Tır-Kamyon-Otobüs şoförlerinde fazla mesai – Yargıtay kararları

Tır-Kamyon-Otobüs şoförlerinde fazla mesai – Yargıtay kararları

Tır şoförleri yurt içinde veya yurt dışına sefer yapmak olmak üzere iki şekilde çalışabilirler. Ülke içinde taşımacılık işinde çalışan tır şoförlerinin ücretleri taraflar arasında temel ücret olarak kararlaştırılabileceği gibi, sabit ücrete ilave olarak sefer sayısına ya da katedilen kilometre başına ödenen prim şeklinde gerçekleşebilmektedir.

Uluslararası alanda çalışan tır şoförlerinin ücretleri genelde asgari ücret ve sefere bağlı prim esasına göre belirlenmektedir. Bazı işveren uygulamalarında ise garanti ücret olarak adlandırılan asgari ücret ödenmeyip, sadece sefere bağlı prim ödemesi yapılmaktadır. Bu ihtimalde de tır şoförünün ücreti salt sefer primlerinden oluşur (Yargıtay 9.H.D. 21.05.2013 gün, 2011/ 10769 E, 2013/ 15255 K.).

Sefer primi, uygulamada harcırah olarak adlandırılmakta ve gidilen ülkeye göre değişkenlik gösterebilmektedir. Sözü edilen sefer primi, yol geçiş ücretleri ve diğer masraflar için verilen, Türkiye’ye dönüşte belge karşılığı kapatılan avanstan farklı olup, tamamen işçiye ödenen ücret niteliğindedir. Yerleşik Yargıtay kararlarında da uluslararası alanda faaliyet gösteren tır şoförlerinin yasal asgari ücretle çalışmayacağı kabul edilmektedir (Yargıtay 9.H.D. 02.05.2013 gün, 2011/ 10981 E, 2013/ 13086 K. ; Yargıtay 9.H.D. 06.06.2013 gün, 2011/17648 E, 2013/17351 K.; Yargıtay 22. H.D. 17.04.2013 gün, 2012/ 22153 E, 2013/8106 K.).

Uluslararası taşımacılık işinde çalışan tır şoförünün aylık ücretinin tartışmalı olması durumunda, tarafların ikame ettikleri delillerle kesin bir sonuca ulaşılamaması halinde ilgili işçi ve işveren meslek kuruluşları ile gerektiğinde sendikalardan ücret araştırması yapılmalıdır. İşçinin çalıştığı süre içinde taşıma işini gerçekleştirdiği ülkeler belirtilerek sefer başına ne kadar ücret alabileceği belirlenmeli ve dosya kapsamındaki diğer delillerle birlikte değerlendirmeye tabi tutularak sonuca gidilmelidir (Yargıtay 9.H.D. 02.05.2013 gün, 2011/10981 E, 2013/ 13086 K.).

Sefer primi hesabı yönünden işçinin aylık veya yıllık sefer sayılarının tartışmalı olması ve bu konunun diğer delillerle kesin olarak kanıtlanamaması durumunda işçinin yurda giriş ve çıkış kayıtları emniyet birimlerinden getirtilmeli ve buna göre değerlendirme yapılmalıdır (Yargıtay 9.H.D. 20.05.2013 gün, 2011/ 14649 E, 2013/ 15167 K.).

Sefer primlerinin eksik ödendiği veya işverence kesinti yapıldığının soyut şekilde iddia edilmesi halinde, işçiden eksik ödeme yapılan dönemlerin ve kesinti yapılan tarihlerin açıklanması istenmeli ve talep somutlaştın İmalıdır (Yargıtay 7.H.D. 11.04.2013 gün, 2013/ 2500 E, 2013/ 6317 K.). Daha sonra işverenin ödeme belgeleri değerlendirilerek eksik ödeme ya da kesinti olup olmadığı belirlenmelidir.

Yurt dışı sefer primi, ücretin eki olmayıp ücret niteliğinde olmakla tazminata esas ücrette doğrudan dikkate alınır. Ücretin asgari (garanti) ücret ve sefer primi toplamından oluşması durumunda, işçinin ayda kaç sefer yaptığı belirlenerek aylık sefer primi ile asgari ücretin toplamı üzerinden tazminata esas ücret tespit olunur. Yurt dışına çıkış periyodunun değişkenlik göstermesi vc gidilen ülkeye göre sefer priminin değişmesi halinde, işçinin bir yılda yapmış olduğu seferlere göre aldığı prim tutarları toplamının bir güne bölünmesi suretiyle günlük tazminata esas ücret belirlenir (Yargıtay 9.HD. 03.05.2013 gün, 2011/ 8904 E, 2013/ 13358 K.).

Yurt dışında çalışan ve asgari ücret ile gidilen ülkeye göre sefer primi alan tır şoförü işçinin yıllık izin hakkını kullandığı dönemde kendisine ödenmesi gereken ücret asgari ücretle sınırlı değildir. Yıllık izin hakkı Anayasal temeli olan dinlenme hakkı olmakla çalışılmayan dönemde de işçi ücretini tam olarak almalıdır. Bu anlamda yıllık izinde geçen sürede işçiye salt asgari ücretin ödenmesi halinde işçinin dinlenme hakkını kullanabileceğinden söz edilemez. Sefer primi ortalamalarına göre işçinin izinde geçen süreye ait ücret hakları sağlanmalıdır. İş sözleşmesinin feshinde işçinin kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücretleri de sefer primi eklenmiş ücret üzerinden hesaplanarak ödenmelidir (Yargıtay 7.H.D. 28.03.2013 gün, 2013/ 1623 E, 2013/4798 K.).

Yurt içi tır şoförleri bakımından fazla çalışmalar her türlü delille ispatlanabilir ise de takometre kayıtları bulunması halinde inceleme bu kayıtlar üzerinden yapılmalıdır (Yargıtay 9.11.D. 30.01.2013 gün, 2010/ 39450 E, 2013/ 3675 K.). Yurt içinde çalışan tır şoförünün hafta tatili ile bayram ve genel tatillerde çalıştığını her türlü yazılı delil veya tanıklarla kanıtlaması mümkündür. Ancak ulusal trafik kurallarına göre günde belli bir saat araç
kullanma zorunluluğu sebebiyle fazla çalışma yapıldığının inandırıcı delillerle ispatı gerekir (Yargıtay 22.H.I). 24.06.2013 gün, 2012/ 25400 E, 2013/ 15235 K.). Takometre kayıtlarının sunulması halinde konunun uzmanı bilirkişi marifetiyle inceleme yapılarak kayıtlara üstünlük tanınmalıdır (Yargıtay 9.H.D. 13.06.2013 gün, 2011/ 17536 E, 2013/ 18349 K. ; Yargıtay 22. H.D. 21.05.2013 gün. 2013/ 10623 E, 2013/ 11943 K.).

Yargıtay’ın kararlılık kazanmış olan uygulamasına göre yurt dışına sefer yapan tır şoförlerinin salt tanık deliline dayanarak fazla çalışma ücreti talep etmeleri mümkün değildir. Tanıkların anlatımları kendi çalışma saatleri ile ilgili olup, dava açan tır şoförü ile aynı seferde görev yapmamaları sebebiyle günlük çalışma saatlerini tam olarak bilmeleri imkânsızdır (Yargıtay 22. H.D. 02.05.2013 gün, 2012/ 20294 E, 2013/ 9333 K.). Öte yandan uluslararası tır şoförleri mesailerini kendileri belirledikleri gibi günlük tır kullanımıyla ilgili sıkı trafik mevzuatına uymak zorundadırlar (Yargıtay 9.11.D. 25.03.2013 gün, 2013/ 1808 E, 2013/ 9914 K. ; Yargıtay 9.H.D. 23.01.2013 gün, 2010/ 39429 E, 2013/2594 K.).

Avrupa ülkelerinde hafta tatili günlerinde tır trafiği yasak olduğu için Avrupa ülkelerine sefer yapan tır şoförleri için salt tanık beyanları ile hafta tatili çalışmalarının ispatı mümkün değildir (Yargıtay 9.H.D. 2011/ 16868 E, 2013/ 17242 K.; Yargıtay 9.H.D. 03.05.2013 gün, 2011/ 7424 E, 2013/13347 K.).

Yurt dışına sefer yapan tır şoförlerinin fazla çalışma yaptıklarını ve hafta tatillerinde çalıştıklarını yazılı delille ispatlamaları gerekir.

Tır şoförünün yurt dışında olduğu sırada bayram ve genel tatil günlerinde çalıştığının yazılı delil veya tanık beyanları ile ispatı mümkündür. Tanık beyanları ile kanıtlanan bu tür çalışmalarda pasaport ve benzeri yurda giriş çıkış kayıtları üzerinden inceleme yapılmalı ve işçinin yurt dışında olduğu süreye rastlayan bayram ve genel tatil günleri için hesaplamaya gidilmelidir (Yargıtay 9.H.D. 11.04.2013 gün, 2011/ 5273 E, 2013/ 11883 K.; Yargıtay 9.11.D. 24.01.2013 gün, 2010/39272 E, 2013/2778 K.).

