Koşullu Salıverilme Ve Mükerrirlere Özgü İnfaz Rejimi Nedir?

KOŞULLU SALIVERİLME NEDİR?

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 7. maddesinin 3. fıkrasına göre hapis ce­zasının ertelenmesi, koşullu salıverme ve tekerrürle ilgili olanlar hariç; infaz reji­mine ilişkin hükümler derhal uygulanır. Bu hükümden çıkan sonuca göre koşullu salıverme süreleri, 5275 sayılı Kanunun yürürlük tarihi olan 01.06.2005 tarihinden önce işlenen suçlarla ilgili olarak 647 sayılı Kanunun 19, Ek-2; 3713 sayılı Kanu­nun 17, Geçici 1 ve 4. ; 4616 sayılı Kanunun 1/1-2. maddelerine göre hesaplanır, o 1.06.2005 tarihinden sonra işlenen suçlardan dolayı koşullu salıverme süreleri ise I 5275 sayılı Kanunun 107. maddesine göre belirlenir. Bu önemli açıklamalardan sonra önce hapis cezasında sürelerin nasıl hesaplanacağı açıklanacak, da sonra ise 01.06.2005 tarihinden önce veya sonra işlenen suçlar bakımından koşullu salıver­me sürelerinin nasıl hesaplanacağı ayrı ayrı incelenecektir.

KOŞULLU SALIVERME TARİHİNİN TESPİTİ

1.6.2005 TARİHİNDEN ÖNCE İŞLENEN SUÇLAR AÇISINDAN

Yukarda da işaret edildiği gibi 1.6.2005 tarihinden önce işlenen suçlar açısından verilen mahkumiyet hükümlerinin infazında şartla tahliye tarihi 647 sayılı Ka­nunun 19, Ek-2; 3713 sayılı Kanunun 17, Geçici 1 ve 4. ; 4616 sayılı Kanunun 1/1 – 2 maddelerine göre belirlenir.

Özet olarak şartla tahliye tarihi bulunurken şu sıra takip edilir:

• Cezaların nevileri nazara alınmadan toplanacak,
• Cezalar mahsuba tabi tutulacak
• Beraat edilen suçlardan tutuklanıp mahsubuna karar verilen süreler ile
• Mahkum olunan suçlardan tutuklulukta geçirilmiş süreler toplanacak
• Mahsup edilerek yatması gereken bakiye süre bulunacak
• Gün olarak hesaplanan bakiye süre
• Yıla tekabül ettirilecek
• İnfaza başlama tarihine göre;
• Bihakkın tahliye tarihi bulunacak
• Koşullu salıverme tarihi ise;
• İlamlardaki suç tarihlerine göre farklı yasalardaki infaz oranlarına göre uygulama,
• 647 sayılı Kanunun 19 ve Ek2 maddeye giren ilamlardaki toplam ceza süresi
• 3713 sayılı Kanunun geçici I ve 4 maddesine göre ceza süresi
• Firar varsa şartla tahliye oranında değişiklik yapması
• Tutuklu iken firarda ayda 6 günlük özel indirim yapılacak 
• Hükümlü iken firarda ayda 6 günlük özel indirim yapılmayacak
• Hesaplama tablosu;
• İlamlardaki toplam cezanın 647 sayılı Kanunun 19/1, Ek 2. maddelere göre hesaplanmış süreler,
• Tutukluluğun mahsubu
• Cezaevinde yatılacak sürenin yıl olarak hesabı

3713 sayılı Kanunun Geçici 1/c’ye göre yatacağı sürenin gün olarak belirlenip yıla tahvili;

• Firardan ötürü yatılacak 2/3 oran üzerinden gün süresinin yıla tahvili
• Tutuklu iken firarda ayda 6 günlük indirimden istifade ettirilmesi gereke­ceği,
• Hükümlü iken firarda ayda 6 günlük indirimden istifade ettirilemeyeceği.
• Şartla salıverme oranlarına göre belirlenen ilamlardaki sürelerin toplamı,
• İnfaza başlama tarihine göre bu toplam sürenin eklenerek şartla tahliye tarihi belirlenir.

Koşullu Salıverme Kararını Vermeye Yetkili ve Görevli Mahkeme

• Sulh Ceza Mahkemesi (infaz yerindeki)
• Asliye Ceza Mahkemesi (infaz yerindeki)
• Ağır Ceza Mahkemesi (İnfaz yerindeki)
• 5271 sayılı CMK.nun 250. maddesine göre kurulan mahkemeler; yoksa Ağır Ceza Mahkemesi
• Askeri Mahkeme; yoksa en yakın Ağır Ceza Mahkemesi
• Çocuk Mahkemesi; yoksa yetkili hükmü veren mahkeme derecesindeki mahkeme

Koşullu Salıvermeden Yararlanamayanlar

Aşağıda belirtilen hükümlüler koşullu salıverme hükümlerinden yararlanılmazlar:

• Haklarında 647 sayılı Kanunun 8. maddesine göre infazı sürdürülenler
• Hükmen tutuklu bulunanlar
• Hapsen tazyikliler
• Şartla tahliyesi geri alınanlar
• Adi nitelikli suç hükümlüsü olup da 2 den fazla firar, firara teşebbüs ve ayaklanmadan mahkum olanlar ile 4’den fazla hücre cezası almış olanlar
• Terör suçundan (3713 sayılı K. m. 17/1) tutuklu veya hükümlü iken firar, firara teşebbüs ve ayaklanmadan mahkum olanlar ile 3 defa hücre cezası almış olanlar
• Mükerrir terör hükümleri
• İnfazı gereken cezanın 1 günün altına düşenler

Koşullu Salıverme Oranları ve Süreleri

647 sayılı Kanunun 19 ve Ek- 2 maddeye göre:

TBMM’ce yerine getirilmemesine karar verilmiş ölüm cezaları için;

• îyi halliler: 30 Yıl
• 1 kez firar, firara teşebbüs, ayaklanmadan mahkum olanlar ile 4 kez hücre cezası alanlar: 33 yıl
• 2 kez firar, firara teşebbüs, ayaklanmadan mahkum olanlar: 36 yıl

Bu durumda ayda 6 günlük indirim yapılmaz ve iyi hallilik aranır.

Müebbetler için;

• îyi halliler: 20 Yıl
• 1 kez firar, firara teşebbüs, ayaklanmadan mahkum olanlar ile 4 kez hücre cezası alanlar: 25 yıl
• 2 kez firar, firara teşebbüs, ayaklanmadan mahkum olanlar: 28 yıl

Bu durumda ayda 6 günlük indirim yapılır ve iyi hallilik aranır.

Diğer hapis cezaları için;

• İyi halliler: 1/2
• 1 kez firar, firara teşebbüs, ayaklanmadan mahkum olanlar ile 4 kez hücre cezası alanlar: 2/3
• 2 kez firar, firara teşebbüs, ayaklanmadan mahkum olanlar: 3/4

Bu durumda ayda 6 günlük indirim yapılır ve iyi hallilik aranır.

3713 Sayılı K. m 17 göre:

a- TBMM’ce yerine getirilmemesine karar verilmiş ölüm cezaları için 36 yıl Bu durumda ayda 6 günlük indirim yapılmaz ve iyi hallilik aranır.

b- Müebbetler için; 30 yıl. Bu durumda ayda 6 günlük indirim yapılmaz iyi hallilik aranır.

c- Diğer hapis cezaları için; 3/4. Bu durumda ayda 6 günlük indirim yapılmaz ve iyi hallilik aranır.

3713 Sayılı K. Geçici 1 ve 4. maddesine göre:

a- Adli suçlardan hükümlüler için,

• Ölüm cezaları: 10 yıl
• Müebbetliler: 8 yıl
• Diğer hapis cezalar: 1/5

b- Terör Suçluları için;

• Ölüm cezaları: 20 yıl
• Müebbetliler: 15 yıl
• Diğer hapis cezaları: 1/3

Bu durumda ayda 6 günlük indirim yapılmaz ve iyi hallilik aranmaz

4616 Sayılı K. 1/1 2 maddesine göre:

a- Ölüm Cezaları: Yerine getirilmez. tabi olduğu infaz rejimi hükmü uygulanır.

b- Müebbetliler: Çekmesi gereken 36 yıllık süreden 10 yıl indirilir ve tabi oldukları infaz rejimine göre şartla salıverilirler.

c- Diğer hapis cezalar: Toplam cezadan 10 yıl indirilir. Tabi olduğu in fa/ hükümlerine göre geri kalan süreyi çekip şartla salıverilirler.

Koşullu Salıverme Kararı Verilirken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:

Suç tarihi, suçun türü göz önünde tutularak 4616 sayılı Kanunun veya 371 sayılı Kanunun geçici 1 ve 4. hükümlerinin lehe olan sonucuna göre hesaplama yapılır. Sonuç aynı ise, yürürlük tarihi itibariyle sonra olan 4616 sayılı Kanuna göm uygulama yapılır. Örneğin hükümlünün cezası 10 yıl 5 ay dır. Suç tarihi 08.04.1991 den önce olup, suç türü adiyen adam öldürmek olması durumunda; suç tarihi gözetildiğinde koşullu salıverme kararı 3713 veya 4616 sayılı Kanuna göre yapılacatır.

3713 sayılı Kanunun geçici 1/c maddesinin uygulaması dikkate alındığmdıı koşullu salıverilme süresi 5 yıl 4 ay dır.

4616 sayılı Kanunun uygulanmasında ise 10 yıl 5 aylık cezadan 10 yıl indirilir. Geriye kalan 5 aylık cezanın tabi olduğu infaz rejimi 647 sayılı Kanunun 19. madde hükmü olduğu için bu sürenin 1 /2 si olan 2 ay 15 günlük sonuç süreye ulaşılır.

