Vekalet Görevinin Kötüye Kullanılması Sebebiyle Tapu İptali Tescil Davaları Nasıl Açılır?
Borçlar Kanununun 32-40. maddeleri temsil ile ilgili hükümleri düzenlemiştir. 386 ve müteakip maddeleri ise Vekâlet sözleşmesini tanzim etmiştir. Her iki kurum birbirinden farklı olmakla birlikte vekâlet aktinde de sonuç itibariyle bir temsil söz konusu olduğu için okurlarımızı yormamak bakımından iki kurumu ayni başlık altında izah etmeye çalışacağız.
Bir kimse bir başkasını ya yasal bir zorunluluktan ya da rıza ile aralarında yaptıkları bir sözleşmeden dolayı temsil eder. Vekâlette taraflar arasında yapılmış bir sözleşme vardır. Bu sözleşme tarafları karşılıklı borç altına sokar.
Yetki verme ile vekillik sözleşmesi her zaman birleşmez. Örneğin bir kimsenin komşusuna “bakkala gidiyorsun bana da bir kg. şeker alır mısın?” diye yetki vermesi vekâlet değildir.
Temsil, yani yetki verme tek taraflı bir hukuki işlemdir. Vekâlet ise iki taraflı bir hukuki işlemdir.
Temsil yetkisini doğuran hukuki ilişki sadece vekillik sözleşmesi değildir. Bunun dışında örneğin bir şirketin ortaklık sözleşmesine dayanarak temsilcilik söz konusu olabilir.
Vekillik sözleşmesinin sona ermesi bazen temsil yetkisini sona erdirmez.
Temsilcilikte yazılı belge zorunluluğu yoktur. Ancak karşı taraf bunu isterse yazılı belge verilmelidir.
Temsil yetkisi belli bir süre için verilmiş ise sürenin dolması ile sona erer.
Temsil yetkisi bir ya da birkaç şahsa karşı temsil edilme kaydı ile verilmişse öteki şahıslara karşı temsil yetkisi olmadığı için öteki şahıslarla yapılan işlem temsil yetkisi vereni bağlamaz.
Temsil yetkisi tek bir işlem veya belli bir konu için verilebilir. Örneğin sadece tapu devir işlemi ya da sadece açılan hukuk davasına girme yetkisi verilebilir.
Temsil yetkisinin sona ermesi
Temsil yetkisi öncelikle, yetki verilen işlerin tamamen yerine getirilmesi ile sona erer. Örneğin bir tapu işlemi için verilmiş olursa tapuda işlem yapılmakla bu yetki sona erer.
Belli bir süre için verilmiş olursa sürenin dolması ile sona ereceği gibi, feshi ihbar ile de sona erer.
Vekilin vekillikten çekilmesi ya da müvekkilin vekili azletmesi sebebiyle de temsil yetkisi sona erer.
BK.nun 34. maddesi uyarınca temsil yetkisi veren kimse bu yetkiyi her zaman sınırlandırabileceği gibi tamamen geri alabilir. Fakat bu yetkinin alınması temsil sözleşmesindeki hakları etkilemez.
Temsil yetkisinin geri alınması halinde bu durum üçüncü şahıslara duyurulmamış ise yetkisi alınan temsilci ile üçüncü şahıslar arasında yapılan işlemler hüküm ifade eder.
Üçüncü kişinin Medeni Kanunun 3. maddesi anlamında iyi inançlı olmaması yani temsilci ile anlaşarak temsil yetkisi veren şahıs aleyhine işlem yapması halinde üçüncü kişi bundan sorumlu olur iyi niyet iddiasında bulunamaz.
Vekil karşı tarafla anlaşarak müvekkilinin zararına bir sözleşme yapmış ise vekil eden doğrudan doğruya karşı taraf aleyhine tapu iptali ve tescil davası açabilir.”
