Taraf Ehliyeti Ne Demektir?

Davada taraf olabilme, usuli hakkın süjesi olabilme ehliyeti, taraf ehliyetidir. Taraf ehliyetine sahip kişiler davada davacı ve davalı sıfatını taşıyabilirler. Medenî haklardan yararlanma ehliyetine sahip olan, davada taraf ehliyetine de sahiptir. Her insanın hak ehliyeti vardır. Buna göre bütün insanlar, hukuk düzeninin sınırları içinde, haklara ve borçlara ehil olmada eşittirler. Kişilik, çocuğun sağ olarak tamamıyla doğduğu anda başlar ve ölümle sona erer. Çocuk hak ehliyetini, sağ doğmak koşuluyla, ana rahmine düştüğü andan başlayarak elde eder. Tüzel kişiler, cins, yaş, hısımlık gibi yaradılış gereği insana özgü niteliklere bağlı olanlar dışındaki bütün haklara ve borçlara ehildirler. Devletin tüzel kişiliği vardır, fakat devlete karşı açılacak davalar Bakanlıklara açılır. Bakanlıkların tüzel kişiliği olmamasına rağmen devleti temsil etmeleri sebebiyle Taraf Ehliyetleri vardır. Ayrı tüzel kişiliği olan Genel Müdürlüklere karşı açılacak davalar bunlara karşı açılmalıdır. İl özel idaresi, köyler ve belediyelerin de tüzel kişilikleri vardır. Bunlara karşı dava açılması gerekir. Miras ortaklıkları ve adi şirketlerin tüzel kişiliği olmadığı için, taraf ehliyetleri de yoktur.
Taraf ehliyeti dava şartıdır. Taraf ehliyeti taraf usul işleminin geçerlilik şartıdır, yoksa işlem geçersizdir. Davacının davanın başında taraf ehliyeti yoksa dava, dava şartı eksikliğinden (usulden) reddedilir.
Davalının taraf ehliyeti yoksa:
Davanın başında yoksa m. 124 çerçevesinde taraf değişikliğine gidilebilir.
Dava devam ederken ortadan kalkarsa (ölüm yoluyla), davaya mirasçılara karşı devam edilebilmesi için hâkimin davacıya süre vermesi gerekir. Ancak bunun için mirasçılara karşı devam edilebilecek (mal varlığına ilişkin) bir dava olması gerekir. Mirasçılara karşı devam edilmezse, dava reddedilir.
Taraf ehliyeti olmadan bir dava görülürse kanun yollarında denetlenir, kesinleşmiş ise bir yol yoktur. Bu hüküm, etkisiz bir hüküm olarak varlığını sürdürür.