Ergin Kılınma Davası Nasıl Açılır?
MEDENİ YASA MADDE 11- Rüşt, onsekiz yaşını ikmaliyle başlar. Evlenme kişiyi reşit kılar.
MADDE 12 – Onbeş yaşını ikmal eden küçük, kendi rızası ve ana babasının muvafakati ile mahkemei Asliyece mezun kılınabilir. Vesayet altında ise, vasi de dinlenir.
MADDE 13 – Yaşının küçüklüğü sebebiyle, yahut akıl hastalığı veya akıl zayıflığı veya sarhoşluk ve bunlara benzer sebeplerden biriyle makul surette hareket etmek iktidarından mahrum olmıyan her şahıs, Kanunu Medenice mümeyyizdir.
Ergin Kılınma Davası Açıklama
Kişinin ergin (reşit) olması 18 yaşını bitirmesiyle başlar. Ergin kişi medeni haklarını başkasının arzusuna tabi olmadan kullanan kişidir:
Yasa Koyucu, kişinin bazı hallerde 18 yaşını bitirmesine bakılmaksızın ergin (reşit) sayılmasına izin verileceğini de 12 nci maddesiyle hüküm altına almıştır.
15 yaşını bitiren küçüğe, mümeyyiz yani yaptığını anlayacak ve ona göre hareket edecek durumda akli dengeye sahip ise; kazai rüşt kararı istek üzerine verilebilir. Kazai rüşt kararını, 15 yaşını bitiren temyiz kudretini haiz küçük isteyecektir. Bu hak kişiye bağlı haklardandır. Ana, baba ve vasinin talep hakkı yoktur. Bu kişiler, görüşleri alınmak üzere dinlenecektirler. Bu görüşü izin verme olarak anlamak mümkündür.
Küçüğün ana ve babası boşanmış ise, velayeti kime verilmişse, onun kazai rüşte izin vermesi de aranacaktır.
Küçük hakkında kazai rüşt kararı verildiği anda, velayet altından çıkar, 18 yaşını bitirmiş kişiler gibi her türlü işlemi yapmağa hak kazanır.
Kazai Rüşt kararının iptali, bozulması istenemez. Kazai rüşt koşullan oluşmamışsa, o takdirde küçüğe vasi tayin edilecektir.
Her ne kadar ana babanın, kazai rüşt için izin vermeleri aranacağı, yukarda açıklanmışsa, çocuk adına ana veya baba (velayeti haiz olmak koşuluyla) kazai rüşt talebinde bulunabileceklerdir.
Ergin Kılınma Davası Görevli Mahkeme
Asliye Hukuk Mahkemesi’dir.
Ergin Kılınma Davası Yetkili Mahkeme
Ergin kılınmasına izin istenilen küçüğün konut mahkemesi yetkili mahkeme’dir.
Ergin Kılınma Davası’nda Davacı
1. Ergin kılınmasına izin istenilen küçük veya;
2. Küçüğün ana ve babası,
3. Küçük vesayet altında ise, vasisi veya yasal temsilcisi,
4. Ana ve baba boşanmışlarsa, küçüğün velayet hakkının verildiği eş.
Ergin Kılınma Davası’nda Davalı
Bu tür davalarda davalı yoktur. Dava hasımsız açılır.
Ergin Kılınma Davası’nın Dava Açma Koşulları
- Ergin kılınmasına izin istenilen küçük 15 yaşını bitirmiş olmalı,
- Küçük temyiz kudretine haiz olmalı yani, yaşının küçüklüğü nedeniyle yahut akıl hastalığı veya akıl zayıflığı veya sarhoşluk gibi benzeri sebeplerden dolayı makul surette hareket etmek yeteneğinden yoksun bulunmamalı,
- Küçüğün ana ve babası, ergin kılınmaya izin vermeli,
- Küçük vesayet altında ise, vasisinin de muvafakati bulunmalı,
- Küçük, ergin kılınmasını kendisi de istemeli yani buna karşı bulunmamalı
Ergin Kılınma Davası’nda Gözönünde Tutulacak Hususlar
- Ergin olmasına izin istenilen küçük veya ana ve babası dilekçe ile mahkemeye başvuracaklardır.
- Küçük vesayet altında ise bu dilekçe vasisi tarafından verilecektir.
