Görevi Kötüye Kullanma Suçunun Cezası Nedir?

MADDE 257- (1) Kanunda ayrıca suç olarak tanımlanan hâller dışında, görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir kazanç sağlayan kamu görevlisi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

• Kanunda ayrıca suç olarak tanımlanan hâller dışında, görevinin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme göstererek, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir kazanç sağlayan kamu görevlisi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
• irtikap suçunu oluşturmadığı takdirde, görevinin gereklerine uygun davranması için veya bu nedenle kişilerden kendisine veya bir başkasına çıkar sağlayan kamu görevli­si, birinci fıkra hükmüne göre cezalandırılır.

Görevi Kötüye Kullanma Suçunda Korunan Hukuki Değer

Bir kamu göreviyle görevlendirilen kişi, bu kamu faaliyetinin yürütülmesi sıra­sında, görevinin gerekli kıldığı yükümlülüklere uygun hareket etmek zorundadırlar. Öyle ki; kamu faaliyetlerinin gerek eşitlik gerek liyakatlilik açısından adalet ilkele­rine uygun yürütüldüğü hususunda toplumda hâkim olan güvenin, inancın sarsıl­maması gerekir.

Bu yükümlülükle bağdaşmayan davranışlar, belli koşullar altında suç olarak tanımlanmıştır. Korunan hukuki değer, kamu idaresinin güvenilirliğidir.

Görevi kötüye kullanma suçunun faili, Kanunun 6. maddesinin 1. fıkrası (c) bendi anlamında Kamu görevlisidir. Kamu görevlisi deyiminden; kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişi anlaşılmalıdır.

Fail, görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle veya görevinin gerek­lerini yapmakta ihmal veya gecikme göstererek kişilerin mağduriyetine veya kamu­nun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir kazanç sağlayan kamu görevlisidir.

Görevi Kötüye Kullanma Suçunun Hareket ve Neticesi

Görevinin Gereklerini Yapmakta İhmal veya Gecikme Gösterme Suçu (2. Fıkra)

Maddenin 2. fıkrasında öngörülen suç tipinin oluşması için, kamu görevlisinin görevini savsaması veya geciktirmesi gereklidir. “Savsama ve geciktirme” farklı anlamlar taşımaktadır. Savsama, Kanunun veya diğer bir hukuk kaynağının emirle­rini yerine getirmemektir. Gecikme ise, kamu görevlisinin görevi, gereken zamanda yapmaması, geç yapmasıdır.

Kamu görevlisinin savsadığı veya geciktirdiği işlem, görevi ve yetkisi içinde bulunmalıdır. İhmal edilen konunun görev kapsamına girip girmediği saptanmadan suçun oluşup oluşmadığı konusunda bir düşünceye varmak olanaklı değildir.

Kişilerin Mağduriyetine veya Kamunun Zararına Neden Olma ya da Kişilere Haksız Bir Kazanç Sağlama

Maddenin ilk iki fıkrasında, “görevinin gereklerine aykırı hareket etmek sure­tiyle veya ihmal ve gecikme göstererek kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir kazanç sağlayan kamu görevl-si”nin cezalandırılacağı hükme bağlanmıştır.

Cezalandırılabilme koşulları, suç oluşturan eylemle doğrudan doğruya ilişkili bulunmalarına rağmen, hukuka aykırılık ve kusurluluk kavramı içine girmeyen olgulardır.

Kişilerin Mağduriyetine Neden Olma

Görevin gereklerine aykırı davranışın, kişinin mağduriyetine neden olması ge­rekir. Bu mağduriyet, sadece ekonomik bakımdan uğranılan zararı ifade etmez. Mağduriyet kavramı, zarar kavramından daha geniş bir anlama sahiptir.

Kamunun Zararına Neden Olma

Madde gerekçesinde, “kamu görevinin gereklerine aykırı davranışın. ..kamunun ekonomik bakımdan zararına neden olması ..halinde görevi kötüye kul­lanma suçu oluşabilecektir.” denilmektedir.

Kişilere Haksız Bir Kazanç Sağlanması

Madde gerekçesinde “kişilere haksız kazanç sağlanması” kavramına ilişkin ola­rak da ekonomik çıkarlardan yola çıkılmış, ancak ekonomik olmayan çıkarlar konu­sunda bir açıklamaya yer verilmemiştir.

Görevi Kötüye Kullanma Suçunun Manevi Öğesi

Suçun oluşumu için failde, doğrudan kastın bulunması yeterlidir. Görevin gerek­lerine aykırı davrandığım bilen ve görevinin gereklerini yapmakta ihmal veya gecik­me göstererek, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişi­lere bilerek haksız bir kazanç sağlayan, kamu görevlisinin, suçu işleme kastıyla hare­ket ettiğinin kabulü gerekir. Eylem sonucunda, kişilerin mağduriyetine veya kamu­nun zararına neden olunacağının ya da kişilere haksız bir kazanç sağlanacağının bi­linmesi ve istenmesi yeterlidir, ayrıca bu saikle hareket edilmesi şart değildir.

Görevi Kötüye Kullanma Suçunun Yaptırımı

Maddenin 2. fıkrasına göre, Kanunda ayrıca suç olarak tanımlanan hâller dı­şında, görevinin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme göstererek, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bîr kazanç sağlayan kamu görevlisi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Maddenin uygulanmasında hapis cezası öngörülmüştür. Hakim kısa süreli bir hapis cezası belirlemişse, cezayı 50/1. maddesinde öngörülen adli para cezası veya diğer seçenek yaptırımlardan birine çevirebilir. Adli para cezasına çevrilmesi tercih olunduğunda, TCK’nın 52/2. maddesi uyarınca Öngörülen değerler arasında bir miktarın, belirlenen hapis cezasıyla çarpılması ile sonuç adli para cezası bulunacaktır.

Görevi Kötüye Kullanma Suçunda Kovuşturma Usulü Ve Görevli Mahkeme

Görevi kötüye kullanma suçları “görev nedeniyle işlenen” suçlardan olduğun­dan 4483. sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkındaki Kanun hükümleri uyarınca yapılacak soruşturma yöntemine göre açılacak kamu davası ile kovuşturulur.

Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanunun 10. ve 11. maddesi uyarınca yargılamayı yapmakla görevli mahkeme 1. ve 3. fıkralar için asliye ceza 2. fıkra için ise sulh ceza mahkemesidir.