5680 sayılı Basın Kanunuyla 5187 sayılı Basın Kanunu Karşılaştırması

15.07.1950 tarih ve 5680 sayılı Basın Kanunu 54 yıl uygulandıktan sonra, 9.6.2004 tarih ve 5187 sayılı Basın kanunuyla değişmiş ve 5187 sayılı Kanun, 26.6.2004 tarihinde Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

5680 sayılı Yasanın 44 madde ve 10 ek maddesi olmasına karşın, 5187 sa­yılı Yasa 32 madde ve 2 geçici maddeden oluşmaktadır. Yani 5187 sayılı Ka- nun’un daha kısa ve yalın olduğunu söylemek mümkündür. 5187 sayılı Yasanın getirdiği en önemli değişiklikler; yazı işleri müdürünün sorumluluğu ve dava açma süresindeki değişikliklerdir. Şimdi girişe esas olmak üzere kısaca bu deği­şikliklere değinilecetir:

• 5187 sayılı Yasada, uygulamada gerekli olacak tanımlamalara yer ve­rilmiştir. (md.24)
• 5187 sayılı Yasayla, sorumlu müdür yardımcılığı konumu getirilmiş- tir.(md.5/l)
• 5187 sayılı Yasayla, sorumlu müdür ve süreli yayın sahibi olmak için gerekli koşullar değiştirilmiştir, (md.5, 6)
• 5187 sayılı Yasayla, yayın çıkarılırken beyanname verilecek yer olarak C. Başsavcılığı öngörülmüştür. Oysa 5680 sayılı kanun, beyanname verilecek yer olarak en büyük amiri belirlemişti, (md.7)
• 5187 sayılı Yasayla, beyanname verildikten sonra ara verilebilecek sü­re 5 yıldan 3 yıla indirilmiştir (m.9)
• 5187 sayılı Yasayla, muhabirlerde nitelik aranması ve bazı koşullara sahip olması gereği uygulaması kaldırılmıştır.
• Teslim yükümlülüğü yönünden değişiklik yapılmıştır. 5187 sayılı Ya­sayla basımcının bastığı her türlü yayını, yayının yapıldığı gün C.Başsavcılığına teslim edilmesi durumu getirilmiştir. Oysa 5680 sayılı Yasada teslim yükümlü­lüğü yayını izleyen çalışma gününde çıktığı yerin C.Başsavcılığı ile en büyük amire de teslim yükümlülüğü öngörüyordu (m. 10)
• Sürekli yayınlarda sorumlu müdürün doğrudan sorumluluğu kaldırıl­mıştır. Eser sahibi sorumlu tutulamazsa, sorumlu müdürün sorumlu olacağı düzenlemesi getirilmiştir, (m.l 1)
• Süresiz yayınlar içinde öncelikle eser sahibinin sorumluluğu esasını getirilmiştir, (m.l 1)
• 5187 sayılı Yasayla ilk defa yayın yönetmeni, genel yayın yönetmeni, editör ve basın danışmanı gibi sorumlu müdürün bağlı olduğu yetkilinin de so­rumluluğu düzenlenmiştir, (md.l 1/2)
• 5187 sayılı ilasayla hukuki sorumluluk yönünden, sorumlu müdürün sorumluluğu kaldırılmıştır, (m. 13)
• Tazminat uygulaması yönünden yerel yayın, bölgesel yayın, ulusal ya­yın ayrımı kaldırılmış, tazminat miktarlarının otomatik indirim uygulamasına son verilmiştir.
• 5187 sayılı Yasayla Basılmış eserleri engelleme, tahrip ve bozma yeni bir suç türü olarak düzenlenmiştir, (md.22)
• Hazırlık soruşturmasının bir hafta içinde bitirilmesi zorunluluğu (5680 Sayılı Kanunun 7.md) 5187 sayılı Yasayla kaldırılmıştır.
• 5187 sayılı Yasayla bu kanuna göre verilen adli para cezalarının hapis cezasına çevrilemeyeceği hükmü getirilmiştir. 5237 sayılı TCK.nun 5.maddesi nedeniyle bu hükmün değiştirilmediğini düşünüyoruz. Çünkü 5237 sayılı Kanu­nun 5.maddesi TCK.nun genel hükümleri için düzenlenmiş bir hükümdür. Oysa para cezalarının infazı 5275 sayılı Kanunun lOö.maddesinde düzenlenmiştir. TCK.nun genel hükümleri arasında sayılmadığı için, TCK.nun 5.maddesinin burada uygulaması söz konusu olmaz. Yani 1 Haziran 2005’ten sonrada 5187 sayılı kanuna göre verilen adli para cezalarının ödenmemesi halinde hürriyeti bağlayıcı cezaya çevrilemeyerek, 6183 sayılı Yasaya göre tahsili yapılacaktır.
• 5187 sayılı Yasayla, 5680 sayılı Yasada (ek l.md) öngörülen mahku­miyet durumunda bu suçlan içeren basılmış eserlerin basımda kullanılan maki­neler ve diğer basım aletlerinin zoralımı durumu kaldırılmıştır. Artık Basın Ka­nunu uygulamasında genel hükümler dışında zoralım kararı yoktur.