Bu iki süre karşılaştırıldığında 4616 sayılı Kanunun hükümlünün daha lehine olduğu anlaşılır ve uygulama bu yasa gereğince yapılması gerekir.

• 4422 sayılı Çıkar Amaçlı Suç Örgütleriyle Mücadele Kanununun 13. maddesinde öngörüldüğü gibi özel bazı Kanunlarda koşullu salıverme işlemi yapılamağına dair hüküm var ise koşullu salıverme işlemi o kanuna göre yapılır.
• 4.1991 tarihinden önce işlenmiş tüm suçlar bakımından koşullu salıverme kararı 647 sayılı Kanunun 19. maddesine göre değil, 3713 sayılı kanuna göre verilir.
• 4.1991- 23.4.1999 tarihleri arasında işlenen 4616 sayılı Kanununun 1/5 maddesinde sayılan suçlar bakımından koşullu salıverme kararı 647 sayılı kamımın 19. maddesine göre verilir. Suç tarihi 8.4.1991 den önce ise şartla sah verme 3713 sayılı Kanunun geçici 1 ve 4. maddelerine göre verilir.
• 4.1999 – 1.6.2005 tarihleri arasında işlenmiş ve 3713 sayılı Kanun kapsamında kalan suçlar bakımından koşullu salıverme kararı 647 sayılı kanunun 19. maddesine göre verilir.

• 23.4.1999 tarihinden sonra işlenmiş tüm adli nitelikli suçlardan hükmedilmiş hapis cezalarında koşullu salıverilme 647 sayılı kanunun 18 ve EK 2 maddelerine göre 3713 sayılı kanun kapsamında kalan suçlarda hükmedilmiş cezalarda ise 3713 sayılı kanunun 17. maddesine göre koşullu salıverilme kararı verilir.

• Ayda 6 günlük süre, yararlanılan süre indirildikten sonra, kalan süre üzerinden hesaplanır.
• Tutuklu iken firar eden hükümlü ayda 6 günlük özel indirimden yararlanır. Ancak firar ettiği suçtan aldığı hapis cezasında koşullu salıverme oranı 2/3 e göre belirlenir.
• Bir şahsın müteaddit suçlarının bir mahkemede birleştirilerek bir hükme bağlanması veya ayrı ayrı bakılarak verilen hükümlerin usulen birleştirilmesi halleri cezanın infazı bakımından farksız olup birlikte hükme bağlanan iki suçtan birinden beraat ettiği suçtan dolayı mevkuf kalmış olduğu müddetin ceza müdetine mahsubu icap edeceği ve çünkü birden ziyade suçlarda cezaların birleştirilmesi ve neticede bir hüküm infaz edilmesi ve kati hükümden evvel mevkuf olarak geçen müddetin hangi suça ait olursa olsun mutlak surette mahkûm olduğu ceza müddetinden indi­rilmesi Ceza Kanununun 40 inci maddesiyle içtima hükümlerinin zarurî bir netice­si olduğu ve ancak beraat hükmü kat’deştikten sonra işlenmiş olan suçtan mahkû­miyet halinde evvelce beraatla neticelenmiş olan suçtan dolayı mevkuf kaldığı müddetin beraatinden sonra işleyeceği suçtan verilecek ceza müddetinden indiril­mesi kanun hükümlerine uymayacağı, çünkü sonradan işlenen ve mahkûmiyetle neticelenen suçu evvelce beraat kararma bağlanmış olan suçla birleştirmeye kanunî bir yol ve imkân bulunmadığı mütalâasına dayanılarak beraat eden bir şahsın beraat ettiği suçtan dolayı mevkuf kaldığı müddetin beraat kararından evvel -beraat kararı kat’ileşmezden evvel- işlemiş olduğu diğer suç için verilen ceza müddetine mahsup edilir.
• Bihhakın ve şartla tahliye tarihlerinin içtima kararma göre hesaplanır.

• Her hangi bir suçtan dolayı hürriyeti bağlayıcı cezaya mahkum olan şahıs şartla tahliye süresini tutuklulukta geçirmiş ise artık şartla tahliyenin başlangıç tari­hi kararın kesinleşmesi ya da hükmün yeniden infaza verildiği tarih değil ilk tutuk­luluktan itibaren başlatılan tarih esas alınarak şartla tahliyeyi doldurduğu tutuklu­luğunun son bulduğu süre olarak tesbit edilir.

1.6.2005 TARİHİNDEN SONRA İŞLENEN SUÇLAR AÇISINDAN:

1.6.2005 tarihinden sonra işlenen suçlar açısından verilen mahkumiyet hü­kümlerine ait cezaların infazı 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanununa göre yapılır.

5275 sayılı Kanuna göre koşullu salıverilme kararı şu hususlara dikkat edilerek verilir

Hakkında Tekerrür Hükümleri Uygulanmayan Hükümlülerin Koşullu Salıverilmeleri

Koşullu Salıvermeden Yararlanma Şartı

Koşullu salıverilmeden yararlanabilmek için, mahkûmun kurumdaki infaz sü­resini iyi hâili olarak geçirmesi gerekir (m. 107/1). Başka bir ifade ile disiplin ceza­sı almamış, disiplin cezası almış olması halinde, yetkili makamca ortadan kaldırıl­ması gerekir.

