Temyizde Hükmün Bozulmasının Diğer Sanıklara Etkisi

Hükmün Bozulmasının Diğer Sanıklara Etkisi

Madde 306 – (1) Hüküm, sanık lehine bozulmuşsa ve bu hususların temyiz isteminde bulunmamış olan di­ğer sanıklara da uygulanması olanağı varsa, bu sanık­lar da temyiz isteminde bulunmuşçasına hükmün bo­zulmasından yararlanırlar.

Bir hükümle birden fazla sanık hakkında karar verilmişse, kararm tekliği görünüşte olup aslında sanık sayısı kadar hü­küm vardır. Sanıkların her biri diğerlerinden bağımsız olarak kanun yoluna başvurma hakkına sahiptir. Bu sanıklardan tem­yiz yoluna başvurmamış olanlar hakkında karar kesinleşir ve bu kararın infaz edilmesi gerekir. Sanıklardan birinin verilen karara karşı yaptığı kanun yolu başvurusu, diğer sanıklar hak­kında verilen hükümleri kapsamaz. Ancak hükmü temyiz et­meyenlerin temyiz edenlerden daha ağır şekilde cezalandırıl­maları adalete aykırı bulunarak koşulların varlığı halinde kesin hüküm otoritesine bir istisna getirilmiş ve hükmü temyiz et­meyen diğer sanıkların da temyiz isteminde bulunmuşçasına hükmün bozulmasından yararlanabilecekleri kabul edilmiş­tir. Böylece, aynı mahkemece aynı hükümle cezalandırılan ve eylemleri arasında bağlantı bulunan sanıklar hakkında birbiriyle çelişen sonuçların doğması da önlenmek istenmiştir. Kanun yoluna başvuran sanık lehine verilecek karardan, kanun yoluna başvurmayan, süresinden sonra başvuran veya baş­vurmakla beraber başvurusu kabul edilmeyen sanıkların da yararlanmalarına, “bozmanın sirayeti”, “bozma kararının ge­nişleme etkisi” ya da “yayılma etkisi” denilmektedir.

Hükmün bozulmasının diğer sanıklara etkisi için;

• Yargıtaym bozma kararı sanık lehine olmalı,
• Aynı mahkeme tarafından, aynı karar ile birden çok sa­nık hakkında mahkumiyet hükmü verilmesi,
• Haklarında mahkumiyet kararı verilen sanıkların fiille­ri arasmda CMK’nın 8. maddesinde söz edilen nitelikte bağlantı bulunması, sanıklar aynı suçtan dolayı sanık olmalıdırlar (fail, suç ortağı, azmettiren).
• Bu bozmanın, hükmü temyiz etmeyen diğer sanıklara da uygulanma olanağının bulunması,

gerekir.

Cezanın uygulanmasındaki aykırılıktan dolayı sanık lehi­ne hüküm bozulmalıdır. Yargılama hukukuna dayanan bozma nedeni bu kapsamda değildir.

Yargıtay bozma kararında, hükme karşı temyiz kanun yo­luna başvurmayan sanıklardan hangilerinin lehe bozmadan yararlanacağını göstermesi gerekir. Ancak gösterilmemiş ol­ması yararlandırmaya engel değildir. Bölge adliye mahkemesi ve ilk derece mahkemesi kanun gereği bu durumu gözetmek zorundadır.

Yargıtaym bozma kararının hükmü temyiz etmeyen diğer sanığa sirayet edebilmesi için mahkemenin bozma kararına uyması gerekir. Bu durumda temyize başvurmamış olan sa- nık/sanıklar hakkındaki kesin hüküm ortadan kalkar. Bozma sonrası yeniden yapılacak yargılamaya bu sanık/sanıklar da dahil edilir ve haklarında yeni bir hüküm kurulur.

Yargıtay Ceza Genel Kurulu, hakkında kurulan hükmü temyiz etmeyen sanığın, temyiz isteminde bulunan diğer sanık hakkındaki lehe bozmanın sonucundan yararlanması nedeniy­le, yerel mahkemece sirayet nedeniyle hakkında kurulan ikinci hükmü temyiz etme hakkı bulunmadığına karar vermiştir.