Resmi Belge Hükmünde Belgeler Hangileridir?
MADDE- 210– (1) Özel belgede sahtecilik suçunun konusunun, mire veya hamile yazılı kambiyo senedi, emtiayı temsil eden belge, hisse senedi, tahvil veya vasiyetname olması hâlinde, resmi belgede sahtecilik suçuna ilişkin hükümler uygulanır.
(2) Gerçeğe aykırı belge düzenleyen tabip, diş tabibi, eczacı, ebe, hemşire veya diğer sağlık mesleği mensubu, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Düzenlenen belgenin kişiye haksız bir menfaat sağlaması ya da kamunun veya kişilerin zararına bir sonuç doğurucu nitelik taşıması hâlinde, resmi belgede sahtecilik hükümlerine göre cezaya hükmohınur.
Maddenin birinci fıkrasında, özel belge olmalarına karşın Ticari Yaşam ve Ticari ilişkilerde güveni sağlamak, ticari işlemleri kolaylaştırmak amacıyla maddede sayılan belgeler, resmi belge değerinde kabul edilmiştir.
Bir kısım özel belgelerin, resmi belgeye eşit sayılmasının nedeni, bu gibi belgelerin özel sosyal öneminde aranmalıdır. Bir emre veya hamile yazılı kambiyo senedi ticaret piyasasında elden ele dolaşır, yabancı piyasalarda da bu değerlerini korurlar. Bir poliçe ve bonoyu kabul eden kimse, keşideciyi, cirantayı çoğu zaman tanımaz, bir isme veya imzaya güvenmek zorunda kalır. Nitekim, bu ticari senetlere icra yoluyla tahsilleri bakımından da üstünlük tanınmış, özel takip yöntemine tabi kılınmışlardır. Bu nedenle ticari hayattaki güveni sağlamlaştırmak amacıyla bu senetlere resmi belgeye eşit belge sıfatı tanınmıştır.
Madde ile, sayılan özel belgelerde sahtecilik yapılması halinde, resmi belgede sahtecilik suçuna ilişkin hükümlerin uygulanacağı kabul edilmiştir. Burada söz konusu olan, sadece resmi belgede sahtecilik suçuna ilişkin cezanın uygulanması değildir. Sayılan belgelerde sahtecilik yapılması durumunda, resmi belgede sahtecilik suçuna ilişkin hükümler bütün olarak uygulanır.
Bu belgeler dört ana başlıkta ele alınabilir. Madde de resmi belge değerinde sayılan belgeler sınırlayıcı sayma yöntemi ile sıralanmıştır.
Emre veya hamile yazılı kambiyo senedi: Kambiyo senetleri bilindiği üzere poliçe ( TTK. 583), bono ( TTK.688) ve çek (TTK.692) olarak Ticaret Kanununda düzenlenmiştir. Bunlar, tüm unsurları içermeleri halinde resmi belge hükmünde kabul edilecekler, unsurların eksikliği söz konusu olur ve kambiyo senedi niteliği bulunmazsa yapılacak sahtecilikler özel belgede (TCK.207) sahtecilik olarak değerlendirileceklerdir.
Bu senetlerin unsurları üzerindeki sahtecilikler yanında tutarın arttırılıp eksiltilmesi, tarafları üzerindeki sahtecilik yanında örneğin, kefilin değiştirilmesi de aynı nitelikteki suçu oluşturacaktır.
Emtiayı temsil eden belgeler: Bu belgelerin yine Türk Ticaret Kanununda yazılı olan konşimento, makbuz senedi, varant, nakliye poliçeleri, makbuzlar, posta çekleri ve benzerleri oldukları ifade edilmiştir. Bunların o nitelikte olup olmadıkları ilgili hükümlere göre değerlendirilecektir.
Hisse senedi/Tahvil: Bunların da Türk Ticaret Kanununda yazılı şirketler tarafından usulüne göre çıkarılmış olup olmadıkları değerlendirilecektir.
Vasiyetname: Medeni Kanunda düzenlenen el yazısı vasiyetname fonu edilmekle, resmi vasiyetnameler kapsamında yer almamaktadır.
