Askerlik sonrası eski işverene iş başvurusu – Yargıtay Kararları
Özet: Askerlik bitiminden sonra işçiye uygun iş olup olmadığı araştırılmalıdır.
“…Somut olayda davalı işyerinde çalışırken kanuni askerlik ödevini yerine getirmek üzere ayrılan davacı terhis olduktan sonra 2 aylık yasal süre içerisin de işyerine müracaat ederek tekrar çalışmak istediğini belirtmiştir.
İşveren bu isteği A.Valiliğince vize istemine olumsuz cevap verilmesi, Belediye Kanunu ‘nun 49.maddesi gereğince personel giderlerinde %30 u aşmaları sebebiyle yeniden işe alınmasının mümkün olmadığını belirterek reddetmiş ve kıdem tazminatını ödemiştir.
Dosya kapsamı itibariyle davacının yaptığı iş belli olmadığı gibi davacı ayrıldıktan sonra yaptığı işi yerine getirmek üzere işçi alınıp alınmadığı, yeniden müracaatı sırasında kadro durumunun müsait olup olmadığı, davacının yaptığı işe ilişkin kadro durumu müsait değilse yapabileceği benzeri işlerde boş yer bulunup bulunmadığı hususları da belirsizdir.
Davacı tekrar işe alınması isteğini içeren dilekçesin de toplu iş sözleşmesi hükümlerinden bahsetmiş ancak bu husus ta mahkemece değerlendirilmeden, toplu iş sözleşmesi getirtilmeden karar verilmiştir. Mahkemece Yasanın unsurları araştırılmadan, davalının savunmaları dikkate alınmadan eksik inceleme ile sonuca gidilmesi hatalıdır.”( 9. HD. 2008/35385 F„ 2008/35465 K. 26.12.2008)
Özet: Askerlik bitiminden sonra 2 aylık sürede başvurup da işe başlatılmazsa üç aylık ücret kadar tazminat ödenir.
“…Dairemizin istikrar kazanmış kararlarında da (ör.08.11.2004 gün ve 2004/9607 E. 2004/25022 K. sayılı) belirtildiği üzere muvazzaf askerlik hizmeti nedeni ile işten kendisi ayrılan işçinin, İş Kanununun 3 l/son maddesindeki koşulların varlığı halinde 3 aylık ücreti tutarında tazminata hak kazanacağı yasa gereğidir.
Muvazzaf askerlik sonrası terhisten itibaren 2 aylık hak düşürücü süre içerisinde işe başlama talebinde bulunan ve bu talebi işveren tarafından gerekçesiz biçimde reddedilen davacının “3 aylık ücreti tutarında tazminat” talebinin “iş akdinin işverence feshedilmediği” gerekçesi ile reddi hatalıdır.
Mahkemece yapılması gereken iş, işveren tarafından davacının yerine alındığı bildirilen işçinin davacının işini yapıp yapmadığının tespiti ile davacının talepte bulunduğu tarihte davacının yaptığı iş ya da benzeri işlerde boş kadro olup olmadığını saptamak, talepte bulunulduğu tarihte davacının yaptığı iş ya da benzer işlerde boş kadro yoksa talepte bulunduğu tarihten sonra işyerine davacının yaptığı iş ya da benzeri işlere yeni işçi alınıp alınmadığı araştırılarak sonuca gitmektir.
Mahkemece yukarıda belirtilen şekilde gerekli ve yeterli araştırma yapılmadan maddenin amacına aykırı gerekçe ile talebin reddi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.”( 9.HD 2008/24783 E. 2008/24783 K. 03.05.2010)
Özet: Askerlik bitiminden sonra uygun iş olup olmadığı araştırılmalıdır.
“…4857 sayılı Kanun’un 3l/son maddesine göre; herhangi bir askeri ve kanuni ödev dolayısıyla işinden ayrılan işçiler bu ödevin sona ermesinden başlayarak iki ay içinde işe girmek istedikleri takdirde işveren bunları eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe almak zorundadır. Aranan şartlar bulunduğu halde işveren iş sözleşmesi yapma yükümlülüğünü yerine getirmezse, işe alınma isteğinde bulunan eski işçiye üç aylık ücret tutarında tazminat öder.
Davacı tarafça her ne kadar işe başlamak hususunda işveren başvuruda bulunduğunu gösterir yazılı belge ibraz edilmemiş ise de, davacının başvuruda bulunduğu halde işe başlatılmadığı beyanını içerir ihtarnamesi 01.12.2010 tarihli olup, terhis belgesi içeriği ile de davacının 10.11.2010 tarihinde askerden döndüğü anlaşıldığından 4857 sayılı Kanun’un 31. maddesinde öngörülen iki aylık süre içerisinde başvuruda bulunma şartlarının gerçekleştiği sabittir.
Mahkemece 31. maddede öngörülen tazminat istemi davacının çalıştığı enjeksiyon ve benzeri işler bölümünde başvuru tarihi itibarı ile boşluk bulunmadığı ve bu bölüme yeni işçi alınmadığı gerekçesi ile reddedilmiş ise de, davacının talep de bulunduğu tarihte davacının yaptığı işe benzer işlerde boş kadro bulunup bulunmadığı, boş kadro yok ise başvuru tarihinden sonra işyerine davacın yaptığı iş veya benzeri işlere yeni işçi alınıp alınmadığı araştırılmamıştır. Ayrıca davalı tanığı G.G.’üıı anlatımından, taraflar arasında ücrette anlaşmazlık çıkması sebebi ile davacının işe başlatılmadığı anlaşılmaktadır.
Mahkemece, davacının işe başlamak için talepte bulunduğu tarihte, yaptığı işe benzer işlerde boş kadro bulunup bulunmadığı, işyerindeki kadro durumunu gösterir tüm kayıtlar celp edilerek ve tanıkların bu husustaki beyanları tespit edilerek belirlenmeli ve sonucuna göre hüküm kurulmalıdır. Eksik incelemeye dayalı karar verilmesi isabetsizdir.”( 22. HD. 2012/6252 E. 2012/25880 K. 20.11.2012)
Özet: Askerlik bitiminden sonra işe başlatılmazsa, işçiye üç aylık ücret kadar tazminat ödenir.
“…Davacı askerlik sonrası işe başlatmama tazminatı talep etmiş ancak mahkemece 4857 sayılı kanunda bu hususta hüküm bulunmadığı gerekçesiyle talep reddedilmiştir.
4857 sayılı kanunun 31/son fıkrasında “Herhangi bir askeri ve kanuni ödev dolayısıyla işinden ayrılan işçiler bu ödevin sona ermesinden başlayarak iki ay içinde işe girmek istedikleri takdirde işveren bunları eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe almak zorundadır. Aranan şartlar bulunduğu halde işveren iş sözleşmesi yapma yükümlülüğünü yerine getirmezse, işe alınma isteğinde bulunan eski işçiye üç aylık ücret tutarında tazminat öder.” denilmekte olup, mahkemece bu hüküm dikkate alınmaksızın davacının bu yöndeki talebinin hatalı gerekçe ile reddine karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.”( 9. HD. 2009/38976 t. 2012/2849 K. 02.02.2012)