Yaş Düzeltilmesi (Tashihi) Davası Nasıl Açılır?
5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu madde 36 – (1) Mahkeme kararı ile yapılan kayıt düzeltmelerinde aşağıdaki usullere uyulur:
- Nüfus kayıtlarına ilişkin düzeltme davaları, düzeltmeyi isteyen şahıslar ile ilgili resmi dairenin göstereceği lüzum üzerine Cumhuriyet savcıları tarafından yerleşim yeri adresinin bulunduğu yerdeki görevli asliye hukuk mahkemesinde açılı Kayıt düzeltme davaları Cumhuriyet savcısı ve nüfus müdürü veya görevlendireceği nüfus memuru huzuru ile görülür ve karara bağlanır.
- Aynı konuya ilişkin olarak nüfus kaydının düzeltilmesi davası ancak bir kere açılabilir. Ad değişikliği halinde, nüfus müdürlüğü bu kişinin çocuklarının baba veya ana adına ilişkin kaydı, soyadı değişikliğinde ise eş ve ergin olmayan çocukların soyadını da düzeltir.
- Tespit davaları, kaydın iptali veya düzeltilmesi için açılacak davalara karine teşkil eder.
Yaş Düzeltilmesi (Tashihi) Davası
Kişisel durum kütüklerinde, yanlış kayıtlar ya da kişisel durumun değişmesi yüzünden değişiklik ve düzeltme yapılabilmesi için mahkeme kararı gerekir. Mahkemece karar verilmedikçe bu kütüklerde herhangi bir değişiklik ve düzeltme yapmaya nüfus idaresi yetkili değildir.
Asıl doğum tarihi nüfus kütüğüne yazılmayıp ta daha küçük veya daha büyük yazıldığını iddia eden kimse, yerleşim yeri Asliye Hukuk Mahkemesi veya nüfusa kayıtlı olduğu Asliye Hukuk Mahkemesine dava açarak nüfus sicilindeki doğum günün düzeltilmesini isteyebilir.
Cumhuriyet Başsavcılığı da kamu yarına yaş düzeltmesi davası açabilir.
Ceza yargılaması sırasında, Ağır Ceza Mahkemesi veya Asliye Ceza Mahkemesi sanığın veya mağdurun nüfus kütüğünde yazılı olan yaşının gerçek yaşından farklı olduğu kanaatine varırsa düzeltebilir.
Yaş düzeltme davalarında, Cumhuriyet savcısı ve nüfus idaresini temsilen nüfus müdürü veya memuru hazır bulunur.
Yaşının düzeltilmesi istenilen kişi reşit değilse dava velisi veya vasisi yani yasal temsilcisi tarafından açılacaktır.
Yaşının düzeltilmesi istenen kişinin daha önceki tarihlerde yaş düzeltilmesinin yapılmamış olması lazımdır. Yani ikinci kez yaş düzeltmesi yapılamaz.
Yaşının düzeltilmesi istenen kişinin resmi kurumlarda doğmamış olması lazımdır. Hastane doğum ilmühaberinin sahteliği iddia ve ispat edilmedikçe, doğum tarihinin düzeltilmesine karar verilemez. Yani doğumevi veya hastanede doğduğuna dair doğum belgesi olan ve bu belgeye istinaden nüfusa doğumu kaydedilen kişi yaş düzelmesi davası açamayacaktır. Açılan dava ise reddedilecektir.
Yaş Düzeltilmesi (Tashihi) Davası Görevli Mahkeme
l-Asliye Hukuk Mahkemesi
2-Asliye Ceza ve Ağır Ceza Mahkemesi
Yaş Düzeltilmesi (Tashihi) Davası Yetkili Mahkeme
l-Yerleşim yeri mahkemesi
2-Nüfusa kayıtlı olunan yer mahkemesi
Yaş Düzeltilmesi (Tashihi) Davası Davacı
l-Yaşının düzeltilmesini isteyen kimse (reşit)
2-Yaşının düzeltilmesini isteyen kişi reşit değilse velisi veya vasisi yani yasal temsilcisi
3-Cumhuriyet Savcısı
Yaş Düzeltilmesi (Tashihi) Davası Davalı
Yerleşim yeri veya nüfusa kayıtlı olunan yer nüfus müdürlüğü
Yaş Düzeltilmesi (Tashihi) Davası Zamanaşımı
Yaş düzeltme davaları genelde zaman aşımına tabi değildir. Her zaman açılabilir.