…Karayolları Trafik Yönetnıeliği’nin 98/1-A (Ticari amaçla yük taşımacılığı yapan ve azami ağırlığı 3,5 tonu geçen araçların şoförleri ile ticari amaçla yolcu taşımacılığı yapaıı ve taşıma kapasitesi şoförü dahil 9 kişiyi geçen araçların şoförlerinin 24 saatlik herhangi bir süre içinde; toplam olarak 9 saatten ve devamlı olarak 4,5 saatten fazla araç sürmeleri yasaktır)bendi de dikkate alınarak hesaplama yapılması gerekir.
Karayolları Trafik Yönetmeliğine göre ağır vasıta şoförlerinin araç üzerinde çalışma süresinin 9 saati aşamayacağı düzenlemesi de gözönüne alınarak, takograf kayıtları sunulan aracın, sürekli olarak davacı tarafından kullanılıp kullanılmadığı, aracın çift şoför ile sefere çıkması halinde çalışma sürelerinin de değişebileceği göz önüne alınarak gerektiğinde iş yeri kayıtları üzerinde ve yerinde inceleme yapılarak fazla çalışma ücret alacaklarının hesaplanması ve bu hesaplama yapılırken yukarıdaki ilkeler doğrultusunda ara dinlenme süresi düşülmesi gerekirken eksik inceleme ile karar verilmesi hatalıdır.
9.HD. 2012/11161 E. 2012/18561 K. 28.05.2012

…Somut olayda mahkemece davacının fazla mesai ücreti talebinin kabulüne karar verilmiştir. Davacı tır şoförü olup yurt içi seferler yapmaktadır. Karayolları Trafik Yönetmeliği 98. maddesinde şoförlerin gün içerisinde en fazla kaç saat araç kullanacağı düzenlenmiştir. Bilirkişi tarafından bu düzenlemedeki üst sınır dikkate alınmadan hesaplama yapılmış olması hatalıdır. Mahkemece bu hususa dikkat edilmeden hatalı bilirkişi raporu hükme esas alınmak suretiyle fazla miktarda fazla mesai ücretine hükmedilmiş olması doğru olmayıp bozma nedenidir.
7.HD. 2014/10671 E. 2014/18554 K. 01.10.2014

…Somut olayda, mahkemece, davacı tanıklarının anlatımlarına göre davacı işçinin fazla çalışma ücreti hüküm altına alınmıştır. Davacının, şehirlerarası nakliyat işinde kamyon şoförü olarak çalıştığı sabittir. Davacının işinin niteliği gereği, davacı tanıklarının, anılan çalışmalar hakkında bizzat görgüye dayalı bilgileri bulunması beklenemez. Tanık beyanlarında da davacının çalışmasından ziyade işyerinde genel olarak çalışma şartları sefer sayıları gibi hususlar açıklanmıştır. Hal böyle olunca sadece tanık beyanlarına itibarla, sonuca gidilmesi hatalı olmuştur. Ancak dosya içeriğine göre de davacının kamyon şoförü olduğu ve Sorgun’dan Adana-Mersin güzergahına yük taşındığı da anlaşıldığından tek şoför çalışan davacının fazla mesai yaptığı da anlaşılmaktadır. Bu durumda Karayolları Trafik Kanunu ve Yönetmeliğinin günlük yasal araç kullanma süresine ilişkin sınırlamaları da nazara alınarak, fazla çalışma, alacağı hakkında bir sonuca gidilmesi gerekir. Yazılı şekilde eksik inceleme ve araştırmayla karar verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir
22.HD. 2013/5183 E. 2014/4060 K. 27.02.2014

…Davacı vekili, şoför olarak çalışan müvekkilinin haftada yedi gün çalıştığını ve fazla mesai yaptığını ileri sürmüştür. Trafik kurallarına göre şoförlerin bir günde dokuz saatten fazla araç kullanmaları mümkün değildir. Dosya içine takograf kaydı gibi bir belge de sunulmadığına göre davacının bir günde en fazla dokuz saat çalıştığının kabulü gerekir. Mahkeme kararında hafta tatili ücreti de hüküm altına alındığına göre, fazla mesai yönünden davacının altı gün üzerinden fazla çalışma alacağının hesaplanması gerekir. Bu durumda davacının haftada en fazla dokuz saat fazla çalışma yapabileceği kabul edilmelidir.
Mahkemenin bu hususu gözardı eden bilirkişi raporuna itibar ederek fazla çalışma alacağına hükmetmesi hatalıdır.
Mahkemece davacının haftalık en fazla dokuz saat fazla çalışma yaptığı kabul edilerek hesaplama yapılmalıdır.
22.HD. 2012/23686 E. 2013/12356 K. 27.05.2013

…2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 49. maddesi ile taşıt kullanma sürelerine uyma zorunluluğu getirilmiş olup bu yasağın esas ve usullerinin yönetmelikle belirleneceği belirtilmiştir. 2182 sayılı Karayolları Trafik Yönetmeliği’niıı 98/1 -A bendinde ise ticari amaçla yük taşımacılığı yapan şoförlerin bir günde dokuz saatten fazla araç kullanamayacakları yönünde yasal düzenleme mevcuttur.
Mahkemece yapılacak iş, davacının çalışma döneminde kullandığı araçlara ait takograf kayıtları var ise getirtilip yukarıdaki yasal düzenlemeler ışığında sonuca gitmektir. Bu nedenle eksik inceleme ile karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
9.HD. 2010/22014 E. 2012/4911 K. 20.02.2012

…Somut olayda davacı tanıklarından E.’ın derdest davası bulunduğundan davalı ile arasında husumet davacı ile menfaat birliği vardır. Tanıklar her gün 7-23 saatleri arasında şoför olarak çalıştıklarını beyan etmişler ise de davacı ile birlikte sefere çıkmadıkları ve çalışma saatlerini bilemeyecekleri gibi 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 49. maddesi ile 2182 sayılı Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin 98/1-A bendinde ticari amaçla yük taşımacılığı yapan şoförlerin bir günde dokuz saatten fazla araç kullanamayacakları yönünde yasal düzenleme mevcuttur. Soyut ve taraflı tanık anlatımları yerine mevzuat hükümlerinin dikkate alınması gerekir.
Yukarıda yapılan açıklamalara göre davacının haftada 6 gün 9 saat ara dinlenme süreleri hariç araç kullandığı ve çalışmasının 54 saat ettiği, hafta tatilinde 7,5 saati aşan 1,5 saatlik çalışma ilave edildiğinde çalışmasının
55,5 saat olduğu ve haftalık fazla çalışma süresinin 10,5 saat olduğu dikkate alınmaksızın her gün 3 saat üzerinden fazla çalışma hesaplanması hatalıdır.
7. HD. 2013/13876 E. 2013/23196 K. 24.12.2013

…Öte yandan, tanık beyanlarına göre davacının haftada altı gün, günlük üç saat fazla çalışma yaptığı kabul edilerek fazla çalışma ücreti alacağı olduğu kabul edilmiş ise de, davacı prim karşılığı çalıştığı, mesaisini kendisi ayarlayabilecek durumda olduğu. Karayolları Trafik Kanunundaki günlük araç sürme süresi de dikkate alındığında, fazla çalışma ücretinin reddi yerine yanlış yorum ile talebin kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.
22.HD. 2012/12996 E. 2013/3148 K. 15.02.2013

…Davacının davalı işverene ait tır kamyonunda şoför olarak yurtiçi ve yıırtdışında çalıştığı anlaşılmaktadır.
Davacının niteliği itibarıyla trafik kuralları uyarınca günlük çalışmasının yasal sınırlar içerisinde bulunması zorunludur.
Öte yandan çalışma saatlerinin ve ara dinlenmeleri davacı belirlemek durumunda olduğundan fazla mesai talebinin reddi gerekirken mahkemece kabulü hatalıdır
9. HD. 2006/5234 E. 2006/26864 K. 11.10.2006

…Somut olayda. Mahkemece, tanık beyanlarına itibarla, davacı işçinin fazla çalışma, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarına yönelik talepleri hüküm altına alınmıştır. Davacının, şehirlerarası nakliyat işinde tır şoförü olarak çalıştığı sabittir. Davalı vekilince, takograf kayıtları zayi olduğundan bahisle sunulmamıştır. Anılan çalışmaların varlığı bakımından dosyada başkaca değerlendirmeye elverişli yazılı işyeri kaydı da bulunmamaktadır. Davacı tanıklarının ise, davacının işinin niteliği gereği, anılan çalışmalar hakkında görgüye dayalı bilgilerinin bulunması beklenemez. Karayolları Trafik Kanunu vc Yönetmeliğinin günlük yasal araç kullanma ve dinlenme sürelerine ilişkin sınırlamaları karşısında, dosya kapsamına göre, davacı tarafça anılan çalışmaların varlığı kanıtlanamamıştır. Kaldı ki, işyerinde kilometre başına prim ödenmesi uygulamasının bulunduğu da anlaşılmaktadır. Anılan sebeplerle, fazla çalışma, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacakları taleplerinin reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde kabulü hatalı olmuştur.
7.HD. 2014/3964 E. 2014/7620 K. 08.04.2014

…Somut olayda, davacı işçinin yurtiçi tır şoförü olarak görev yaptığı ve çalışmasını işveren tarafından kendisine teslim edilen araçta ile tek başına ifa ettiği anlaşılmaktadır.
Her ne kadar davacı tanıkları soyut olarak davacının fâzla çalışma yaptığım ve hafta tatillerinde çalıştığını beyan etmişlerse de, yapılan işin niteliği itibari ile davacı tanıklarının hizmetin ifası sırasında davacı ile beraber olmadıkları bu nedenle günlük vc haftalık çalıma saatini bilebilecek konumda bulunmadıkları sabittir. Ayrıca, davacı tüm çalışma süresi için çalışma düzenini ispatlayacak şekilde yeterli bilgi içeren takoğraf kayıtları da ibraz etmemiştir. Bu durumda, davacının fazla çalışma ve hafta tatili çalışma iddiasını tereddüte yer vermeyecek şekilde ispatladığından söz edilemez. Saptanan bu durum karşısında ve yukarıda açıklanan maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulduğunda, fazla çalışma vc hafta tatili ücret alacakları talepleri
yönünden davanın reddi gerekirken kabulüne karar verilmesi isabetsizdir.
22.HD. 2013/14100 E. 2014/4594 K. 04.03.2014