Noter, ya da Sulh yargıcı tarafından düzenlenen vasiyetnameler sahilik açısından ise doğrudan 204. maddenin ilgili fıkrasının uygulanması gerekir.
210. maddenin 2. fıkrasında ise kamu görevlisi sıfatını taşımayan ya bu sıfatı taşısa bile yapmış olduğu kamu göreviyle bağlantılı olmayan bir iş nedeniyle (Özel kişi sıfatıyla) hareket eden sağlık mesleği mensuplarınca işlenebilecek sahtecilik suçları özel olarak düzenlenmiştir.
Bu fıkrada 765 sayılı TCK madde 354/1. deki eylemler burada düzenlemeye konu edilmektedir. Her iki maddenin de konusunu kamu görevlisi olmayan, görevli ve yetkili bulunmayan tabip, diş tabibi, eczacı, ebe, hemşire ve diğer sağlık mesleği mensubunun düzenlediği (özel nitelikteki) beIgeler oluşturmaktadır.
Bu fıkrada düzenlenen suçun konusu sağlık mensubu olan ve kamu görevlisi sıfatını taşımayan sağlık mensubu olan kişilerce meslekleri ile ilgili olarak düzenlemiş oldukları gerçeği yansıtmayan belgelerdir. Fail kamu görevlisi sıfatını taşımayan, doktor, hemşire, ebe ve diğer sağlık görevlileridir. Eğer fail sağlık mesleği mensubu değil ise ve meslek mensubu fiiline ‘hangi bir sıfatla iştirak söz konusu değilse doğrudan özel belgede sahtecilik suçunu düzenleyen madde hükmünün uygulanması gündeme gelir.
210/2. maddede iki farklı suç düzenlemesi yapılmıştır. Birinci cümle sağlık mesleği mensubu olan şahısların yaptıkları iş nedeniyle gerçeğe aykırı belge düzenlemeleri yaptırıma bağlanmış, başkaca bir koşula yer vermeksizin üç aydan bir yıla kadar özgürlüğü bağlayıcı ceza öngörülmüştür.
209/2. maddenin ikinci cümlesinde ise, birinci cümlede düzenlenen suçun nitelikli hali, (ağırlaştırıcı) nedeni düzenlenmiştir. Sağlık Mesleki mensubu tarafından düzenlenmiş olan sahte belgenin kişiye haksız bir çıkar sağlaması ya da kamunun veya kişilerin zararına bir sonuç doğurması dununda, cümlede yapılan atıf nedeniyle resmi belgede sahtecilik suçunu düzenleyen 204/1. madde hükmünün uygulanması gerekmektedir.
Burada belirlenen sağlık mensupları kamu görevlisi olmayandır. Kamu görevlisi sağlık personelinin sahtecilik yapması, YTCK. 204. ddesinin uygulanmasını gerektirir.
Suçun Manevi Unsuru
Doğrudan kastla işlenir. Failin gerçeğe aykırı belgeyi bilerek ve isteyerek düzenlemiş olması gerekir. Ancak, belgenin kasten verilmediğini, yanılması dolayısıyla bu şekilde belge düzenlediğini ileri süren failin, bu savunmasını çürütmek, zararına sonuç doğan kişiye ya da kamu adına görev alan savcıya düşmektedir.
Özel Haller
Suça Etki Eden Sebepler
Hafifletici Sebepler
Sahtecilik suçlan için özel hafifletici sebep olarak öngörülen 211. maddedeki indirim hükümlerinin şartlarının oluşması halinde uygulanması olanaklıdır.
Suçun Özel Görünüş Şekilleri
Teşebbüs
Bu suça teşebbüs olanaklıdır.
İştirak
Bu suça azmettiren veya yardım eden sıfatıyla iştirak edilebilir. Ancak bağlılık kuralı ile ilgili TCK’nun 40. maddesi hükmünün göz önüne alınması gerekmektedir.
İçtima
Sahtecilik suçlan için 212. maddede düzenlenen özel içtima kuralı uygulanacaktır.