İşçinin sendikal tazminat talep edebilmesinin şartları nelerdir?

İşverenin 2821 sayılı Sendikalar Kanununun 31. maddesinin üçüncü ve beşinci fıkralarına aykırı davranması halinde, işçinin bir yıldan az olmamak üzere sendikal tazminata hak kazanacağı hususu da yasada ifadesini bulmuştur.

2821 sayılı Sendikalar Kanunu’nun “sendikaya  üye olup olmama hürriyetinin teminatı” başlıklı 31. maddesini 3.fıkrasına göre; işve­ren, bir sendikaya üye olan işçilerle sendika üyesi olmayan işçiler veya ayrı sendika­lara üye olan işçiler arasında işin sevk ve dağıtımında, işçinin meslek ilerlemesinde, işçinin  ücret, ikramiye ve primlerinde,  sosyal yardım ve disiplin hükümlerinde ve diğer hususlara ilişkin hükümlerin uygulanması veya çalıştırmaya son verilmesi ba­kımından herhangi bir ayırım yapamaz; 5. fıkrasına göre; işçiler, sendikaya üye ol­maları ve olmamaları, iş saatleri dışında veya işverenin rızası ile iş saatleri içinde, işçi sendika veya konfederasyonlarının faaliyetlerine katılmalarından dolayı işten çı­karılamaz. Aynı maddenin 6.fıkrasına göre ise; sendika üyeliği veya sendikal faali­yetlerden dolayı iş sözleşmesinin  feshi halinde ise, İş Kanununun 18,19,20 ve 21’nci madde hükümleri uygulanır. Ancak İş Kanununun 21’nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca  ödenecek tazminat işçinin bir yıllık ücret tutarından az olamaz.(6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu 25/2-3 ve S.fıkraları)

2821 sayılı Sendikalar Kanununun 31. maddesinde 4773 sayılı Yasa ile yapılan değişiklik sonrasında, işçinin iş sözleşmesinin sendika üyeliği ya da sendikal faali­yetleri sebebiyle feshedilmesi halinde, doğrudan sendikal tazminat talep hakkının olmadığı açıklanmış, 4857 sayılı İş Kanununun iş güvencesine dair hükümlerinin uygulanacağı  kuralı getirilmiştir. Fesih dışında kalan sendikal nedene dayanan ay­rımcılık hallerinde ise, işçinin doğrudan sendikal tazminat davası açma hakkı bu­lunmaktadır.

4773 sayılı Yasa ile sözü edilen maddeye eklenen yedinci fıkrada ise, iş güven­cesi hükümlerinin uygulaması dışında kalan hallerde ve feshe bağlı tazminat istekle­riyle sınırlı olmak üzere ispat yükünün işverene ait olduğu öngörülmüştür. Bu du­rumda sendikal nedenle fesih iddiasıyla açılan feshin geçersizliğinin tespiti ile işe iade davasında ispat yükü, önceden olduğu gibi işçi üzerindedir. Ancak, iş güvencesi hükümlerinden yararlanamayan bir işçinin açmış olduğu sendikal tazminat istekleri­ni içeren bir davada, aksinin  ispatı işverene aittir.