TCK m 198 Paraya Eşit Sayılan Değerler Nelerdir?

MADDE 198.- (1) Devlet tarafından ihraç edilip de hamiline yazılı bonolar, hisse senetleri, tahviller ve kuponlar, yetkili kurumlar tarafından çıkarılmış olup da kanunen tedavül eden senetler, tahviller ve evrak ile milli ziynet altınları, para hükmündedir.

765 sayılı ETCK’nun 331 ve 316/son maddelerinin karşılığı olarak getiren YTCK’nun 198.maddesinde sade bir Türkçe ile “parada sahtecilik” suçlarının konu­sunu oluşturan paraya eşit sayılan değerler sınırlı şekilde sayılmak suretiyle belir­lenmiştir. Maddede sayılan değerler para olamamakla beraber, para gibi tedavül (sürüm) yeteneği bulunduğu için paraya eşit değerde sayılmışlardır. Bunlar, devlet tarafından ihraç edilen hamiline yazılı bonolar, hisse senetleri, tahviller ve kupon­lar; yetkili kurumlar tarafından çıkarılmış olup ta kanunen tedavül eden senetler, tahviller ve evrak ve milli ziynet altınlarıdır. Bu sayılan değerler de, herhangi bir devir ve ciro işlemlerine ihtiyaç bulunmaksızın, elden ele geçer ve gerektiğinde para gibi ödeme (tediye) vasıtası fonksiyonunu görürler, örneğin bunların teminat olarak yatırılmaları olanaklıdır.

Paraya Eşit Sayılan Değerler

Devlet tarafından ihraç olunan hamiline yazılı bonolar, hisse senetleri, tah­viller ve devlet nezdinde olan kuponlar

Bu tür değerler esas itibarıyla devlet nezdinde olan bir alacağı ifade etmektedir­ler. Hükümet çıkardığı senetlerde senedin taşıdığı bedeli hamiline ödemeye taahhüt etmektedir. Hükümet tarafından çıkarılan bu tür senetlerin teslimle devir olunabil- meleri, bunları paralara yaklaştırmış ve eşit değerde kabulünü gerektirmiştir.

Hükümet tarafından ihraç olunan bonolar, hisse senetleri tahvil ve kuponların 198.madde gereğince paraya eşit değerde sayılabilmesi içi, bunların Bakanlar Kuru­lu kararı ile çıkarılmış ve Devlet Hâzinesinin borçlandırılmış olması şarttır. Bu iti­barla kamu iktisadi teşekküllerince ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca çıkarı­lan ve hamile yazılı bulunan bonolar bu madde kapsamına girmez. Bu tür değerler üzerindeki sahtecilik fiilleri belgede sahtecilik hükümlerine göre cezalandırılır. Paraya eşit değerde sayılabilmesi için hükümet tarafından çıkarılan bono, hissel senedi, tahvil ve kuponların “hamiline yazılı” olması gerekir. Bunların ödeme tarihterinin geçmiş olması, bu senet veya kuponların tedavül yetenekleri bulunduğu sürece onların para gibi işlem görmesini gerektirir. Bu tür değerleri çıkaran (ihraç eden) Devletin, Türkiye Cumhuriyeti Devleti veya yabancı devlet olmasının suçun oluşumuna bir etkisi yoktur.

Yetkili kurumlar Tarafından çıkarılan ve kanunen tedavül eden senetler, tahviller ve evrak ile milli ziynet altınları

Yetkili kurumlar tarafından çıkarılan ve kanunen tedavül eden senetlerin 198.madde kapsamına girebilmesi için, özel bir kanunla ilgili kuruluşa kanunen böyle bir yetki verilmesi ve kuruluşlarca çıkarılan senedin kanunen tedavül etmesi yani kabulünün zorunlu olması gerekir. Bu tür evrak ve senetlerin teslimle tedavül etmeleri ve para fonksiyonu yerine getirmeleri nedeniyle bunların “hamiline yazılı” olması zorunludur. Bu gibi evrakı kağıt paralardan ayıran husus, kağıt paraların altınla veya madeni parayla değiştirilmesi talep edilmediği halde, yetkili kuruluş­larca çıkarılan bu gibi evrakın ya ibrazında veya belirli bir vadenin gelmesinde madeni veya kağıt para ile değiştirilmesinin olanaklı bulunmasıdır. Özel kanunun, bu tür senetleri çıkarmaya bir kurumu yetkili kılması, bu kuruma güvenilmesi ve sonuç olarak senedin ödenmesinden bu kurumun sorumlu olması anlamına gel­mektedir. Bu da senedin ancak, hamile yazılı olması halinde mümkün olabilecektir.

Milli ziynet altınları, esas itibarıyla piyasada para gibi sürüm kabiliyeti bulun­mamakla birlikte, bunlar kolaylıkla paraya çevirebilme özelliklerinden dolayı pa­raya eşit değerde sayılmışlardır. Madde de altın paradan söz edilmemesinin nede­ni, gerek milli ve gerekse yabancı altın paranın “para” olmak niteliğini koruması, bunun diğer paralardan bir farkının bulunmamasıdır. Zira, altının borsalarda de­ğer kazanması veya kaybetmesi yani altın paranın üzerinde yazılı nominal değer­den farklı bir kıymetle tedavül etmesi onun “para” olmak vasfını değiştirmemek­tedir.