- Ana ve baba boşamrıışlarsa, çocuğun velayeti kime verilmişse o eş de çocuk için erginlik izni alınmak üzere başvuruda bulunabilecektir.
- Dilekçe üzerine, mahkemece; duruşma günü verilecek ve ergin kılınmasına izin istenilen ile varsa ana ve babası, vesayet altında ise vasisi veya yasal temsilcisi, duruşmaya çağrılacaktır:
- Nüfus kayıtları getirilecektir. Ergin kılınmasına izin istenilenin nüfus kayıtları ile ana ve babasının kayıtları da istenecektir.
- Ergin olmasına izin istenilen küçük 15 yaşını bitirmemişse dava dinlenmiyecektir.
- Küçüğün yaptığını anlayacak ve ona göre hareket edecek durumda akli dengeye sahip olup olmadığı (yani temyiz kudretini haiz bulunup bulunmadığı) araştırılacak doktor raporu istenecektir. Mahkemece; küçük Adli tabibe veya hastahane sağlık kuruluna sevkedilerek bu durum tespit olunacaktır.
- Ergin kılınmasına izin istenilen küçüğün, ergin kılınmasında bir yararı bulunup bulunmadığı da saptanacaktır. Yararı yoksa yine dava dinlenmeyecektir.
- Küçüğün ana babasından duruşmaya çağrılarak izinleri olup olmadığı sorulacaktır.
- Küçüğün ana babasından biri ölmüşse, diğerinden bu izin hususu sorulup tespit olunacaktır. Bunun gibi, ana baba boşanmışlar ve küçüğün velayeti bir tarafa verilmişse, velayeti verilen taraftan bu izin sorulacaktır. Ana ve babanın her ikisi de ölmüşse veya küçük vesayet altında ise, vasi veya yasal temsilci çağrılıp izni tespit olunacaktır.
- Bundan başka, ergin kılınmasına izin istenilen küçük de duruşmaya çağrılıp ergin kılınmasına rıza gösterip göstermediği sorulacak rızası yoksa, dava dinlenmeyecektir.
- Bu tür davalar basit yargılama usulüne bağlıdır. Adli ara vermede görülür. Her türlü delille ispatlanabilir.
- Tanık gösterilmişse, duruşmada onlar da dinlenecektir.
- Dava gününde ergin kılınmasına izin istenilen küçüğün 15 yaşını bitirip bitirmediğinin tespiti davanın dinlenebilmesi için gözönünde tutulacak en önemli hususlardan birisidir. Medeni yasamız 15 yaşını bitiren küçük deyimini Öngörmektedir. Hakimin küçükte arayacağı yaş onbeş yaşın bitirilmiş olup olmadığıdır. Eğer küçük onbeş yaşını bitiemişse, diğer koşullar da saptanmışsa, dava kabul edilecektir. Ancak, bazı hukukçular, küçüğün dava gününde değil, hüküm gününde 15 yaşını bitirmesini şart koşmaktadırlar. Biz bu görüşe katılamıyoruz. Yasada 15 yaşını bitiren ibaresinden, hüküm günündeki yaşı gözönüne tutmaya imkan yoktur. Dava açıldığı günde 15 yaşın bitirilmesi zorunludur. Aksine durumda mahkemece hüküm gününe kadar onbeş yaşın bitirilmesi beklenecektir. Bu durum hukuk davalarında taleple bağlı olan Hakimi, talep dışına çıkmaya zorlayacaktır. Hukuk davalarında dava günü esastır. Yasada öngörülen kural emredici niteliktedir. Zira, açıkça, 15 yaşını bitiren küçüğün isteğinden söz edilmektedir.
- Tüm koşullar saptanınca mahkemece; küçüğün ergin olmasına karar verilecektir.
- Küçük ergin kılınınca, 18 yaşını bitirmiş gibi ana ve babasının üzerindeki velayet hakkı kalkar. Küçük vesayet altında ise, vesayete ilişkin işlemler artık hüküm ifade etmez.
- Küçük, Medeni Haklarını serbestçe kullanır. Ancak; Küçük 18 yaşını bitirmeden anne ve babasının izni olmadan evlenemez.
- Küçük siyasi haklarını da kullanamaz.