Avukatların vergilendirilmesi

Gelir Vergisi Kanunu’nun 65/2. maddesine göre, sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya uzmanlığa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tâbi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılması durumunda, avukat, serbest meslek erbabı sayılacaktır.

Kanundaki bu tanımdan yola çıkıldığında, bir avukatın, serbest meslek erbabı sayılabilmesi için;

-Herhangi bir işverene tabi olmaması ve işlerini kendi nam ve hesabına yapıyor olması temel kuraldır.

Bir avukatın elde ettiği gelirin, serbest meslek kazancı mı yoksa ücret mi olduğu hususunun ayırımında, bir takım kıstaslar vardır. Örneğin avukatın, sigortalı çalıştığı şirketten aldığı maaşı, ücret olup, aynı avukatın bu şirket dışındaki kişilerin işlerinden elde ettiği gelir ise serbest meslek kazancıdır.
Serbest meslek erbabında, işe başlama belirtileri, 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 155. maddesinde düzenlenmiştir. buna göre;

Serbest meslek erbabı için aşağıdaki hallerden her hangi biri “işe başlama” yı gösterir:

1. Muayenehane, yazıhane, atelye gibi özel iş yerleri açmak;

2. Çalışılan yere tabela, levha gibi mesleki faaliyette bulunulduğunu ifade eden alametleri asmak;

3. Her ne şekilde olursa olsun devamlı olarak mesleki faaliyette bulunduğunu gösteren ilanlar yapmak;

4. Serbest olarak mesleki faaliyette bulunmak üzere mesleki teşekküllere kaydolunmak.

Mesleki teşekküllere kaydolunanlardan görevleri veya durumları icabı bilfiil mesleki faaliyette bulunmıyacak olanlar bildirmelerinde bu ciheti de açıklarlar.

Gelir vergisi kanununa göre, avukatın, elde ettiği serbest meslek kazancını vergilendirmesi gerekmektedir. Kanunun 67. maddesindeki tanıma göre gelir vergisi kazancı, bir hesap dönemi içinde serbest meslek faaliyeti karşılığı olarak tahsil edilen para ve ayınlar ve diğer suretlerle sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerden bu faaliyet dolayısıyla yapılan giderler indirildikten sonra kalan farktır.

Gelir Vergisi Kanunu’na göre, gelir vergisinde hizmet verilse de bedel tahsil edilmedikçe vergi doğmaz. Dolayısı ile verginin doğabilmesi için hizmetin verilmesi yeterli değil, hizmet karşılığı bedelin de avukatça tahsil edilmiş olması gerekir. Ancak KDV için aynı şey söz konusu değildir. KDV Kanunu m. 10/a maddesi uyarınca ve Danıştay kararlarına göre, hizmetin verilmesi, KDV’nin doğumu için yeterli kabul edilmektedir.

Böylelikle avukatlar, bedelini tahsil etmedikleri halde, ifa ettikleri hizmetler için KDV ödemek durumunda kalmaktadırlar.

Bedeli tahsil edilmediği halde ifa edilen hizmet için KDV ödemek zorunda kalınmaması için, yapılabilecek olan, sadece KDV beyanı için düzenlenen serbest meslek makbuzlarında, makbuzun sadece KDV beyanı için düzenlendiği ve bedelin tahsil edilmediği hususunu şerh düşmektir.

Serbest meslek erbabı avukatlar, yukarıda da ifade edildiği üzere, gelir vergisine tabidirler. dolayısıyla serbest meslek erbabı avukatların serbest meslek kazançlarıyla ilgili olarak ödemekle yükümlü olduğu vergiler, KDV, Geçici vergi ve Gelir Vergisidir.

Serbest meslek erbabı sayılan avukatlar,  gelir vergisine mahsup edilmek üzere, üçer aylık dönemler halinde tespit edilecek kazançları üzerinden % 15 oranında geçici vergi ödemekle yükümlüdürler. Ödenen geçici vergi, yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilir.

Geçici vergi tutarları ödenmemişse, hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilemez ve terkin edilir. Ancak terkin edilecek tutar için üçer aylık geçici vergi dönemlerine ait geçici vergi tutarlarının vade tarihinden, yıllık beyannamede mahsup edileceği tarihin başlangıcı olan 1 Mart tarihine kadar gecikme zammı hesaplanır.

Avukatlar, Gelir Vergisi Kanunu’nun 85. maddesine göre, mesleki faaliyetinden kazanç elde etmemiş olsalar bile, yıllık beyanname vermek zorundadırlar.

Avukatın, serbest meslek faaliyetinden dolayı elde ettiği yıllık geliri, 2015 yılında ;

şeklinde vergilendirilecektir.