İyi hallilik durumu, 5275 sayılı Kanunun 89. maddesine göre belirlenir. Hükümlü, aşağıda belirtilecek olan süreleri iyi halli olarak geçirmesi gerekir.

Disiplin cezasının varlığı iyi hallilik kararının verilmesine engel teşkil eder. Başka bir ifade ile disiplin cezasının tamamı infaz edilip kaldırılmadıkça koşullu salıverilme işlemi yapılamaz (5275 sayılı m. 48/3-b). Ancak bu süre bihakkın tah­liye tarihini geçemez. Şartla tahliye tarihi daha önce ki bir tarihe denk gelse dahi, disiplin cezasının infazından sonra belirlenen süre dolmadan infaz kurumundan çı­kartılamaz. Bihakkın tarihi gelmiş ise hükümlü salıverilecektir.

Daha önce vurgulandığı gibi disiplin cezalarının infazından sonra başlayan sürelerin sonunda kaldırılır. Çocuk hükümlülerin cezaları her zaman kaldırılabilir.

Birden fazla disiplin cezaları, ayrı ayrı infaz edilecektir. Söz konusu disiplin cezalarının infazı, disiplin cezalarının kesinleşme tarihine göre sıraya konulacaktır. Her bir disiplin cezasına ait infaz tarihi gözetilerek, belirlenen sürelerin dolmasından sonra her bir disiplin cezası için ayrı ayrı kaldırılmasına karar verilecektir.

Bir başka suçtan dolayı tutuklu iken disiplin cezası verilmiş olması halinde hükümlü iyi halli sayılmaz. Bu nedenle söz konusu ceza kaldırılmadan veya Tüzükte belirlenen süre geçmeden hükümlü şartla tahliye olamaz.

Koşullu Salıvermeden Yararlanmak İçin Geçmesi Gereken Süre: Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkum edilmiş olanlar otuz yılını müebbet hapis cezasına mahkum edilmiş olanlar yirmi dört yılını diğer süreli hapis cezalarına mahkûm edilmiş olanlar cezalarının üçte ikisini infaz kurumunda çektik­leri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilirler, (m. 107/2)

Birden Fazla Hapis Cezalarında İnfaz Kurumunda Geçirilmesi Gereken Süre

Koşullu salıverilme için infaz kurumunda geçirilmesi gereken süre;

• Birden fazla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına veya ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde, otuzaltı,
• Birden fazla müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde, otuz,
• Bir ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkûmi­yet hâlinde, en fazla otuzaltı,
• Bir müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde, en fazla otuz,
• Birden fazla süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde, en fazla yirmisekiz, yıldır, (m. 107/3)

Bazı Suçlardan Dolayı Mahkumiyet Halinde İnfaz Kurumunda Geçirilmesi Gereken Süre

Suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti çerçe vesinde işlenen suçtan dolayı mahkûmiyet hâlinde; ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar, otuzaltı yılını, müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar otuz yılını, süreli hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar cezaları nın dörtte üçünü infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden ya­rarlanabilirler. Ancak, bu süreler;

• Birden fazla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına veya ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde, kırk,
• Birden fazla müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde, otuzdört,
• Bir ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkûnıı yet hâlinde, en fazla kırk,
• Bir müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde, en fazla otuzdört,
• Birden fazla süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla otuziki, yıldır, (m. 107/4)

Onsekiz Yaşından Küçük Mahkumların İnfaz Kurumunda Geçirilmesi Gereken Süre

Koşullu salıverilme süresinin hesaplanmasında, hükümlünün onsekiz yaşım dolduruncaya kadar infaz kurumunda geçirdiği bir gün, iki gün olarak dikkate alınır. (m. 107/5)

Denetim Süresi

Koşullu salıverilen hükümlünün tâbi tutulacağı denetim süresi, yukarıdaki fıkralara göre infaz kurumunda geçirilmesi gereken sürenin yarısı kadardır. Ancak süreli hapislerde hak ederek tahliye tarihini geçemez, (m. 107/6)

Denetim Süresi İçerisinde Ücret Karşılığında Çalıştırılması

Hükümlü denetim süresinde infaz kurumunda öğrendiği meslek veya sanatı icra etmek üzere bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında, ücret karşılığında çalıştırılabilir.

