İik’nın 67. Maddesine göre açılan ticari dava niteliğindeki itirazın iptali davası
Araştırılması Gereken Hususlar ve Deliller
Davanın konusunu; yurt içi veya yurt dışı alım-satım, ticari banka kredi, finansal kiralama, faktoüring, bayilik, tek satıcılık soüzleşmelerinden dogğan uyuşmazlıklar oluşturur.
Burada açıklanacak olan itirazın iptali davasında, deniz hukuku, kooperatif hukuku, taşıma hukuku ve sigorta hukuku uygulamasından, istisna soüzleşmelerinden, tacirler arası hizmet alım soüzleşmelerinden, tacirler arası kira soüzleşmelerinden kaynaklanan uyuşmazlıklar kapsam dışında bırakılmıştır.
Bu davalarda da ticaret mahkemeleri goürevli mahkemedir. Ticaret mahkemesi bulunmayan yerlerde asliye hukuk mahkemeleri, ticaret mahkemesi sıfatıyla bu davalara bakarlar.
Bu dava; davalı akdi ilişkiyi kabul etmiş ise davacının ikametgaâhı, davalı akdi ilişkiyi kabul etmemiş ise davalının ikametgaâhı, taraflar arasında yetki soüzleşmesi varsa soüzleşme ile belirlenen yer veya akdin ifa edildigği yer mahkemelerinden birinde açılabilir.
Bu davanın açılma şartları olarak:
Geçerli bir ilamsız icra takibi veya geçerli bir rehinin paraya çevrilmesi yolu ile yapılmış ilamsız icra takibi olması,
İİlamsız icra takibine karşı borçlu tarafından suüresi içinde itiraz edilerek icra
takibinin durdurulmuş olması,
Gecikmiş itiraz haâlinde, icra mahkemesi tarafından gecikmiş itirazın kabuluü ile icra takibinin durdurulmuş olması,
İİcra takibine karşı yapılan itirazın, itirazın iptali davası açılmadan oünce icra mahkemesince kaldırılmamış olması,
İİtirazın iptali davasının, borçlunun icra takibine yaptıgğı itirazın alacaklıya tebligğinden itibaren 1 yıl içinde açılmış olması,
İİcra dairesinin yetkisine itiraz edilmiş ise, oüncelikle icra dairesinin yetkisine yapılan yetki itirazının incelenmesi.
İİcra dairesinin yetkisine itiraz edilmemiş, mahkemenin yetkisine itiraz edilmiş ise, bu defa mahkemenin yetkisine yapılan itirazın incelenmesi.
Hem icra dairesinin, hem de mahkemenin yetkisine itiraz edilmiş ise, oüncelikle icra dairesinin yetkisine yapılan itirazın incelenmesi.
Olarak sayabiliriz.
Dava nispi harca tabi olarak açılır. Harcın yatırıldıgğı tarih davanın açıldıgğı tarihtir.
Genel kurala goüre davacı akdin varlıgğını ve alacaklı oldugğunu ispat edecektir. Ayıp definde bulunan davalı ayıbı kanıtlayacaktır. OÜ deme itirazında bulunan borçlu oüdemeyi ispat edecektir. Satışın veresiye oldugğunun ispatı alacaklıya aittir. Trampa akdinde, trampa edilen malın teslim edildigğini ileri suüren taraf ispat ile yuükuümluüduür.
Satışın tecruübe ve muayene şartına bagğlı oldugğu itirazında ispat kuülfeti davalıya aittir. Satışın numune uüzerinden yapıldıgğı ileri suüruülmuüş ise, numuneyi teslim alan taraf ispat ile yuükuümluüduür. Munzam zarar talebinde ispat kuülfeti alacaklıya aittir. Ticari banka kredisinin tahsili talebinde, banka kredinin kullandırıldıgğını kanıtlayacaktır.
Senede karşı ispat yine senetle olur kuralı burada da geçerlidir.
Ceza mahkemelerince verilen mahkuâmiyet kararı hukuk haâkimini bagğlar. Ceza mahkemelerince verilen beraat kararı bagğlayıcı degğildir. Ancak maddi vaka saptanmış ise saptanan maddi vaka bagğlayıcıdır.
Fatura tek başına alacagğı kanıtlamaz. Fatura akdi ilişkiyi red eden tarafın ticari kayıtlarında yer alıyorsa malın teslim edildigğine karinedir. Faturanın kapalı olarak duüzenlenmiş olması, fatura bedelinin oüdendigğine karinedir.
Dava tarihindeki haklılık dikkate alınarak karar verilir. Bu nedenle icra takibine yapılan itirazdan sonra, davadan oünce yapılan oüdemeler yoünuünden dava açılmasında hukuki yarar yoktur ve kararda dikkate alınmaz. Davadan sonra yapılan oüdemeler de kararda dikkate alınmaz.
İİcra takibine karşı kısmi itirazda bulunulmuş ise, itiraz edilen kısım dikkate alınarak karar verilir. İİcra takibine yapılan itiraz yargılama sırasında geri alınır ise, esas hakkında karar verilmez. Sadece yargılama giderleri ve feriler yoünuünden karar verilir.
Davanın kabuluü veya kısmen kabuluü halinde talep edilmiş olması halinde alacaklı yararına yasadaki koşullar dikkate alınarak huükuüm altına alınan kısım uüzerinden icra inkaâr tazminatına huükmedilir.
Davanın reddi veya kısmen reddi halinde, icra takibinin koütuü niyetli oldugğunun ispatı ve davalının talebi ile haksız ve koütuü niyetli icra takibi tazminatına huükmedilir.
Dava şartı yoklugğundan dava red olunmuş ise, davalı yararına maktu vekaâlet uücretine huükmedilir.
Borç, yargılama sırasında kabul edilerek oüdenirse, itiraz tarihindeki haklılık dikkate alınarak karar verilir.
Yerel Mahkemeler Tarafından Sıkça Yapılan Hatalar
İİcra takibi ile Mahkemenin yetkisine birlikte itiraz oldugğu durumda, oüncelikle icra takibinin yetkisine yapılan itirazın incelenecegği goüzden kaçırılmaktadır.
İİtirazın iptali davasının, itirazın tebligğinden itibaren 1 yıl suüre içinde açılacagğına dikkat edilmemektedir.
Davanın konusuz kalması halinde, feriler yoünuünden huükuüm kurulması gerektigği kuralı unutulmaktadır.
İİcra inkar tazminatı takdirinde alacagğın likit oldugğunun belirlenmesinde hata yapılmaktadır. Bilirkişi incelemesi yapılması alacagğın likit olmadıgğını goüstermez.
Haksız ve koütuü niyetli takip tazminatında, davanın red edilmiş olması icra takibinin koütuü niyetle yapıldıgğının kabuluü için yeterli olmadıgğı goüzetilmemektedir.
Munzam zararın, alacaklının mal varlıgğındaki eksilme oldugğu hususu dikkate alınmadan karar verilmektedir.
Ceza yargılaması ile saptanan maddi olgular goüzden kaçırılmaktadır.
İİcra takip dosyaları dava dosyası içine alınmamaktadır.