Bir kimsenin kanuni veya rızai temsil yetkisi bulunmadan başkası adına hukuki işlem yapmasına yetkisiz temsil denir.
Vekâletsiz iş görme yetkisiz temsil olarak değerlendirilmektedir. Yetkisiz temsilde yapılan sözleşme temsilciyi bağlamaz. Ancak temsil edilen icazet verirse bu işlem geçerli olur. İcazet verilinceye kadar yetkisiz vekilin yaptığı işlem hüküm ifade etmez askıda kain.
Ancak icazet verilmezse yetkisiz temsilciye karşı açılacak tazminat davası ile bun dan doğan menfi zararları ödemesi istenebilir. Ancak karşı taraf mümessilin yetkisiz olduğunu biliyor ise o vakit tazminat isteyemez. (BK.m.39)
Tazminat davasından başka edimini yerine getiren kimse haksız iktisap davası aça tak verdiğini geri isteyebilir.
Vekil karşı taraf ile anlaşarak vekâlet veren aleyhine bir sözleşme yaparsa vekalet veren doğrudan doğruya karşı taraf aleyhine dava açarak sözleşmenin iptalini isteyebilir.
Vekalet Görevinin Kötüye Kullanılması Sebebiyle Tapu İptali Tescil Davalarında Görev
Görevli mahkeme dava değerine göre belirlenir. ………..TL’ye kadar olanlar sulh nukuk mahkemesinde, daha fazla değerdeki davalar asliye hukuk mahkemesinde çözümlenir.
Vekalet Görevinin Kötüye Kullanılması Sebebiyle Tapu İptali Tescil Davalarında Yetki
Yetkili mahkeme taşınmaz malın bulunduğu yer mahkemesidir.
Vekalet Görevinin Kötüye Kullanılması Sebebiyle Tapu İptali Tescil Davalarında Davacı
Vekâlet görevini kötüye kullanma hukuksal nedenine dayanarak tapu iptali ve tescil davası açma yetkisi vekâlet veren şahsa aittir.
Vekalet Görevinin Kötüye Kullanılması Sebebiyle Tapu İptali Tescil Davalarında Davalı
Taşınmazı iktisap eden tapu maliki davalı olmalıdır.
Vekalet Görevinin Kötüye Kullanılması Sebebiyle Tapu İptali Tescil Davalarının Niteliği
Vekâlet yetkisinin kötüye kullanılmasına dayalı tapu iptali ve tescil davası açılmalıdır. Bu dava niteliği itibarıyla eda davasıdır.
Vekalet Görevinin Kötüye Kullanılması Sebebiyle Tapu İptali Tescil Davalarında Deliller
Vekâlet yetkisinin kötüye kullanılmasına dayalı tapu iptali ve tescil davası, tanık dahil her türlü delille ispatlanabilir.
Özellikle taşınmaz başında keşif yapılarak, taşınmazın satış değeri ile satış tarihindeki gerçek değeri tespit edilir. Böylece vekilin vekâlet görevini kötüye kullanıp kullanmadığı konusu tespit edilir.
Vekalet Görevinin Kötüye Kullanılması Sebebiyle Tapu İptali Tescil Davalarında Hüküm
Mahkemece yapılan yargılama sonucunda eğer vekilin görevini kötüye kullandığı anlaşılırsa davanın kabulüne karar verilir.
Aksi takdirde dava reddedilir.
Davanın kabulü halinde dava değerinin %o 54 oranında harç alınır. Yargılama giderleri ve vekâlet ücreti davanın kazanılma ve kaybedilme oranlarına göre takdir edilir.
Kararın HMk m. 388-389 maddelerindeki unsurları taşıması ve tefhim edilen kısa karar ile gerekçeli kararın uyum içinde olması bir biri ile çelişmemesi gerekir.
Kararın tebliği tarihinden itibaren sulh hukuk mahkemelerinde 8 gün asliye hukuk mahkemelerinde 15 gün içinde karar temyiz edilebilir.