Onsekiz Yaşından Küçükler Açısından Denetim Süresinin Değerlendirilmesi

Onsekiz yaşından küçük olan hükümlüler, denetim süresinde eğitimlerine, ge­rektiğinde barınma imkânı da bulunan bir kurumda devam ederler, (m. 107/8)

Denetimli Serbestlik Tedbirinin Uygulanması

Hâkim, denetim süresinde hükümlüye rehberlik edecek bir uzman kişiyi gö­revlendirebilir. Bu kişi, kötü alışkanlıklar edinebileceği çevrelerden uzak kalması ve sorumluluk bilinciyle iyi bir hayat sürmesini temin hususunda hükümlüye öğütte bulunur; eğitim gördüğü kurum yetkilileri veya yanında çalıştığı kişilerle görüşe­rek, istişarelerde bulunur; hükümlünün davranışları, sosyal uyumu ve sorumluluk bilincindeki gelişme hakkında üçer aylık sürelerle rapor düzenleyerek hâkime verir, (m. 107/9)

Denetimli Serbestlik Tedbirinin veya Belirlenen Yükümlülüklerin Kaldırılması

Hâkim, koşullu salıverilen hükümlünün kişiliğini ve topluma uyumdaki başa­rısını göz önünde bulundurarak; denetim süresinin, denetimli serbestlik tedbiri uy­gulanmadan veya herhangi bir yükümlülük belirlemeden geçirilmesine karar vere­bileceği gibi, denetimli serbestlik tedbiri uygulanmasını veya belirlenen yükümlü­lükleri denetim süresi içinde kaldırabilir, (m. 107/10)

Salıvermede rehberin görevi (Yön. m. 49):

Salıverilen hükümlü ceza infaz kurumunda geçirdiği sürenin yarısı kadar de­netim süresine tâbi tutulur. Ancak süreli hapislerde denetim süresi hak ederek salı­verme tarihini geçemez.

• Hükümlü hakkında 5275 sayılı Kanunun 107 nci maddesinin hem yedinci veya sekizinci fıkralarında belirtilen yükümlülüklere karar verilmesi, hem de doku­zuncu fıkrasında belirtilen rehberin görevlendirilmesi hâlinde aşağıda belirtilen usul ve esaslar uygulanır.
• 5275 sayılı Kanunun 107 nci maddesinin yedinci fıkrasında belirtilen yü­kümlülüklerin infazı Yönetmeliğin 35 inci maddesi, aynı maddenin sekizinci fıkra­sında belirtilen yükümlülüğün infazı Yönetmeliğin 32 nci maddesine göre yerine getirilir.
• 5275 sayılı Kanunun 107 nci maddesinin dokuzuncu fıkrası gereğince de­netim süresi içinde rehber görevlendirilmesi halinde rehber, hazırladığı denetim planı doğrultusunda; salıverilen hükümlünün kötü alışkanlıklar edinebileceği çevrelerden uzak kalması ve sorumluluk bilinciyle iyi bir hayat sürmesini temin husu­sunda hükümlüye öğütte bulunur; eğitim gördüğü kurum yetkilileri veya yanında çalıştığı kişilerle görüşerek, istişarelerde bulunur; hükümlünün davranışları, sosyal uyumu ve sorumluluk bilincindeki gelişme hakkında, üçer aylık sürelerle rapor dü­zenleyerek hâkime gönderilmek üzere şube müdürlüğüne veya büroya verir.
• Hükümlü hakkında sadece 5275 sayılı Kanunun 107 nci maddesinin dokuzuncu fıkrasında belirtilen rehberin görevlendirilmesi halinde; rehber hazırladığı denetim planı doğrultusunda salıverilen hükümlünün kötü alışkanlıklar edinebileceği çevrelerden uzak kalması ve sorumluluk bilinciyle iyi bir hayat sürmesini temin hususunda hükümlüye öğütte bulunur. Eğitim gördüğü kurum yetkilileri veya yanında çalıştığı kişilerle görüşerek istişarelerde bulunur hükümlünün davranışları sosyal uyumu ve sorumluluk bilincindeki gelişme hakkında üçer aylık sürelerle rapor düzenleyerek hakime gönderilmek üzere şube müdürlüğüne veya büroya verir.
• Hükümlü hakkında sadece 5275 sayılı Kanunun 107 nci maddesinin yedin­ci veya sekizinci fıkralarında belirtilen yükümlülüklere karar verilmesi hâlinde; 5275 sayılı Kanunun 107 nci maddesinin yedinci fıkrasında belirtilen yükümlülük­lerin infazı Yönetmeliğin 35 inci maddesi, aynı maddenin sekizinci fıkrasında be­lirtilen yükümlülüğün infazı Yönetmeliğin 32 nci maddesine göre yerine getirilir.
• Mahkemece, hükümlü hakkında 5275 sayılı Kanunun 107 nci maddesinin onuncu fıkrasında koşullu salıverilen hükümlünün kişiliğini ve topluma uyumdaki başarısını göz önünde bulundurarak; denetim süresinin, denetimli serbestlik tedbiri uygulanmadan veya herhangi bir yükümlülük belirlemeden geçirilmesine karar ve­rilmesi hâlinde ilam, Cumhuriyet başsavcılığı tarafından şube müdürlüğü veya bü­roya gönderilmez.

