TESCİLİN SEBEBE BAĞLILIĞI İLKESİ (İLLİLİK)

Tapuya bağlı olan tescil illidir. O zaman bağlayıcı olmayan bir işleme dayanan veya hukuki sebepten yoksun olan bir tescil yolsuzdur. Yolsuz tescil demek tescilin hiçbir dayanağı olmaması demektir. Mesela düşünün ki A adına mülkiyet tescil edilmiş. Acaba bu tescilin hukuki sebebi ne? Tescilin geçerli olabilmesi için mutlaka bir sebebin olması gerekiyor. Önce bir sebep arıyoruz. Ya miras kalmıştır veya birisi bağışlamıştır, satmıştır , trampa etmiştir veya birisine ölünceye kadar bakmayı taahhüt etmiştir A ve bunun karşılığında da bakılan kişi ona malını bırakmıştır.

Tescilin mutlaka hukuki bir sebebi olması gerekir ve bu sebebin geçerli bir sebep olması lazımdır. Mesela düşünün ki S ve A arasında bir satış akdi yapılmış. Bu satış akdi herhangi bir nedenle geçersizse (örneğin taraflar ehliyetsiz olabilir , şekle aykırı yapılmış olabilir , işlem muvazzalı olabilir otomatikman tescilde geçersiz olur.

Mesela düşünün ki tam ehliyetsiz S, taşınmazını A’ya satıp tescil ettirmiş. yapılan tescil yolszudur , geçersizdir. Mülkiyet şeklen A’nın üzerinde gözüküyor. (tapuda onun ismi var) ama gerçekte ise mülkiyet hala S’dedir. Yani mülkiyet geçmemiştir. Yolsuz tescille ayni hak kazanılamaz.

Tescil yolsuzsa ayni hak kazanılmış olmaz. Yolsuz tescil ya tarafların anlaşmasıyla veya sicili düzeltme davasıyla düzeltilir.

Bu ilke zabit defterine tutulan yerlerde de geçerlidir.

Tescilin Sebebe Bağlılığı İlkesi

Tapu siciline yapılacak olan tescilin hukuki bir sebebinin bulunması gerekmektedir. Taraflar arasında yapılan bağış sözleşmesi uyarınca taşınmazın alıcı adına tescil edilmesi örnek verilebilir.

Tescilin ayni hakkı kazandırması bütün kurucu unsurların mevcut olmasına bağlıdır. Kurucu unsurlar ve bu bağlamda tescil için gerekli geçerli sebep eksik olmasına rağmen yapılan tescil hukuka aykırı, başka bir deyişle yolsuz olur.

Tapu Sicilinin Tutulmasından Devletin Sorumluluğu

Tapu sicilinin tutulmasına ilişkin bir fiil veya içtinap (hareketsiz kalma) nedeniyle zarar gören kişilerin tüm zararlarından Devlet sorumludur.

Sorumluluğu kusura dayanmayan Devlet, tazmin ettiği zararı kusurları oranında tapu memurlarına rücu eder. Zarar gören kişinin doğrudan doğruya kusurlu memurdan tazminat istemesi mümkün değildir.

Devletin sorumluluğuna ilişkin davalar, tapu sicilinin bulunduğu yer mahkemesinde görülür (MK m. 1007). Bu dava Uyuşmazlık Mahkemesinin kararı doğrultusunda adlî yargıda çözüme kavuşturulacaktır. Görevli mahkeme ise Asliye Hukuk Mahkemesidir (HMK m. 2/1).