Davanın Islahı Nedir?

Tarafların, davada iddia ve savunmanın değiştirilmesi yasağı sebebiyle yapamadıkları işlemleri yaparak verdikleri dilekçeleri tamamen veya kısmen düzeltmelerine ıslah adı verilir. Islah, iddianın ve savunmanın değiştirilmesi ve genişletilmesi yasağının bir istisnasıdır. Islah, tek taraflı bir işlemdir, mahkemenin veya karşı tarafın kabulü gerekmez, fakat her davada sadece bir defa kullanılabilir. Tarafların veya mahkemenin dava dosyasında bulunan belgelerdeki açık yazı ve hesap hataları, karar verilinceye kadar düzeltilebilir (m. 183). Bu yola başvurulabiliyorsa ıslah gerekmez.
Islah, tahkikatın sona ermesine kadar yapılabilir. Islah, sözlü veya yazılı olarak yapılabilir. Karşı taraf duruşmada hazır değilse veya ıslah talebi duruşma dışında yapılıyorsa, bu yazılı talep veya tutanak örneği, haber vermek amacıyla karşı tarafa bildirilir. Islah, tahkikatın sona ermesine kadar yapılabilir, istinafta ıslah yapılamaz (m. 357/1). Temyizdeki bozma kararına uyan mahkemede yeniden yapılan tahkikat sırasında ıslah yapılamaz (Yargıtay İBK).
Islah, bunu yapan tarafın teşmil edeceği noktadan itibaren, bütün usul işlemlerinin yapılmamış sayılması sonucunu doğurur. Ancak ikrar, tanık ifadeleri, bilirkişi rapor ve beyanları, keşif ve isticvap tutanakları, yerine getirilmiş olan veya henüz yerine getirilmemiş olmakla beraber, karşı tarafın yerine getireceğini ıslahtan önce bildirmiş olması koşuluyla, yeminin teklifi, reddi veya iadesi ıslah ile geçersiz kılınamaz. Şu kadar ki, ıslahtan sonra yapılacak tahkikat sonucuna göre, bu işlemlerin göz önünde tutulması gerekmiyorsa, bunlar da yapılmamış sayılır.
Davasını tamamen ıslah ettiğini bildiren taraf, bu bildirimden itibaren bir hafta içinde yeni bir dava dilekçesi vermek zorundadır. Aksi hâlde, ıslah hakkı kullanılmış sayılır ve ıslah hiç yapılmamış gibi davaya devam edilir. Kısmen ıslaha başvuran tarafa, ıslah ettiği usul işlemini yapması için bir haftalık süre verilir. Bu süre içinde ıslah edilen işlem yapılmazsa, ıslah hiç yapılmamış gibi davaya devam edilir.
Islahın konusunu tarafların kendi usul işlemleri oluşturur, karşı tarafın veya mahkemenin bir işlemi ıslah ile ortadan kaldırılamaz. Islahla maddi hukuk işlemleri yapılamaz, bu sebeple feragat, kabul gibi işlemler geçersiz kılınamaz. Islah ile ikinci tanık listesi verilemez. Yargıtay’a göre ıslah ile taraf değiştirilemez. Islah ile ilk itirazlar öne sürülemez. Islah ile zamanaşımı defi ileri sürülebilir. Islah ile talep sonucu arttırılmış ise, arttırılan kısım için zamanaşımı ve faiz, ıslah tarihine göre tespit edilir. Bu sebeple böyle bir durumda karşı taraf söz konusu kısım için zamanaşımı defini ileri sürebilir.