(a), (b) ve (c) bentlerinde hükümlünün denetim süresi içinde yükümlülüklerini yerine getirmemesi hâlinde durum şube müdürlüğü veya büro tarafından Cumhuri­yet başsavcılığı aracılığı ile mahkemesine bildirilir. Ayrıca bu süre içinde hüküm­lünün kasıtlı bir suç işlediğinin tespiti hâlinde aynı işlem yapılır.

Rehber gerektiğinde, 5275 sayılı Kanunun 107 nci maddesinin onuncu fıkra­sında belirtilen denetimli serbestlik tedbirinin veya belirlenen yükümlülüklerin kal dırılması konusunda düzenleyeceği raporla görüş bildirir.

Koşullu Salıverme Kararı

Bir hükümlünün koşulla salıverilmesi hakkında ceza infaz kurumu idaresi ta rafından hazırlanan gerekçeli rapor, hükmü veren mahkemeye; hükümlü başka bir yerde bulunuyorsa o yerde bulunan aynı derecedeki mahkemeye verilir. Malı keme, bu raporu uygun bulursa hükümlünün koşulla salıverilmesine dosya üzerin­den karar verir. Mahkeme raporu uygun bulmadığı takdirde gerekçesini kararında gösterir. Bu kararlara karşı itiraz yoluna gidilebilir, (m. 107/11)

Cezanın İnfaz Edilmiş Sayılması

Denetim süresi yükümlülüklere uygun ve iyi hâili olarak geçirildiği takdirde, ceza infaz edilmiş sayılır.(m. 107/14)

Koşullu Salıverme Hükümlerinin Uygulanmaması Gereken Haller

5237 sayılı Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap, Dördüncü Kısım, “Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar” başlıklı Dördüncü Bölüm, “Anayasal Düzene ve Ihı Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar” başlıklı Beşinci Bölüm, “Milli Savunmaya Kaışı Suçlar” başlıklı Altıncı Bölüm altında yer alan suçlardan birinin bir örgütün faali yeti çerçevesinde işlenmesi dolayısıyla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde, koşullu salıverilme hükümleri uygulanmazım. 107/16)

14.7.2004 tarihli ve 5218 sayılı Kanunun 1 inci maddesi ile değişik 3.8.200 ’ tarihli ve 4771 sayılı Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunla, ölüm cezaları, müebbet ağır hapis cezasına dönüştürülen terör suçluları ile ölllııı cezaları ağırlaştırılmış müebbet ağır hapis cezasına dönüştürülen veya ağırlaşınıl mış müebbet ağır hapis cezasına mahkûm olan terör suçluları, koşullu salıverme hükümlerinden yararlanamaz. Bunlar hakkında, ağırlaştırılmış müebbet ağır hapı. cezası, ölünceye kadar devam eder. (Geçici Madde 2)

Mükerrirlere Özgü İnfaz Rejimi Ve Denetimli Serbestlik Tedbiri

İnfaz kurumunda iyi hâili olarak çekilmesi durumunda, koşullu salıverilmeden yararlanılabilir.

Tekerrür nedeniyle koşullu salıverme süresine eklenecek miktar, teker­rüre esas alman cezanın en ağırından fazla olamaz (m. 108/1).

Koşullu Salıvermeden Yararlanamayan Mükerrirler

İkinci defa tekerrür hükümlerinin uygulanması durumunda, hükümlü koşullu salıverilmez, (m. 108/2)

Denetim Süresi

Hâkim, mükerrir hakkında cezanın infazının tamamlanmasından sonra başla­mak ve bir yıldan az olmamak üzere denetim süresi belirler, (m. 108/3)

Denetim Süresi İçerisinde Uygulanacak Hükümler

Tekerrür dolayısıyla belirlenen denetim süresinde, koşullu salıverilmeye iliş­kin hükümler uygulanır, (m. 108/4)

Denetim Süresinin Uzatılması

Hâkim, mükerrir hakkında denetim süresinin uzatılmasına karar verebilir. De­netim süresi en fazla beş yıla kadar uzatılabilir, (m. 108/5)

Mükerrirlere özgü denetimli serbestlik tedbirinin infazı (Yön. m. 50)

5275 sayılı Kanunun 108 inci maddesinin dört ve altıncı fıkraları gereğince haklarında denetimli serbestlik tedbirine hükmedilen hükümlüler hakkında verilen karar, mahkemece Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir. Cumhuriyet başsavcılı­ğınca karar koşullu salıverme veya hakederek salıverme tarihinden sonra denetimli serbestlik genel defterine kaydedilerek şube müdürlüğü veya büroya gönderilir.

Şube müdürlüğü veya büro kararı mükerrirlere ilişkin deftere kaydeder.

Hükümlüye on gün içinde şube müdürlüğü veya büroya başvurması için bildirim yapılır. Hükümlünün bu süre içinde başvurması hâlinde, şube müdürlüğü veya büro kararın yerine getirilmesi için bir denetim planı hazırlar. Bu plan çerçevesinde hükümlüye önce uyum sorununun çözümü için belirli aralıklarla psiko-sosyal yar­ılım yapılır. Ayrıca kendisine yeniden suç işlememesi ve kendisini suça yönelten çevre ile ilişki kurmaması konusunda uyarılarda bulunulur. Ayrıca, varsa olumsuz alışkanlıklarını değiştirebilmesi için yapıcı olarak yönlendirilir.