…Somut olayda, hükme esas alınan bilirkişi raporunda fazla mesai konusunda hesap yapılırken davacı şahit anlatımları dikkate alınmıştır. Mahkemece fazla çalışma konusunda sadece şahit anlatımlarına dayanılarak hüküm kurulması hatalıdır.
Davacı mikser şoförü olup, bu tür çalışanların çalışma saatleri takometre kayıtlarıyla belirlenmektedir. Uzman bilirkişi aracılığıyla dosyaya sunulduğu belirtilen takometre kayıtları çözümlenerek davacının fazla çalışma yapıp yapmadığı dosyadaki diğer deliller ile birlikte değerlendirilerek hüküm kurulmalıdır. Mahkemece yazılı şekilde eksik inceleme ile karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
22.HD. 2013/2690 E. 2014/995 K. 28.01.2014

…Somut olayda, davacının davalıya ait iş yerinde yurt içi tır şoförü olarak çalıştığı anlaşılmaktadır. Davacı tanıkları işyerinde 08:00- 18:00 saatleri arasında çalıştıklarını, işin durumuna göre çalışmanın saat 24:00’e kadar uzadığını, ayda onbeş defa sefere çıkıldığını bildirmişlerdir . Davalı tanıkları ise çalışmanın 08:00 – 18:00 saatleri arasında gerçekleştiği, işin durumuna göre ayda 1 -2 kez saat 18:00 ‘den sonra da çalışma yapıldığı yönünde beyanda bulunmuşlardır
Hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davacının haftada altı gün çalıştığı, üç gün 08:00-18:00, diğer üç gün ise 08:00-21:00 saatleri arasında mesai yaptığı kabul ederek fazla çalışma ücret alacağı hesaplanmıştır
Ancak, işyerinde uygulanan çalışma düzenine ilişkin olarak, tanık beyanlarının ayrıntılı şekilde tespit edilmediği görülmektedir. Mahkemece taraf tanıklarının yeniden beyanları alınarak, davacının haftada altı gün çalışma yapıp yapmadığı, sefere çıkılmadığı günlerde 08:00-18:00 saatleri arasındaki çalışmasının ne şekilde gerçekleştiği belirlenmeli ve sonucuna göre bir değerlendirme yapılarak hüküm kurulmalıdır. Eksik incelemeye dayalı karar verilmesi isabetsizdir.
22.HD. 2012/14203 E. 2013/3294 K. 19.02.2013

…Davacının davalı işyerinde Tır şoförü olarak çalıştığı iş makinesi taşıyan Tır aracını kullanılmasında günde ortalama üç saat fazla mesai yapacağı kabul edilerek sonuca gidilmesi gerekirken 178 saat fazla mesai ücretine mahkemece karar verilmesi hatalıdır.
9.HD. 2006/7648 E. 2006/28810 K. 01.11.2006

…Davacının çalışma saatleri takograf saatlerine göre belirlenmiş olup Karayolları Taşımacılığı Yönetmeliğinde ağır araç kullanma süresinin günlük 9 saatle sınırlanması maddi vakıayı etkileyen nitelikte değildir.
Mahkemece, davacının sabit ücret yanında km başına prim alması nedeniyle fazla çalışma talebinin reddi gerekçesi yerinde değildir. Yapılacak iş km başına yapılan ödemelerin fazla çalışmanın normal saat kısmını karşıladığı kabul edilerek ödenmeyen % 50’lik bölümünün hesaplanarak hüküm altına almaktan ibarettir.
9.HD. 2012/12723 E. 2014/17299 K. 28.05.2014

…Somut olayda davacı işçinin asgari ücret yanında kullandığı araçta katettiği kilometre başına prim aldığı, ayrıca 1000 kilometre olduğunda ek ücret aldığı anlaşılmaktadır. Bu durumda davacının fazla çalışma ücretlerinin zamsız kısmı sözü edilen ek ödemelerle karşılanmıştır. Hesaplamanın % 50 zamlı ücret yerine yukarıdaki ilkelere göre % 50 zam kısmına göre yapılması gerekir. Başka bir anlatımla fazla çalışma hesabındaki saat ücreti % 150 zamlı olarak değil, ücretin yarısı olarak hesaplanmalıdır.
Hafta tatili ile bayram vc genel tatil çalışmalarının zamsız karşılığı da kilometreye göre ödenen ücret içinde ödenmiştir. Hesaplamanın sözü edilen isteklerle ilgili zam kısmına göre yapılması gerekir.
Gerekirse bu yönde bilirkişiden ek hesap raporu alınmalı ve sonucuna göre bir karar verilmelidir.
9.HD. 2012/476 E. 2014/2022 K. 28.01.2014

…Mahkemece takograf kayıtları üzerinde yapılan incelemede, davacının Karayolları Trafik Kanunu ve buna bağlı yönetmeliğe göre belirlenen süreden fazla araç kullandığı süreler belirlenmiş ve buna bağlı olarak da hesap bilirkişisi, davacının fazla mesai süresini belirlemiş, mahkemece Karayolları Trafik Kanunu ve buna bağlı yönetmeliğe dayanılarak kilometre başına prim ödemesi de dikkate alınarak davacının fazla mesai ücreti reddedilmiş ise de mahkemenin bu yorumu yerinde görülmemiştir.
Şöyle ki; davacı işçi, yasa ya da yönetmeliklerde veya iş sözleşmesinde belirlenen süreden fazla çalıştığını tanık dâhil her türlü delille ispatlayabilir. Somut olayda davacı, tanık beyanları ve takograf kayıtlarıyla fazla mesai iddiasını kanıtlamıştır. Mahkemece yapılacak iş, davacının kilometre başına prim alması nedeniyle fazla mesainin sadece %50 zamlı kısmını hesaplayıp hakkın özünü etkilemeyecek oranda takdiri indirim yaparak sonuca gitmektir. Fazla mesai ücretinin yerinde olmayan gerekçeyle reddi hatalıdır.
9.HD. 2012/10393 E. 2014/16447 K. 22.05.2014

…Somut olayda, davacının tır şoförü olarak çalıştığı, çalışması karşılığı aylık ücretine ck olarak sefer başına harcırah ödemesi aldığı anlaşılmış olup, davacının şoför olarak günlük araç kullanma saatlerinden fazla araç kullanamayacağı ve sefer başına harcırah alarak kendi çalışma saatlerini kendileri belirlediklerinden, fazla çalışma ücretine hak kazanamayacağı düşünülmeden, fazla çalışma ücreti alacağının reddi yerine kabulüne karar verilmesi de hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
22.HD. 2012/15096 E. 2013/4809 K. 08.03.2013

…İlk derece mahkemesince dinlenen hükme etkili olacak tanık beyanlarından davalı işveren nezdinde şoförlerin ve bu arada davacının sefer başına prim aldığı anlaşılmaktadır, sefer primi ile fazla çalışmanın zamsız kısmı ödendiğinden, davacının fazla çalışma ücretinin sadece yüzde elli zamlı miktarına göre belirlenmesi gerektiğinin düşünülmemesi isabetsizdir.
9.HD. 2012/13221 E. 2014/16911 K. 26.05.2014

…Davacı davalı işyerinde LPG taşıma işinde şoför olarak çalışmıştır. Davacı tanıkları fazla çalışma yapıldığını beyan etmiştir. Mahkemece hükme esas alman bilirkişi raporunda davacının haftada 9 saat fazla çalışma yaptığı belirtilerek hesaplama yapılmıştır. Mahkemece davacıya yapılan harcırah ödemesinin fazla çalışma karşılığı olduğu belirtilerek fazla çalışma alacağı reddedilmiştir. Davacı sefer primi ile çalışmış olması halinde yapılan ödemenin fazla çalışma alacağını karşılayıp karşılamadığına bakılması gerekir. Davacıya sefer başına gidilen mesafeye göre yolda yeme içmesini karşılamak için harcırah ödenmiştir. Yapılan bu ödeme fazla çalışmanın karşılığı değildir. Mahkemece dosya içindeki bilirkişi raporu bir değerlendirmeye tabi tutularak davacının fazla çalışma alacağı konusunda yeniden bir karar verilmelidir.
9.HD. 2011/20752 E. 2013/19441 K. 24.06.2013

…Somut olayda dosya kapsamından anlaşıldığı üzere, davacının çalışma şekli Antalya’dan aldığı ürünleri Trabzon ve Samsun’a kadar getirmek vc buradan da gemi ile yurtdışına götürmek ve oradan da karayolu ile Asya ülkelerine teslim etmek şeklindedir. Mahkemece toplanan deliller ve bilirkişi raporuna göre, davacının aylık ücretine ck olarak sefer başına prim ödemesi alması, çalışma saatlerini kendisinin belirlemesi nedeniyle fazla mesai alacağına hak kazanamadığı gerekçesiyle, sürekli haftada yedi gün, ulusal bayram ve genel tatillerde de çalıştığını ispat edemediğinden fazla mesai, hafta tatili ve ulusal bayram ile genel tatil alacaklarının reddine karar verilmiştir.
Mahkemece davacının asgari ücrete ilave olarak sefer başına ücret aldığı kabul edilmiştir. Bu ücret tespiti yapılırken davacının yurtiçi sefer sayısı tespit edilirken dosyada bulunan takograf kayıtları esas alınmıştır. Ancak söz konusu takograflar alanında uzman bir bilirkişi tarafında değil, hukukçu bilirkişi tarafından incelemeye tabi tutulmuştur. Bu nedenle rapor denetime elverişli değildir.
Mahkemece yapılması gereken, bu hususta taraf tanıklarının da fazla mesai, hafta tatili ve ulusal bayram ile genel tatil konularında ayrıntılı olarak tekrar dinlemek suretiyle davacının yurt içi ve yurt dışı çalışma şeklini vc saatlerini tespit etmek, takograf kayıtlarını alanında uzman bir bilirkişiye inceletmek vc davacının almış olduğu primlerin yurt içinde yapmış olduğu fazla mesailerini karşılayıp karşılamadığını tespit etmek ve dosyadaki tüm delilleri de tekrar değerlendirmek suretiyle davacının fazla mesai, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil alacakları konusunda karar vermektir. Mahkemece bu hususlar yerine getirilmeksizin eksik inceleme ile hüküm kurulması batalı olup bozmayı gerektirmiştir.
7.HD. 2013/18606 E. 2014/4815 K. 27.02.2014

…İşveren, yurt içinde tır şoförü olarak çalışan davacı işçinin Karayolları Trafik Yönetmeliğinde öngörülen sürelerde çalıştırdığını, davacıya sefer başına prim ödemesi yapıldığını, bu sebeplerle fazla çalışma ücret alacağı talep edemeyeceğini ileri sürmektedir.
Tır şoförü olarak çalışan bir işçinin öncelikle ulusal trafik kurallarına göre günde belirli bir saatten fazla çalışmaması gerekir. Dairemizde temyiz incelemesi yapılan aynı işyerinin emsal dosyalarında (22 HD 2013/29189 vd. esas) şoförlerin Karayolları Trafik Kanun’a göre günde dokuz saat araç kullandığı kabul edilerek hesap yapılmış vc iş yerinde sefer başına prim ödendiği kabul edilerek sadece fazla çalışmaların %50 zamlı kısmı hesaplanmış vc bu kararlar Dairemizce de yerinde görülmüştür. Şahitlere göre işyerinde sefer primi ödemesi kabul edildiğinden bu dosyada da fazla mesai saati olarak tespit edilen süreler için primleri ödendiğinden sadece %50 zamlı kısmının hesaplanması gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi bozma sebebidir.
22.HD. 2013/33891 E. 2014/4840 K. 06.03.2014

…Davacının dağıtım yaptığı her istasyon için 9,00 TL vc her kilometre başına 80 kr. Sefer primi aldığı dava dilekçesi ile sabittir. Davacının fazla mesai alacağına ilişkin talebi kabul edilmiş ise de işveren tarafından ödenen sefer primlerinin davacının fazla mesai alacağını karşılayıp karşılamadığı mahkemece incelenmemiştir. Yapılacak iş davacıya ödenen sefer primlerinin fazla mesai çalışmasına isabel eden ücreti karşılayıp karşılamadığının araştırılarak sonucuna göre karar vermekten ibarettir. Eksik inceleme ile verilen karar hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
22.11 D. 2012/28545 E. 2013/26318 K. 21.11.2013

…Somut olayda, davalı tarafça fazla mesai ödemelerinin sefer primi şeklinde ödendiğinin beyan edildiği, ancak buna dair belge sunulmadığı anlaşılmıştır.
Yapılacak iş, davacının çalışma döneminde kullandığı araçlara ait takoğraf kayıtları var ise getirtilip, çalışma saatlerini gösterir bilgi ve belgelerinin ödenen sefer primleri varsa birlikle değerlendirilmesi; Karayolları Trafik Kanunu 49. Maddesi ile Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 98/1 -A bendindeki sınırlamalar ve davacı tanık beyanlarının da gözetilerek sonucuna göre davacının hak ettiği sefer primini aşan fazla çalışma alacağı varsa hükmedilmelidir. Bu yön gözetilmeksizin eksik araştırma ve inceleme sonucu karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
7.HD. 2014/95 E. 2014/7843 K. 10/04/2014

…Dosya kapsamına göre; taraf tanıkları şoförlerin bir günde 3 sefere kadar sefer yapmaları halinde kendilerine ek bir ödeme yapılmadığını ancak aynı gün içerisinde 4. seferi tamamlamaları durumunda prim ödemesine hak kazandıklarını beyan etmişlerdir. Dosya içerisindeki bordrolarda bazı aylar için prim ödemesi adı altında ödemeler yer aldığı anlaşılmaktadır. Şu halde prim ödemelerinin fazla çalışmayı karşılayıp karşılamadığı araştırılmalıdır. İlgili ay için ödenen prim fazla ücretini tam olarak karşılıyorsa anılan ay bakımından fazla çalışma ücretinin ödendiği kabul edilmeli, işçiye ödenen priminin fazla çalışmaların karşılığında ödenmesi gereken ücretleri tam olarak karşılamaması halinde aradaki farkın işçiye ödenmesine karar verilmelidir.
Mahkemece eksik araştırma ve yazılı gerekçe ile karar verilmesi isabetsiz olup bozma nedenidir.
7.HD. 2013/9441 E. 2013/12725 K. 05.07.2013

…Somut olayda davacı, yurtiçi TIR şoförü olarak aylık net 800,00 TL ücret ve buna ilave olarak sefer başına ortalama 60,00 TL harcırah ile çalışmıştır.
Mahkemece, davacının ücrete ilave olarak makul oranda harcırah aldığı gerekçesi ile fazla çalışma ücreti talebi reddedilmiştir.
TİR şoförlerine ödenen yol harcırahı ücretin bir parçası olup, fazla çalışma karşılığı ödenen bir meblağ değildir. Mahkemenin anılan gerekçe ile fazla çalışma ücreti talebinin reddine yönelik kararı hatalıdır.
Ancak dosyadaki bilirkişi raporundan davacının fazla çalışma alacağının nasıl hesaplandığı anlaşılmamaktadır.
Mahkemece; davacının ayda kaç sefer yaptığı, günlük mesaisinin saat kaçta başlayıp kaçta bittiği, sefer dönüşünün saat kaçta olduğu, ara dinlenmesinin ne kadar verildiği, denetime elverişli şekilde belirlenerek, fazla çalışma alacağı çıkması hâlinde takdiri indirimi de yapılıp, davacının fazla çalışma ücreti alacağının hüküm altına alınması gerekirken, eksik araştırmaya dayanılarak karar verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir
9.HD. 2011/19728 fi. 2013/19324 K. 24.06.2013

.
…Somut olayda davacı işyerinde tanker şoförü olarak çalışmıştır. Mahkemece davacının yaptığı iş gereği yasal sınırlama gözetilerek günde 9 saat fiili olarak çalıştığı ve haftada 9 saat fazla mesai yaptığı kabul edilmiştir. Tanık beyanları ve dosya kapsamından davacının sabit ücrete ilave olarak sefer başı harcırah alarak çalıştığı sabittir. Dairemizin yerleşik içtihadına göre de sabit ücret ve sefer başı harcırah alarak yurtiçindc şoför olarak çalışan işçinin fazla mesaisinin zamsız kısmını ücretinin içinde aldığı, ancak %50’lik kısmının ise hesaplanarak hüküm altına alınması gerekecektir. Mahkemece bu husus dikkate alınmaksızın fazla mesai alacağının hüküm altına alınması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
7.HD. 2013/10041 E. 2014/3818 K. 13.02.2014

…Somut olayda, davacı uluslararası TİR şoförüdür. Davacının fazla çalışma alacağı talebi mahkemece dairemizin 2007/22681 esas sayılı kararı emsal gösterilerek “ dosyada fazla mesai yapılması hususunda işveren tarafından verilmiş bir talimatın bulunmaması, davalı tarafın günde sekiz saatten fazla çalışılmayacağım kabul etmesi ve tanıklarında günlük sekiz saat çalışma yapıldığını beyan ettiklerinden seferdeki süre ile sınırlı olmak üzere günlük yarım saat üzerinden” fazla çalışma yaptığı kabul edilmişse de dairemizin yeni uygulamasında bu kabul terkedilmiştir.
Dairemizin yerleşik kararlarına göre, yurt dışında çalışan şoförlerin günlük araç kullanımları sıkı denetim altındadır. Yurt dışı TIR şoförü olan davacının uluslararası trafik kuralları ve araç sürüşünün kendi insiyatifinde oluşu karşısında fâzla çalışma ücreti isteğinin reddi yerine kabulü hatalıdır.
9.HD. 2010/45117 E. 2013/5405 K. 12.02.2013

…Somut olayda davacı yurt içi ve yurt dışı taşıma işinde tır şoförü olarak çalışmaktadır. Davacı fazla mesai yaptığını belirterek ücretinin ödenmesini istemiştir.
Bilirkişi raporunda “tüm tanık beyanları nazara alındığında, davacının yurt dışı taşımacılığı yanında aynı zamanda yurt içi çalışmaları yaptığı da anlaşılmakta olup hangi tarihlerde ve ne kadar süre ile yurt içi veya yurt dışı servisi yaptığını tespite elverişli bir yazılı delil ve somut bir tanık beyanı yoktur.
Avrupa’da bazı ülkelerde cumartesi günü de dahil olmak üzere Pazar günlerinde trafik yasağı bulunduğu, günde 8 saatin üzerinde çalışılmadığı bilinen ve yerleşik uygulamadır.
Ayrıca, her sefere çıkışta çalışma saatlerini serbestçe düzenleme durumunda olan TIR şoförünün fazla mesai ücreti talep hakkı olamayacağı da yerleşik Yargıtay uygulaması olup (Yarg.9.H.L). 23.10.1996 T. 96/9753- 20025, 16.12.1999 T. 99/16788-19157 ) gerek davacının fazla çalışma iddiasını somut olarak kanıtlanmaması ve gerekse davalı işverenlikçe fazla çalışma yapılması konusunda yazılı bir talimatın varlığı kanıtlanmadığı gibi Avrupa’da hafta sonlarındaki çalışma yasağı karşısında davacının yurt dışı TIR şoförü olarak çalıştığı dönemlerde fazla mesai ve hafta tatili ücreti talep hakkı olamayacağı görüşü benimsenmiştir.
Ancak, yukarıda da belirtildiği gibi davacının aynı zamanda yurt içi çalışmalar da yaptığı anlaşılmakta olup her ne kadar bu çalışma dönemleri yönünden somut bir tespit yapılamamakta ise de yapılan işin niteliği ve davacı tanık beyanları nazara alınarak, nihai takdir muhterem mahkemeye ait olmak üzere, davacının ortalama haftada 6 saat fazla çalışma yaptığı ve yurt içi çalışmaları sırasında ayda ortalama 2 hafta tatili gününde çalıştığı kabulü ile talep edebileceği fazla mesai ve hafta tatili ücreti alacakları hesaplanacaktır” denilerek davacının fazla mesai ücreti hesaplanmıştır.
Mahkemece davacının ayda kaç kez yurt içi ve yurt dışı sefer yaptığı hususunda her hangi bir araştırma yapılmamıştır.
Davacının yurt içi ve yurt dışı sefer sayılarının tespiti için gümrük giriş çıkış beyannameleri ve pasaport kayıtları getirtilmeli, davalı ve davacı tanıklarının ayrıntılı beyanları alınmalı, varsa takometre ve işyeri kayıtları getirtilmeli, davacının yurt dışı çalışmaları için fazla mesai ücreti talep edemeyeceği de dikkate alınarak davacının fazla mesai ücreti hakkında bir karar verilmelidir.
Mahkemece eksik inceleme ile hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
9.HD. 2010/2642 E. 2012/10756 K. 02.04.2012

…Avrupa birliği ülkelerinde uluslararası nakliye araçlarının kullanımı sıkı şartlara bağlanmıştır. Dairemizin yerleşik içtihatlarına göre uluslararası nakliye işinde çalışan işçilerin fazla çalışma yapmadığı kabul edilmiştir.
Somut olayda davacı Avrupa ülkelerine mal taşıyan uluslararası nakliyat firmasında şoför olarak çalışmıştır.
Avrupa birliği ülkelerinde uluslararası nakliye araçlarının kullanımı sıkı şartlara bağlanmıştır. Dairemizin yerleşik içtihatlarına göre uluslararası nakliye işinde çalışan işçilerin fazla çalışına yapmadığı kabul edilmiştir.
Buna rağmen mahkemece davacının fazla çalışma alacağının hüküm altına alınması hatalıdır.
9.HD. 2009/23339 E. 2011/41238 K. 26.10.2011

…Somut olayda, davacıların, murisleri işçinin 2.000,00 TL ücretle ve sefer başına ödenen prim karşılığı çalıştığını, davalının ücret bordrolarında görülen ücretle çalıştığını iddia ettikleri, imzalı olan Nisan/2008 bordrosunda 837,90 TL, Aralık/2008 bordrosunda 638,00 TL ücretle çalıştığının anlaşıldığı, tanıkların ücret konusunda birbirleriyle uyumlu beyanda bulunmadıkları, taraflar arasında ücret konusunda uyuşmazlık bulunduğu anlaşılmış olup, davacılar murisi işçinin başşoför ve yurtdışı tır şoförü olarak meslekte geçirdiği süre, işyerinde çalıştığı tarihler, meslek unvanı ve fiilen yaptığı iş bildirilerek sendikalarla, ilgili işçi ve işveren kuruluşlarından emsal ücretin ne olabileceği araştırılarak, çalışılan her iki dönemdeki ücretleri ayrı ayrı tesbit edilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile sonuca gidilmesi hatalı olmuştur.
Öte yandan, davacılar murisinin yurtdışı tır şoförü olarak çalıştığı dönemde, sefer başına prim alınası, mesailerin işçi tarafından ayarlanması ve bazı (ilkelerde hafta tatili çalışma yasağı ile normal çalışına saati sınırlamaları olması sebebiyle bu dönem için fâzla çalışma, genel vc hafta tatillerinde çalışma kabul edilemeyeceği düşünülmeden yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir. Davacılar murisinin başşoför ve yurtdışı tır şoförü olarak çalıştığı dönemler ayrı ayrı tesbit edilerek yurtdışı tır şoförü olarak çalışılan dönemler için bu alacakların reddi ile başşoför olarak çalışılan dönem için hesaplama yapılarak şimdiki gibi karar vermek gerekir.
22.HD. 2012/8283 E. 2012/29175 K. 21.12.2012

…Somut olayda davacı işçi yurt dışı TIR şoförü olup fazla mesai alacağı talebi mahkemece kabul edilmişse de yukarıdaki ilkelere göre davacının yurt dışı Tır şoförü olması, çalışma koşullarını kendisinin belirlemesi, trafik yasalarına göre günde yasal sınırlamalar haricinde fazla çalışmasının mümkün olmaması nedeniyle fazla çalışma ücreti alacağının reddi gerekirken kabulü hatalıdır.
9.HD. 2011/16418 E. 2012/25811 K. 03.07.2012

…Dairemizin yerleşik içtihatları uyarınca uluslararası tır şoförlerinin kendi mesailerini kendilerinin belirlediği, sıkı kurallara tabi uluslararası trafik mevzuatına uymak zorunda oldukları, bu tür çalışanların araç kullanma saat sınırlamasına tabi bulundukları ve dolayısıyla fazla çalışma yapmadıkları, hafta tatillerinde çalışmadıkları kabul edilmiştir.
Somut olayda; ücret bordrolarında fazla çalışma ve hafta tatili ücret tahakkuklarının bulunması, tahakkuk olmayan dönemler yönünden delil olmaz. Davacının istisnaen yaptığı fazla çalışmaların ve hafta tatillerinin karşılığını aldığı anlaşılmaktadır. Açıklanan nedenlerle fazla çalışma ve hafta tatili ücreti taleplerinin reddi yerine kabulüne karar verilmesi batalı olup bozmayı gerektirmiştir.
9.HD. 2012/5220 E. 2014/10193 K. 26.03.2014

…Somut olayda davacının tır/kamyon şoförü olduğu ve yurtdışı ile yurtiçi seferler yaptığı anlaşılmaktadır. Dosyada takograf kayıtları ile başkaca yazılı deliller bulunmamaktadır. Davacı şahitlerinin bir kısmı ise davacıyla aynı işyerinde çalışmayan kişiler olduğu, diğer kısmının ise davacıyla aynı işyerinde çalışan kişiler olmasına rağmen aynı araçta birlikte çalışan kişiler olmadığı görülmektedir. Davacının yurtdışı fazla çalışmasının yazılı delille ispatlanamadığı gibi yurtiçi fazla çalışmasının da somut ve inandırıcı delillerle ispatlanamadığı anlaşılmaktadır. Şu halde davacının fazla çalışma ücreti talebinin reddi gerekirken kabulüne karar verilmesi isabetsizdir.
22.HD. 2013/544 E. 2013/29871 K. 20.12.2013

…Somut olayda, davacının davalıya ait işyerinde hem yurtiçinde hem de yurtdışında ağır vasıta şoförü olarak çalıştığı anlaşılmaktadır. Davacı lehine fazla mesai ücreti hesaplanabilmesi için mahkemece öncelikle davacının ne kadar süre yurt dışında ve ne kadar süre yurtiçinde çalıştığı tespit edilmeli, davacının sadece yurtiçinde çalışmış olduğu süre içerisinde fazla mesai yapıp yapmadığı belirlenmelidir. Davacı ağır vasıta şoförü olması sebepiyle yurtdışında çalıştığı süre içinde fazla mesai yaptığım yeterli ve inandırıcı delillerle kanıtlamış değildir. Sadece yurtiçi çalışmasıyla ilgili olarak davacıya ait pasaport ve takograf kayıtları getirtilmeli ve tüm dosya kapsamı bir bütün halinde değerlendirilerek davacının fazla mesai alacağı olup olmadığı tespit edilmeli ve sonucuna göre hüküm kurulmalıdır. Eksik araştırma ve inceleme sonucu hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
22.HD. 2012/23681 E. 2013/12352 K. 27.05.2013

