TCK m 238 Kamuya Gerekli Şeylerin Yokluğuna Neden Olma Suçu ve Cezası

MADDE 238.- (1) Taahhüt ettiği işi yerine getirmeyerek, kamu kurum ve ku­ruluşları veya kamu hizmeti veya genel bir felaketin önlenmesi için zorunlu eşya veya besinlerin ortadan kalkmasına veya önemli ölçüde azalmasına neden olan kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis ve bin güne kadar adli para cezası verilir.

238.madde hükmü, 765 sayılı ETCK’nun 361.maddesinin karşılığıdır. Yeni dü­zenlemede, ETCK’nun 361/2.fıkrasında öngörülen suçun taksirle işlenmesi haline yer verilmemiştir.

Suçla Korunan Hukuksal Değer

Bu suç tanımıyla korunmak istenilen hukuksal yarar, mal ve hizmet piyasaları­nın sağlıklı ve düzenli işlemelerini sağlamaktır. Bu nedenle, taahhüt olunan işin yapılmaması suretiyle kamu kurum ve kuruluşları veya kamu hizmeti veyahut genel bir felaketin önlenmesi için zorunlu eşya veya gıda maddelerinin ortadan kalkmasına veya bu sonucu doğuracak derecede azalmasına neden olacak fiillerin engellenmesi amaçlanmıştır.

Suçun Konusu

Maddede tanımlanan suçun konusu, kamu kurum ve kuruluşları veya kamu hizmeti veya genel bir felaketin önlenmesi için zorunlu eşya veya besinler’dir. “Zo­runlu olanak” tan maksat, taahhüt olunan işin yapılmaması suretiyle herhangi bir gereksinimin karşılanamamış olmasından ibaret değildir, bunun ötesinde bu besin maddesi veya eşya sağlanmadan kamu kurum ve kuruluşlarının iş görememesi, kamu hizmetlerinin gerektiği şekilde yerine getirilememesi ya da bu nedenle genel bir felaketin önünün alınamaması şeklinde anlaşılması gerekir. Bir hastanenin oksi­jen tüpünün, yakıt taahhüdünün yerine getirilmemesi bu türdendir. Genel felaketin önlenmesi için zorunlu olmayı, sadece bir felaketin gerçekleşmemesine yönelik eşya (örneğin, suya karıştırılacak klor) değil, felaket meydana geldikten sonra etkilerini gidermeye ya da azaltmaya yarayacak eşyayı kapsayacak genişlikte anlamak gere­kir. Suça konu olan, taahhüt olunan besin maddesi veya eşyanın kamu kurum ve kuruluşları veya kamu hizmeti veya genel bir felaketin önlenmesi için zorunlu olup olmadığı, söz konusu eşya ve besin maddesinin niteliğine, sözleşme koşullarına ve kullanılacak olduğu alan ve zamana göre hakim tarafından takdir edilecektir.

Suçun Faili Ve Mağduru

Bu suçun faili, ancak kamu kurum ve kuruluşları veya kamu hizmeti veya genel bir felaketin önlenmesi için zorunlu eşya veya besinlere ilişkin bir taahhüt altına girmiş kişiler olabilir. Böyle bir taahhüt altına girmeyen kimsenin fail olarak ceza­landırılması mümkün değildir. Failin, kamu idaresine karşı maddede belirtilen erzak veya eşyayı sağlama hususunda taahhüt altına girmiş olması yeterli olup, bu işi meslek edinmesi gerekmez.

Suçun mağduru ise, suçtan zarar gören toplumdur.

Suçun Maddi Unsuru

Bu suçun maddi unsuru, taahhüt olunan işin yapılmamasıdır. Suçun oluşması için herhangi bir taahhüdün yerine getirilmemesi değil, taahhüdün konusunun resmi daire veya kamu hizmeti veya genel bir felaketin önlenmesi için gerekli besin ve başka eşya olması gerekmektedir. Ayrıca, taahhüdün yerine getirilmemesinin söz konusu besin maddesi veya eşyanın yokluğuna veya önemli ölçüde azalmasına yol açması gerekir. Söz konusu eşya veya besin maddesinin “önemli ölçüde azalma­sı” bunların kısmen var olmasına karşın kullanımında önemli derecede sıkıntıya düşülmesidir. Taahhüt yerine getirilmemekle beraber söz konusu maddelerin yok­luğuna ya da azalmasına yol açılmamışsa suç oluşmaz.

Suçun oluşması bakımından taahhüdün kısmen veya tamamen yerine getiril­memiş olması arasında bir fark bulunmamaktadır.

Suçun Manevi Unsuru

Bu suç doğrudan veya olası kastla işlenebilir. Saik önem taşımaz. Taahhüdün, fai­lin elinde olmayan mücbir (zorlayıcı) nedenler dolayısıyla yerine getirilmemesi ha­linde, suçun manevi unsuru oluşmaz. Bu suçun taksirle işlenmesi mümkün değildir.

Suça Etki Eden Nedenler

Bu suçla ilgili olarak cezanın artırılmasını veya daha az ceza verilmesini gerekti­ren herhangi bir sebep öngörülmemiştir.

Teşebbüs

Suçun tamamlanması için taahhüdün yerine getirilmemesi nede­niyle zorunlu eşya veya besinlerin ortadan kalkması veya önemli ölçüde azalması sonuçlarının gerçekleşmesi gerektiğinden, bu suça teşebbüs mümkün değildir.

İştirak

Bu suça iştirakin her hali (37-39.md.) mümkündür.

İçtima

Özel bir içtima kuralı getirilmediğinden, suçların içtimai hususunda genel hükümlerin (42-44.md.) uygulanması gerekir.

Kovuşturma

Bu suçun soruşturma ve kovuşturması re’sen yapılır.

Görevli Mahkeme

5235 sayılı Kanunun 11.maddesi uyarınca, bu suç dolayı­sıyla açılan davaya bakma görevi asliye ceza mahkemesine aittir.

Suçun Yaptırımı

Bir yıldan üç yıla kadar hapis ve bin güne kadar adli para cezasıdır.

Dava Zamanaşımı

YTCK’nun 66/1-e bendi uyarınca, bu suçun dava zamana­şımı süresi sekiz yıldır.