Ancak, yaşının düzeltilmesini isteyen genel yazım suretiyle nüfus kütüğüne yazılmışsa, ya 18 yaşını bitirdikten veya nüfus hüviyet cüzdanının ilk defa kendisine verilmesinden itibaren 6 ay içinde dava açması gerekir. Bu süre geçirildikten sonra açılan dava dinlenmeyecektir. Zira bu süre hak düşürücü süredir. Mahkemece resen nazara alınır.
Yaş Düzeltilmesi (Tashihi) Davası Konu İle İlgili Dikkat Edilecek Hususlar
l-Dava basit muhakeme usulüne tabidir. Adli tatilde görülür.
2-Duruşmada Cumhuriyet savcısı hazır bulunacaktır.
3-Nüfus aile tablosu ve nüfusa tescili esas alınan doğum tutanağı getirtilecektir.
4-Yaşının düzeltilmesi istenen kişinin resmi kurumlarda doğup doğmadığı ilgili nüfus idaresinden sorulacak varsa getirtilecek, resmi kurumda doğumun sabit olması halinde dava reddedilecektir.
5-Yaşının düzeltilmesi istenen kişinin daha önceki tarihlerde yaş düzelmesi yapılıp yapılmadığı araştırılacak, daha önce yaş düzelmesi yaptığının sabit olması halinde dava reddedilecektir. Yani ikinci kez yaş düzeltilmesi yapılamaz.
6-Yaşının düzeltilmesi isteyen kişinin, istediği doğum gününde kardeşi bulunmamalıdır.
7-Yaşin küçültülmesinin talep edilmesi halinde, istenen yaşın nüfusa tescil tarihinden daha küçük yaşta küçültülmesi mümkün değildir. Zira kimse doğmadan nüfusa yazılmayacağına göre nüfusa tescil tarihinde doğmuş sayılır, bir kimsenin doğmadan önce nüfus kütüğüne kaydı söz konusu olamaz.
8-Yaşın büyütülmesi isteminde nüfusa tescil tarihinin önemi yoktur. Önemli olan istenilen yaşta kardeşinin bulunup bulunmamasıdır.
9-Dava her türlü delille ispat edilebilir. Tanık, film, kemik grafisi vs.
10-Doktor raporu veya gerekli görüldüğünde heyet raporu alınarak davacının gerçek yaşı tespit edilecektir.
11-Düzeltilmesi istenen yaşın davacının görünüşüne uygun olması gerekir.
12-Yaş düzeltilmesine dair verilen kararlar Cumhuriyet savcısı ve nüfus müdürlüğü tarafından temyiz edilebilir.
13-Asliye Ceza veya Ağır Ceza mahkemelerinin yargılaması sırasında sanık veya mağdurun nüfus sicilindeki yaşının görünürdeki gerçek haline uymadığının gözlenmesi halinde nüfus idaresi temsilcisi (müdür veya memuru) mahkemeye çağrılarak yaş düzeltilmesi yapılabilir.
14-Ölen çocuğun nüfustaki kaydının sonradan doğan çocuğa mal edilerek düzeltilmesini karar verilmesi istenemez, böyle bir talep mahkemece reddedilecektir. Davacının idari yollara başvurması gerekir.
15-Nüfus kaydının iptali istenen kimsenin, nüfus kaydının müstenidatı ile birlikte iptaline karar verilemez.
16-Yaşının düzeltilmesi istenen kimsenin, tashih edilecek yaşta bir kardeşi bulunur ve ikiz olmadıkları anlaşılırsa, diğer kardeşin celp ve muayenesinden sonra hâsıl olacak durum ve kanaate göre karar verilmelidir.