.
…Somut olayda, yerel mahkemece yaptırılan tüm bilirkişi raporları fazla mesainin tespiti açısından yetersizdir.
Dairemizin yerleşmiş ilke kararları uyarınca uluslar arası tır şoförlerinin fazla mesaileri ilke olarak kabul edilmemekte, aksinin ancak yazılı delille ispatlanması gerekmektedir. Dosyaya takograf kayıtları sunulduğu görülmekle, bu kayıtların incelenmesine ilişkin 13/12/2010 tarihli raporda, kayıtlardan bir kısmının tarih içermediği, bir kısmının da okunaksız olduğu belirtilmiş, neticede 707,3 saat fazla mesai yapıldığı mütalaasında bulunulmuştur. Söz konusu rapor da fazla mesai ücretinin hesabı açısından diğer raporlar gibi denetime elverişli olmadan hükme esas alınamaz. Mahkemece takograf kayıtlarından sadece doğru tarih içeren, okunaklı olan ve bu itibarla geçerli olduğu tespit edilenlerle sınırlı olarak yeniden bilirkişi incelemesi yaptırılıp, davacının söz konusu kayıtların bulunduğu dönemde haftalık 45 saati aşan fâzla mesaisinin olup olmadığı tespit edildikten sonra, davacının yaptığı kilometreler karşılığında ekstra ücret aldığı da göz önünde bulundurularak fazla mesai saatlerinin karşılığını aldığı, bu itibarla da %50’lik zamlı kısmının hesaplanması sureti ile sonuca gidilmesi gerekirken eksik inceleme ve araştırma ile hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
9.HD. 2012/21512 E. 2014/23322 K. 03.07.2014

…Yargıtay’ın kararlılık kazanmış olan uygulamasına göre yurt dışına sefer yapan tır şoförlerinin salt tanık deliline dayanarak fazla çalışma ücreti talep etmeleri mümkün değildir, tanık anlatımları kendi çalışma saatlerine ilişkin olup, dava açan tır şoförü ile aynı seferde görev yapmamaları nedeni ile günlük çalışma saatlerini tam olarak bilmeleri imkansızdır. Öte yandan, uluslararası tır şoförleri kendi mesailerini kendileri belirleme imkanına sahiptirler. Bu durumda, davacının fazla mesaisini takeometre kayıtları veya sair bir belge ile ispatlayamaınası nedeni ile fazla mesai ücreti talebinin reddi gerekirken kabulü hatalıdır.
9.HD. 2011/52389 E. 2014/2085 K. 28.01.2014

…Somut olayda davacı, uluslararası nakliyat işi yapan davalıya ait işyerinde
yurt dışı TIR şoförü olarak 29.01.2007-30.04.2009 arasında asgari ücret ve sefer başına 500 Euro sefer parası üzerinden çalışmıştır.
Mahkemece, bordrolarda tahakkuk bulunmayan ve yurt dışında seferde geçen 12.03.2008-12.04.2008 ve 03.01.2009-25.03.2009 dönemleri için, davacının günlük fiilen 9 saat araç kullandığı varsayımı ile haftada 54 saat çalıştığı kabul edilip 45 saati geçen haftalık 9 saat fazla çalışma yaptığı kabul edilmiştir.
Dairemizin yerleşik kararlarına göre, yurt dışı TIR şoförlerinin mesaileri sıkı kontrol altındadır ve ücretleri harcırah (sefer primi) sistemine dayalıdır. Ayrıca araçta tek başlarına hareket ettiklerinden çalışma saatlerini bilebilecek kimse olmayacağı açıktır. Bu nedenlerle mahkemece, davacının fazla çalışma ücreti talebinin reddi yerine kabulüne karar verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
9.HD. 2011/53050 E. 2014/2770 K. 03.02.2014

…Dairemizin yerleşik kararlarına göre, yurt dışı TIR şoförlerinin mesaileri sıkı kontrol altındadır ve ücretleri harcırah (sefer primi) sistemine dayalıdır. Ayrıca araçta tek başlarına hareket ettiklerinden çalışma saatlerini bilebilecek kimse olmayacağı açıktır. Bu nedenlerle mahkemece, davacının fazla çalışma ücreti talebinin reddi yerine kabulüne karar verilmesi hatalıdır.
9.HD. 2014/13804 E, 2014/16548 K. 22.05.2014

…Somut olayda, bilirkişi raporunda söz konusu alacakların davacının yurtdışına çıkışlarını ve ülkeye dönüşlerini gösteren listeye göre değerlendirildiğinden bahisle hesaplama yapılmıştır. Uygulamada yurtdışına sefer yapan tır şoförlerinin çalıştıkları süreler işverenleri tarafından takometre kaydı yanında diğer elektronik aletlerle takip edilmekte ve kayıt altına alınmaktadır. Mahkemece işverene yazılarak, uyuşmazlık konusu dönemde davacının kullandığı araç ya da araçlara ait belirtilen takip cihazı kayıtlarını ve tüm takometre kayıtlarını ibraz etmesi istenmeli, bu hususta 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 220. maddesinde yer alan düzenlemeler uygulanmalıdır. Getirtilen takometre kayıtları çözümlenerek davacının gerçek çalışma süresi belirlenmelidir. Diğer taraftan emniyet müdürlüğü pasaport şubesinden davacının tüm dönemlere ait yurt dışına giriş çıkış tarihleri sorulmalıdır. Tanıklar tekrar dinlenerek işe giriş çıkış saatleri sorulmalı ve araç kullanılmadığı zamanlarda ne işle uğraşıldığı açıklığa kavuşturulmalıdır. Bu belgelerin dosya arasına alınmasının ardından dosya nakliye işleri ve uzun yol şoför alacakları hesabında uzman bilirkişiye tevdi edilmeli, diğer delillerle birlikte bir değerlendirmeye tabi tutulmalıdır. Yazılı şekilde eksik araştırma ve inceleme ile hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
22.HD. 2012/7844 E. 2012/27369 K. 06.12.2012

…Somut olayda davacı işçi yurt dışına gidip gelen tır şoförü olarak çalışmıştır. Davacının görev yaptığı yurtdışında günde 8 saatten fazla araç kullanmaları mümkün değildir.
Davacı tanıklarının beyanları da doğrudan görgüye dayalı olmayıp, fazla çalışmayı ispata elverişli değildir.
Bu nedenle günde 1 saatlik fazla çalışma yapıldığı kabul edilip fâzla çalışma ücretine hükmedilmesi hatalı olup, fazla çalışma ücreti isteğinin reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.
9. HD. 2009/19288 E. 2011/22941 K. 07.07.2011

…Davacı uluslararası sefer yapan araçta tır şoförü olarak çalıştırılmaktadır.
Dairemizin yerleşik içtihatları uyarınca uluslararası tır şoförlerinin kendi mesailerini kendilerinin belirlediği, sıkı kurallara tabi uluslararası trafik mevzuatına uymak zorunda oldukları, bu tür çalışanların araç kullanma saat sınırlamasına tabi bulundukları ve dolayısıyla fâzla çalışma yapmadıkları kabul edilmiştir.
Kaldı ki davalı işveren aleyhine dava açan bazı işçilerle ilgili Bakırköy 6. İş Mahkemesinin 16.06.2009 tarih ve 2007/188 E.,2009/420 K.sayılı, 2007/189 E.,2009/421 K.sayılı kararları ile Bakırköy 11. İş Mahkemesinin 16.10.2009 tarih ve 2008/409 E.,2009/634 K.sayılı kararlarında fazla çalışma ve hafta tatilleri taleplerinin reddine karar verildiği görülmüştür.
Aynı işverene tabi ve aynı işi yapan işçilerin bir kısmının fazla çalışma yaptığı vc hafta tatillerinde çalıştığının kabulü, bir kısmının ise çalışmadığı sonucuna varılması hayatın olağan akışına aykırıdır.
Bu nedenlerle davacının yaptığı iş ve işin niteliği dikkate alındığında fazla çalışma alacağı ile hafta tatili alacaklarının reddine karar verilmesi gerekirken varsayımsal tanık beyanları gözetilerek ve eksik inceleme ile bu alacakların hüküm altına alınması hatalıdır.
9.HD. 2010/13998 E. 2012/23081 K. 14.06.2012

…Davacı uluslararası sefer yapan araçta tır şoförü olarak çalıştırılmaktadır. Karayolları Trafik Kanunu’na göre bu tür araçları kullanan şoförlerin çalışma süreleri sınırlı olup takometrelerle izlenmektedir. Bu tür çalışanların fazla mesai yönünden araç kullanma saat sınırlaması mevcuttur. Ayrıca tanıkların varsayıma dayalı beyanları ile hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil çalışması hakkında sonucuna gidilmesi de yerinde değildir. Davacının fazla mesai ücreti, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil alacağı isteğinin reddi gerekirken yetersiz tanık beyanlarına göre hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
22.HD. 2012/6362 E. 2012/26493 K. 27.11.2012

…Mahkemece davanın kısmen kabulü ile davacının kıdem ve ihbar tazminatı, fazla mesai ve genel tatil ücretlerinin ödenmediğinden bahisle karar verilmiş ise de mahkemece davacının çalışma saatleri gerektiği gibi araştırılmamıştır. Mahkemece dinlenen tanıktan davacının fiili çalışma saatleri sorulmalı, davalı işverenden davacının görevlendirme evrakları istenmeli, ayrıca Türkmenistan Başkonsolosluğu’ndan Türkmenistan’daki çalışma saatleri ile ilgili (dokuz saatlik çalışma süresi gibi) kısıtlama olup olmadığı sorulmalıdır. Söz konusu delillerin toplanmasından sonra oluşacak son duruma göre gerekirse tekrar bilirkişi incelemesi yaptırılarak davacının fâzla mesai alacağı hakkında karar verilmelidir. Mahkemece eksik inceleme ile karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
22.HD. 2012/7744 E. 2012/27610 K. 07.12.2012

…Somut olayda; davacı uluslararası sefer yapan araçta tır şoförü olarak çalışmıştır. Tır şoförü olarak çalışan bir işçinin öncelikle ulusal ve uluslararası trafik kurallarına göre günde belli bir saatten fazla çalışmaması gerekir.
Karayolları Trafik kanununa göre bu tür araçları kullanan şoförlerin çalışma süreleri sınırlı olup takometrelerle izlenmektedir. Bilirkişiden alınan ilk raporda, davacının yurt dışında bulunduğu süre için, 8 saal dışında araç kullanma yasağı ve hafta tatili çalışması konusundaki kesin kurallar nedeni ile bu döneni için fazla mesai ve hafta tatili ücreti hesaplanmayıp, sadece sefer dışındaki dönem için hesaplama yapılmış iken, sonradan alınan ikinci bilirkişi raporunda, davacı vekilinin benzer iş yapan başka işyeri için dosyaya sunmuş olduğu iş müfettişi raporunu dikkate alınarak, haftalık 60 saat fazla mesai ve yurt dışında bulunulan hafta sonları için hafta tatili ücreti hesaplanmıştır.
Her işyerinin çalışına koşulları kendine özgü olup davalı işyeri için dikkate alınması mümkün olmayan, iş müfettişinin başka bir işyeri için hazırladığı rapor esas alınarak karar verilmesi mümkün değildir.
Bu konuda dosyaya sunulan davacının yurt dışına giriş ve çıkış tarihlerinin yazılı olduğu kayıtlar, harcırah bordroları ile birlikte davalının, araçların Ro-Ro gemileri yurt dışına gönderildiğine ilişkin savunmaları tanıklara sorulup ayıklattırılarak davacının çalışına biçimi tespit edildikten sonra tüm deliller birlikte değerlendirilip, daha önce alınan raporlar arasındaki çelişkiyi giderecek yeni bir rapor alınarak davacının hafta tatili vc fazla mesai ücret alacaklarının değerlendirilmesi gerekirken yazılı biçimde eksik inceleme ile karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
9.HD. 2007/42528 E. 2009/14836 K. 28.05.2009

…Davacı yurt dışına sefer yapan tır şoförü olarak çalışmaktadır.
Şoförlerin günde 8 saatten fazla araç kullanmaları mümkün olmayıp bu hususu takometre ile tespiti mümkündür.
Şahitlerin çift takometre kullandığı yolundaki beyanları inandırıcı bulunmamıştır.
Davacı yurt dışına gittiğinde prim adı altında harcırah da almaktadır.
Yetersiz tanık beyanları ile yetinilerek fazla mesai ücreti alacağına yazılı şekilde hükmedilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
9.HD. 2006/16595 E. 2007/670 K. 24.01.2007

…Somut olayda, davacı uluslararası sefer yapan araçta tır şoförü olarak çalıştırılmaktadır
Bu tür çalışanların araç kullanma saat sınırlaması mevcuttur. Tanıkların varsayıma dayalı beyanları ile sonuca gidilemez. Davacı genellikle seferlerde tek başına olduğundan ispatı da zordur. Yurtdışına sefere çıktığı sürede ise fazla mesai yapıldığının inandırıcı delillerle kanıtlanması gerekir.
Saptanan bu durum karşısında ve yukarıda açıklanan maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulduğunda, fazla çalışma ücreti talebinin reddi gerekirken kabulüne karar verilmesi isabetsizdir.
9.HD. 2010/15194 E. 2012/22901 K. 13.06.2012

…Somut olayda, davacı sefer başına ücret ( harcırah ) almak suretiyle genellikle de yurt dışına sefer yaparak çalışan bir tır şoförüdür. Davacının günlük veya haftalık çalışma sürelerine ilişkin giriş çıkış kayıtları, puantaj vs. yazılı bir delil sunulmamıştır.
Dosya içeriğinde sadece pasaport kayıtları mevcuttur.
Mahkemece dinlenen işverenin tanığı kendisinin dc şoför olarak çalıştığını belli bir mesailerinin olmadığım, iş çıktığı zaman işyerinden telefonla çağrıldıklarım, yük olmadığı zaman işyerine gitmek zorunda olmadıklarını ifade etmiştir.
Davacı tanığı A. M. ise mesailerinin olmadığını, yasa gereği günlük cn fazla 9 saat çalışmaları gerektiğini ama günde 18-20 saat olacak şekilde arada aracı park edip arabanın içinde 4-5 saat uyuyarak çalıştıklarını ifade etmiştir.
Hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının tek tanığının günde 18 saat çalıştıkları beyanından yola çıkarak günde 3 saat üzerinden fazla çalışma alacağını hesaplamıştır.
Dinlenen davacı tanığının çalışına düzeni konusunda ki yetersiz anlatımı, davacının ve işverenin tanıklarının çalışma gün vc saatlerini belirtmeden seferde olunduğu süre içinde çalışmanın devam ettiğine ilişkin soyut anlatımları, sefer başına harcırah alınması ve yapılan işin niteliği, Karayolları Trafik Kanunu ve ilgili yönetmelikler ile uluslararası kurallar gereğince günlük çalışma süresinin limitli olması, yurt dışındaki çalışma sürelerinin tanıklarca bilinemeyeceği göz önüne alındığında fazla çalışma yaptığının kabul edilerek isteğin hüküm altına alınması hatalıdır.
Saptanan bu durum karşısında ve yukarıda açıklanan maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulduğunda, fazla çalışma alacağı talebinin reddi gerekirken kabulüne karar verilmesi isabetsizdir
9.HD. 2009/31774 E. 2011/50206 K. 29.12.2011

…Somut olayda, mahkemece her ne kadar fazla çalışma ücreti isteğinin reddine karar verilmiş ise de, alınan bilirkişi raporunda Irak’a yük taşıyan tır şoförü davacının, fâzla mesai ücreti tanık anlatımlarına göre ortalama günlük 3 saat olarak belirlenmiştir. Belirlenen fazla mesai saatleri dosya kapsamına uygun ise de bu sürenin sadece yurt dışında geçen sürelerle ilgili sınırlı olarak kabul edilmesi dosya içeriğine uygundur. Mahkemece davacının yurt dışında bulunduğu süreler araştırılarak günlük 3 saat fâzla mesai ücreti hesaplanıp belirlenen miktarın yukarıda belirtilen açıklamalar doğrultusunda kabulü yerine isteğin tümden reddine karar verilmiş olması hatalı olup bozma nedenidir.
7.HD. 2013/16381 E. 2014/3731 K. 13.02.2014

…Davacı, davalı işyerinde tır şoförü olarak Adana-lrak arasında taşıma işinde çalışmakta iken, uzun yol şoförlüğü yaptığı için günlerce eve gelemeyip, 1.5- 2 ayda bir eve gelebildiğini, günlük fiili çalışmalarının 15-16 saatten fazla olduğunu, iş akdinin haksız feshedildiğini ileri sürerek diğer işçilik alacakları yanında fazla çalışma ücretinin de ödetilmesini istemiştir.
Davalı, yurtdışına taşıma işi ili görevli olan davacının kendi mesai süresini kendi belirleyecek şekilde çalıştığını, iş akdinin devamsızlık nedeniyle feshedildiğini savunarak davanın reddini talep etmiştir.
Mahkemece, iş akdinin işveren tarafından haksız ve bildirimsiz şekilde feshedildiği gerekçesiyle bilirkişi tarafından hesaplanan kıdem ve ihbar tazminatı ile yıllık izin, fazla çalışma, hafta tatili ve genel tatil ücretinin tahsiline karar verilmiştir. indirimi yapılarak tespit edilen miktar hüküm altına alınmıştır. Ancak, davacının yaptığı
Somut olayda, mahkemece, bilirkişi tarafından günlük 3 saat haftalık 21 saat fazla çalışma yapıldığı esas alınarak hesaplanan fazla çalışma ücretinden (%40) hakkaniyet iş ve dosya kapsamı gözetildiğinde tanık anlatımlarına göre belirlenen günlük 3 saat fazla mesainin davacının yurt dışında geçirdiği süreler ile sınırlı olarak kabul edilmesi gerekir. Şu durumda, mahkemece davacının yurt dışında bulunduğu süreler araştırılarak günlük
3 saat fazla mesai ücreti hesaplanıp belirlenen miktarın yukarıda belirtilen açıklamalar doğrultusunda kabulü gerekir.
Anılan yön gözetilmeksizin tüm çalışma süresi için günlük 3 saat üzerinden hesaplanan fazla çalışma ücretine hükmedilmesi usul ve yasaya aykırı olup kararın bozulması gerekmiştir.
7.HD. 2013/25107 E. 2014/6457 K. 20.03.2014

…Davacının garajda sabit görevde çalıştığı kabul edilerek fazla çalışma alacağı hesaplanmış ise de, bizzat davacı vekilinin beyanlarına göre fesihten önce 5 yıllık süre içinde davacının bir çok kez şoför olarak yurtdışına gittiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece davacı vekilinin beyanlarına göre son 5 yıllık süre içinde davacının uluslararası şoförlük yaptığı süre giriş- çıkış kayıtlarından tespit edilerek, bu sürenin fazla çalışma hesabından dışlanması gerektiğinin gözetilmemesi de hatalıdır.
9.HD. 2012/22287 E. 2014/22422 K. 30/06/2014

…Öncelikle belirtmek gerekir ki, fazla çalışma ücreti talebinin, işçinin ücret-harcırah ile çalışıyor olması nedeniyle reddedilmesi hatalıdır. Harcırah, uzun yol şoförü işçilerine yolda konaklamaları ve bir takını ihtiyaçları için kullanmaları için işverene ödenen bir miktar olup, işçinin fazla mesai ücreti istemesine engel teşkil etmez.
Dosya içeriğine göre, davalı taraf delilleri arasında davacının kullandığı araca ait takograf kayıtlarını ibraz etliği halde mahkemece bu belgelerin değerlendirilmediği anlaşılmaktadır. Uygulamada sefer yapan tır şoförlerinin çalıştıkları süreler yasal düzenlemeler gereği işverenleri tarafından takometre kaydı yanında diğer elektronik aletlerle de takip edilmekte ve kayıt altına alınmaktadır. Mahkemece işveren tarafından sunulmuş olan takometre kayıtları konusunda uzman bilirkişiye inceletilmeli, davacının çalışma saatleri net olarak belirlenmeli, diğer delillerle birlikte fazla mesai ücreti ve genel tatil ücreti alacaklarının bulunup bulunmadığı bir değerlendirmeye tabi tutulmalıdır. Yazılı şekilde eksik inceleme ile hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
22.HD. 2012/9923 E. 2012/29720 K. 27.12.2012

…Somut olayda olağan dışı fazla çalışma iddiasını davacının kanıtlaması gerekmektedir.
Davacı tarafça fazla çalışma olgusuna ilişkin iddialar soyut tanık beyanları dışında hesaplamaya elverişli şekilde kanıtlanamamıştır.
Davacının kullandığı araçlara ilişkin takograf kayıtları getirtilerek yukarıda bahsi geçen 2182 sayılı Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin 98/l-A bendi de dikkate alınarak hesaplama yapılması gerekirken, eksik inceleme ile mevcut bilirkişi raporuna itibar edilerek hüküm kurulması hatalıdır.
9.HD. 2010/17969 E. 2012/24334 K. 25.06.2012

…Fazla mesai ücreti bir başka uyuşmazlık konusunu teşkil etmektedir. Davacı, A.dolum tesisine tanker ile otogaz taşıması yapmaktadır. A.firmasının sunduğu giriş çıkış kayıtları, aralarında bir haftadan fazla ara vermeler olması, bunların işçinin çalıştığı değil tesiste kaldığı süreleri içermesi nedenleriyle dikkate alınmamış, tanık beyanlarına göre haftada 27 saat üzerinden hesaplama yapılmış, mahkemece % 40 indirimle hüküm altına alınmıştır.
Davacı vekili, delil listesinde takometre kayıtlarına dayanmıştır, delil listesi üzerinde “takometreler duruşma salonu dolabında” şeklinde şerh bulunmaktadır, bilirkişi incelemesinde ise takometre kayıtlarına hiç değinilmemiştir.
Mahkemece davacı vekilinin dayandığı ve mahkemeye sunduğu anlaşılan takometre kayıtları üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılarak fazla mesai ücreti alacağı hususunda hüküm verilmesi gereklidir. Ancak bu alacak hakkında hüküm kurulurken ilk bozma nedeninde yer alan sulh ve ibraname başlıklı belgenin geçerliliğinin sonucu etkileyeceği de dikkate alınmalıdır.
22.HD. 2012/29066 F.. 2013/26922 K. 28.11.2013

..Somut olayda, mahkemece davacı tanıklarının anlatımlarına itibarla, davacı işçinin, çalışma süresi boyunca haftalık ondokuz saat fazla çalışma yaptığı kabul edilerek, fazla çalışma ücret alacağı hüküm altına alınmıştır. Davacının tur otobüs şoförü olarak çalıştığı sabittir. Davacı vekilince de dosyaya bir kısım takograf kayıtları sunulmuştur. Mahkemece, takograf kayıtlarının nazara alınmaması hatalıdır. Öncelikle, davacının kullandığı araç veya araçlara ilişkin takograf kayıtları işverenden istenilmeli, taraflardan kayıtlara karşı beyanları sorulmalı, ardından teknik bilirkişi vasıtasıyla tüm takograf kayıtları incelenmelidir. Karayolları Trafik Kanunu ve Yönetmeliğinin günlük yasal araç kullanma süresine ilişkin sınırlamaları da nazara alınarak, tüm dosya kapsamı bir değerlendirmeye tabi tutulmalı, fazla çalışma alacağı hakkında bir sonuca varılmalıdır. Yazılı şekilde eksik inceleme ve araştırmayla karar verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
22.HD. 2012/22935 E. 2013/11016 K. 14.05.2013

…Somut olayda; davacının çalışma saatlerinin takoğraf kayıtlarına göre belirlendiği açıklanmış ise de davacının tek başına sefere çıktığı, araç kullanma saatlerini kendisinin belirlediği ve yurtdışındaki araç kullanma kısıtlamaları birlikte değerlendirildiğinde yukarıdaki ilke kararları doğrultusunda fazla mesai ücret talebinin reddinin gerektiğinin düşünülmemesi hatalıdır.
9.HD. 2012/3282 E. 2014/7715 K. 11.03.2014

…Somut olayda, davacının davalı işyerinde yurtiçi taşımacılık faaliyeti yaptığı anlaşılmaktadır. Bilirkişi raporuna dayanak yapılan takograf kayıtları sadece 2009 yılındaki birkaç aya aittir. Takograf kayıtlarına dayanılarak davacının tüm süre boyunca 24 saat çalıştığı kabul edilemez. Yerel mahkemece davacının haftalık otuz dokuz saat fazla çalışma yaptığı kabul edilerek yapılan hesaplamaya dayalı bilirkişi raporuna itibar edilerek karar verilmiş ise de, yukarıda yapılan açıklamalar bir işçinin haftada altı gün içinde otuz dokuz saat fazla çalışma yapması, insan takatini aşan bir durum olup, günlük fazla çalışma süresinin günlük üst sınırının üç saat üzerinden haftalık hesaplama yapılması gerekirken, yazılı gerekçe ile karar verilmesi hatalıdır.
Mahkemece, yukarıda açıklanan ilkeler ve yerleşik uygulama doğrultusunda bilirkişiden ck rapor alınarak davacının fazla çalışma ücreti belirlenerek sonucuna göre karar verilmelidir.
9.HD. 2012/4976 E. 2014/9675 K. 24.03.2014

…Somut olayda, davacının 09.01.2009-22.08.2009 tarihleri arasında tır şoförü olarak çalıştığı ve fâzla mesai konusundaki çalışma süreleri belirlenirken takografların incelemesini yapan makine mühendisi bilirkişinin tarihleri itibariyle fazla mesai saatlerini doğrudan belirlediği ancak bu belirlemeyi yaparken nasıl bir çalışma düzenini esas aldığının anlaşılmadığı, günlere göre çalışma saatlerini belirttiği, ancak bu günler için nonnal mesaiyi kaç saat aldığını, dinlenme saatini nasıl değerlendirdiği raporunda göstermediği, hesap bilirkişisi dc makine mühendisi bilirkişinin bu rakamsal tespitlerini esas alarak fazla mesai hesaplaması yapmış olması karşısında denetime elverişli olmayan raporla sonuca gidilmesi hatalı olmuştur. Davacının kullandığı araca ait takograf kaydındaki çalışma saatlerinin dökümünün makine mühendisi tarafından yapıldıktan sonra gerçekleşen çalışma sürelerinin iş hukuku hükümlerine göre değerlendirmesi varsa fazla mesai çalışmasına dair sürelerin hesap bilirkişi tarafından değerlendirmesi ve sonucuna göre karar verilmesi gerekir.
22.HD. 2012/15225 E. 2013/4470 K. 05.03.2013

…Somut olayda, Yerel Mahkemece karar gerekçesinde uluslararası tır şoförü olarak çalışan davacı ile ilgili yukarıdaki ikeler doğrultusunda değerlendirme yapılmış ancak takometre kayıtlarına göre hesaplanan süre yönünden fazla çalışma ve hafta tatili hüküm altına alınmıştır.
Karar gerekçesi kendi içinde çelişkili olup takometre kayıtları tek başına fazla çalışmanın kanıtı için yeterli değildir. Araçta sefer süresince iki şoför olup olmadığı araştırılmadığı gibi, bilirkişi raporunda takometre kayıtlarındaki bazı günler karşılığında fazla çalışma yönünden “0” saat araç kullanma belirlendiği görülmüştür. Çalışmaların fazla çalışma sayılabilmesi için haftalık çalışma süresinin 45 saati aşması gerekmekte olup, dosyada mevcut her güne ait araç kullanım kayıtları incelenerek 1 hafta için kullanma süresinin 45 saati aşıp aşmadığı hususunda denetime elverişli rapor alınmadan, çelişkili gerekçe ile sonuca gidilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
9.HD. 2011/25427 E. 2013/22621 K. 16/09/2013

…Somut olayda, bilirkişi tarafından davacının fazla çalışma süresi hesaplanırken, dosyaya sunulan takometre kayıtlarına göre, teknik bilirkişinin belirlediği günlük 7,5 saati aşan çalışmaları dikkate alınmıştır. Ancak takometre dökümlerinin incelenmesinde, aylık olarak listelendikleri ve genel olarak tüm haftayı kapsamadığı görülmüştür. Hesap bilirkişi, davacının fazla çalışmasını günlük çalışma süresi üzerinden hesaplamıştır. Ancak bu raporlardan, davacının haftalık çalışmasının 45 saati doldurup doldurmadığı anlaşılamadığı gibi, teknik bilirkişinin hesaplama yaparken, ara dinlenmeleri düşüp düşmediği de anlaşılmamaktadır. Bu durumda fazla çalışmanın tespitinin usulüne göre yapılıp yapılmadığı kontrol edilememektedir, rapor denetime elverişli değildir. Bu nedenle de düzenlenen teknik ve hesap bilirkişi raporları hükme esas alınmaya elverişli olmayıp, yetersizdir. