Hükmün Tashihi ve Tavzihi Nedir?

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Hükmün tashihi ve tavzihi başlıklı 304. maddesine göre;

MADDE 304 – (1) Hükümdeki yazı ve hesap hataları ile diğer benzeri açık hatalar, mahkemece resen veya taraflardan birinin talebi üzerine düzeltilebilir. Hüküm tebliğ edilmişse hâkim, tarafları dinlemeden hatayı düzeltemez. Davet üzerine taraflar gelmezse, dosya üzerinde inceleme yapılarak karar verilebilir.
(2) Tashih kararı verildiği takdirde, düzeltilen hususlarla ilgili karar, mahkemede bulunan nüshalar ile verilmiş olan suretlerin altına veya bunlara eklenecek ayrı bir kâğıda yazılır, imzalanır ve mühürlenir.

Tavzih müessesi ise, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 305 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir.

MADDE 305- (1) Hüküm yeterince açık değilse veya icrasında tereddüt uyandırıyor yahut birbirine aykırı fıkralar içeriyorsa, icrası tamamlanıncaya kadar taraflardan her biri hükmün açıklanmasını veya tereddüt ya da aykırılığın giderilmesini isteyebilir.

(2) Hüküm fıkrasında taraflara tanınan haklar ve yüklenen borçlar, tavzih yolu ile sınırlandırılamaz, genişletilemez ve değiştirilemez.

6100 sayılı HMK’nın 305. maddesinin birinci fıkrasına göre tavzih, hükmün yeterince açıklık taşımaması, infazında tereddüt doğurması veya birbirine aykırı fıkralar içermesi halinde olanaklıdır. İkinci fıkraya göre de tavzih yoluyla hüküm fıkrasında taraflara tanınan haklar ve yüklenen borçlar sınırlandırılamaz, genişletilemez ve değiştirilemez. Temyiz yoluyla incelenmesi mümkün olan bir husus yeniden yargılama yapılarak tavzih adı altında düzeltilemez.

Tavzih, kural olarak sadece hüküm fıkrası hakkında olur. Hükmün gerekçesinin açıklanması için, tavzih yoluna başvurulamaz. Ancak, hüküm fıkrası ile gerekçe arasında bir çelişki varsa, bu çelişkinin giderilmesi için tavzih yoluna başvurulabilir.

Bunun gibi, Yargıtay kararları hakkında da tavzih yoluna başvurulabilir. Tavzih kararı ile hükmün değiştirildiğini iddia eden temyiz yoluna başvurabilirse de, Yargıtay Dairesi’nin kendi kararlarının tavzihi ile ilgili verdiği kararlara karşı Hukuk Genel Kurulu’na temyiz yoluna başvurulamaz.

Tavzih yoluna başvurabilmek için hükmün kesinleşmesini beklemeye gerek yoktur. Kesinleşmemiş olan kararlar hakkında da hükmün icrasına (yerine getirilmesine) kadar tavzih istenebilir. Fakat tavzih talebinde bulunulmakla temyiz süresi durmaz. İlamın icraya konmasından sonra da, ilam tamamen icra edilinceye kadar hükmün tavzihinin istenilmesi mümkündür. İcra Müdürünün hükmü yorumlamak (tavzih etmek) yetkisi yoktur. Hüküm ancak onu vermiş olan mahkemece tavzih edilir.

Hakim, tavzih yolu ile hükümde unutmuş olduğu talepler hakkında karar verip bunu hükme ekleyemez. Bunun gibi hüküm verirken unutmuş olduğu vekalet ücreti veya faiz hakkında tavzih yolu ile bir karar verip bunu hükmüne dahil edemez. Aynı şekilde kısa kararla gerekçeli karar arasındaki çelişki de tavzih yolu ile giderilemez.

Bütün bu anlatımlardan çıkan netice, tavzih yolu ile kesinleşmiş olan hüküm sınırlandırılamaz, genişletilemez ve değiştirilemez. (Prof.Dr. Baki Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü, Altıncı Baskı, 2001, cilt 5, sayfa 5270 vd.) Öte yandan, Yargıtay’ın istikrar kazanmış görüşüne göre maddi hata kazanılmış hak oluşturmaz. Madde 366, tavzihte usule ilişkindir.

MADDE 306- (1)Tavzih, dilekçeye tarafların sayısı kadar nüsha eklenmek suretiyle hükmü veren mahkemeden istenebilir. Dilekçenin bir nüshası, cevap süresi mahkemece belirlenerek karşı tarafa tebliğ edilir. Cevap, tavzih talebinde bulunan tarafa tebliğ olunur. (2) Mahkeme, cevap verilmemiş olsa bile dosya üzerinde inceleme yaparak karar verir; ancak gerekli görürse iki tarafı sözlü açıklamalarını yapabilmeleri için davet edebilir. (3) Mahkeme tavzih talebini yerinde gördüğü takdirde 304 üncü madde uyarınca işlem yapar. Aşağıdaki linklerden, hem tashih, hem de tavzih dilekçesine ait birer örnek yer almaktadır.

BAKIRKÖY …İCRA HUKUK MAHKEMESİ HAKİMLİĞİ’NE

DOSYA NO:
ESAS NO.2014/……..
KARAR NO.2015/……..

DAVACI :
VEKİLİ

DAVALI :
VEKİLİ

KONUSU : Hükmün tashihi talebidir.

AÇIKLAMA ve TALEP : Sayın mahkemenizin yukarıda numarası yazılı dosyası ile görülmekte olan dava dosyasında, davanın kabulüne dair karar verilmiş ise de, tarafımıza tebliğ edilen gerekçeli kararda, davalının tahliyesine karar verilen adresin hatalı yazıldığı tarafımızca tespit edilmiştir.

Gerek dava dilekçemizde, gerekse dosyaya ibraz etmiş olduğumuz ve davalı tarafın da kabulünde olan kira sözleşmesinde belirtildiği üzere, davaya konu gayrimenkulün adresi ……………………………….. dir.

İşbu nedenle, gerekçeli karardaki maddi hatanın tashihi ile, davalının, ……………………………………………. adresindeki mecurdan tahliyesine şeklindeki ibarenin, “………………………………………………. adresindeki mecurdan tahliyesine” şeklinde tashihini, HMK Madde 304 ve devamı maddeleri uyarınca vekaleten saygılarımla talep ederim. 23.06.2015

DAVACI
Adı Ve Soyadı
İmza