Şube müdürlüğü veya büroca hazırlanan denetim planı; hükümlüye, kolluğa ve ilgili kurum ve kuruluşlara bildirilir.

Hükümlünün uyarılara uyup uymadığı şube müdürlüğü veya büroca her zaman denetlenir.

İlgili kurum ve kuruluşlar ile kolluğa hükümlünün bu çevre içinde bulunup bulunmadığının kontrol edilmesi için yazı yazılır.

Hükümlünün, haklı, geçerli ve gerektiğinde belgelendirilebilen mazereti ol­maksızın on gün içinde şube müdürlüğü veya büroya başvurmaması veya denetim planı ile kendisine yapılan uyarılara uymadığının belirlenmesi ya da ilgili kurum ve kuruluşlar ile kolluk tarafından hükümlünün, kendisini suça yönelten çevre içinde bulunduğunun tespiti hâlinde durum, mahkemeye iletilmek üzere Cumhuriyet baş­savcılığına bildirilerek evrak, ilgili kurum ve kuruluşlar ile kolluktan istenerek kayıt kapatılır.

Koşullu Salıverilme Kararının Geri Alınması

1.6.2005 Tarihinden Önce Verilen Koşullu Salıverilme Kararının Ge­ri Alınması:

1.6.2005 tarihinden önce verilen koşullu salıverilme kararının geri alınması kararı 765 sayılı Türk Ceza Kanunun 17. maddesine göre verilir. Başka bir ifade ile bu halde koşullu salıverilme kararının geri alınması kararının koşulları 765 sayılı Türk Ceza Kanununun 17. maddesinde hükme bağlanmıştır.

Bu hükme göre:

Koşulları:

Koşullu salıverilmiş şahıs, bihakkın tahliye tarihine kadar;

• Kasıtlı olarak bir cürüm işlemesi nedeniyle özgürlüğü bağlayıcı bir ceza alırsa,
• Veya deneme devresinde mecbur olduğu şartları yerine getirmezse, önceden verilmiş koşullu salıverilme kararı geri alınır.

Koşullu Salıverme Kararının Geri Alınması Kararını Vermeye Yetkili Mahkeme:

a- Koşullu salıverilme kararının geri alınmasına hükümlü geri kalan süre için de işlediği kasıtlı bir suçtan dolayı hapis cezasına mahkûm edilirse, hükmü veren ilk derece mahkemesi veya bölge adliye mahkemesi tarafından,

b- Hükümlünün bağlı tutulduğu yükümlülükleri yerine getirmemesi hâlinde koşullu salıverilme kararına esas teşkil eden hükmü veren ilk derece mahkemesi veya bölge adliye mahkemesi veya koşullu salıverilme kararını vermiş olan malı keme tarafından,

koşullu salıverilme kararının geri alınmasına karar verir.

Geri Alınma Kararına İtiraz:

Evrak üzerinde, duruşma yapılmaksızın verilen koşullu salıverilme kararrının geri alınmasına dair karara karşı ilgili taraf 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanılının 267 ve devam maddelerine gereğince itiraz yoluna başvurabilir. İtiraz mercii 26‘V ‘ madde hükmü gereğince infazın geri bırakılmasına karar verebilir.

Hükümlüye itiraz hakkı tanınmadan verilen koşullu salıverilme kararının grıl alınmasına dair kararın infazına geçilmez.

Koşullu Salıverme Kararının Geri Alınmasının Sonuçları:

Koşullu salıverilme kararının geri alınması hâlinde, hükümlünün;

a- Deneme devresinde işlenmiş kasıtlı cürüm tarihi ile bihakkın tahliye tarihi arasındaki süre aynen çektirilir.

b- Geri kalan cezanın infazında koşullu salıverilme hükümleri uygulanmaz.

c- Deneme devresinde işlenen kasıtlı cürüm dolayısıyla hükmedilen hürriyeti bağlayıcı cezada ise koşullu salıverilme oranlarına göre müddetname düzenlenil şartla tahliye işlemine tabi tutulur.

Koşullu Salıverilme Kararının Geri Alınmasında Dikkat Edilecek Hususlar:

a- Deneme devresinde işlenmiş kasıtlı cürüm hükmedilen hürriyeti bağlayıcı cezanın kesinleşmesi gerekmektedir.

b- Deneme devresinde işlenmiş kasıtlı bir suçtan dolayı verilen cezanın ertelenmiş olsa bile önceki koşullu salıverilme kararı geri alınabilir. Başka bir ifade ile kanun koyucunun deneme müddeti içinde hükmün kesinleşmesini ve kesinleşmesini uygulamada bir unsur olarak düşünmediğini kabul etmek zorunludur. Çünkü şartlara riayetsizlikte meşruten tahliye kararının geri alınmasını öngören kanun koyucunun deneme müddeti içinde ikinci cürüm işlendiğinde bu ciirme ait cezanın yine bu müddet içerisinde verilip, kesinleşmemesi, şartla salıverme kararını geri almamağa sebep sayacağı düşünülemez” diyerek mahkumiyet kararı verilmesini yeterli görüp kesinleşme koşulu aramamış, hatta daha da ileri giderek TCK.nun 17. maddeye göre meşruten tahliye kararının geri alınması için mahkumiyet kararını gerektirir özgürlüğü bağlayıcı cezayı öngören cürmün deneme süresi içinde işlen­mesini yeterli saymıştır. Yasanın açık hükmünden ve Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı yorumundan, TCK.nun 17. maddeye göre şartla salıverilen hükümlünün deneme süresi içinde özgürlüğü bağlayıcı cezayı gerektiren kasdi bir cürüm işlemek şartla salıverme kararının geri alınması için yeterli olup, bu süre içinde işlenen özgürlüğü bağlayıcı cezayı gerektiren cürüm nedeniyle verilen mahkumiyet kararı­nın ertelenmesi halinde, TCK.nun 17. maddenin uygulanması için TCK.nun 95/2 maddeye göre hükümlü aleyhine konulan koşulların oluşmasını beklemeye gerek bulunmamaktadır.

c- İkinci cürüm deneme devresi içerisinde işlenmesi yeterlidir. Cezanın bi­hakkın tahliye tarihinden sonra verilip kesinleşmiş olması koşullu salıverilme kara­rının geri alınmasına engel teşkil etmez.

d- Deneme devresinde işlenmiş suçtan ötürü hüküm veren mahkeme, hüküm fıkrasında “koşullu salıverilme kararının geri alınması için koşullu salıverilme hükmünü veren mahkeme başkanlığına yazı yazılmasına” şeklinde açıklık bulun­malıdır.

e- Deneme devresinde kabahat nevinden suç işlenmiş ise koşullu salıverilme kararı geri alınamaz.

f- Ayrıca kısa süreli hürriyeti bağlayıcı ceza para cezasına çevrilmiş ise koşul­lu salıverilme kararı geri alınamaz.

g- Akıl hastalığı gibi nedenlere dayanılarak ceza verilmesine yer olmadığına karar verilen şahıslar hakkında da koşullu salıverilme kararının geri alınması kararı verilemez.

h- Koşullu salıverilme kararı gereğince çektirilmesi gereken hapis cezasıyla, başka mahkumiyet hükmü içtima ettirelemez. Çünkü Koşullu salıverilme kararının geri alınmasından sonra aynı hükmün infazı ile ilgili bir daha koşullu salıverilme I n arı verilmez.

1.6.2005 Tarihinden Sonra Verilen Koşullu Salıverilme Kararının Geri Alınması:

Belirlenen Yükümlülüklere Aykırı Davranmak:

Koşullu salıverilen hükümlünün, denetim süresinde hapis cezasını gerekti­ren kasıtlı bir suç işlemesi veya kendisine yüklenen yükümlülüklere, hâkimin uyarısına rağmen, uymamakta ısrar etmesi hâlinde; koşullu salıverilme kararı geri ıalınır, (m. 107/12)

Koşullu Salıverme Kararının Geri Alınmasının Sonuçları:

Koşullu salıverilme kararının geri alınması hâlinde, hükümlünün;

• Sonraki suçu işlediği tarihten itibaren kalan cezasının aynen
• Yükümlülüklerine aykırı davranması hâlinde, bu yükümlülüklere uymama tarihi ile hak ederek salıverme tarihi arasındaki süreyi geçmemek

koşuluyla takdir edilecek bir sürenin,

Ceza infaz kurumunda çektirilmesine karar verilir. 

Koşullu Salıverme Kararının Geri Alınması Kararını Vermeye Yetkili Mahkeme:

Koşullu salıverilme kararının geri alınmasına,

1. Hükümlü geri kalan süre içinde işlediği kasıtlı bir suçtan dolayı hapis ceza sına mahkûm edilirse, hükmü veren ilk derece mahkemesi veya bölge adliye mahkemesi tarafından,
2. Hükümlünün bağlı tutulduğu yükümlülükleri yerine getirmemesi hâlinde koşullu salıverilme kararına esas teşkil eden hükmü veren ilk derece mahkemesi veya bölge adliye mahkemesi veya koşullu salıverilme kararını vermiş olan mahkeme tarafından,

Dosya üzerinden karar verilir. Bu kararlara karşı itiraz yolu açıktır, (m 107/15)Bu nedenle şartla tahliye kararının geri alınmasına dair kararın kesinleşmesi amacıyla sanığa tebliğ edilmesi ve kesinleşme şerhi verilmesinden, sonra infaz için Cumhuriyet Savcılığına gönderilmesi gerekir.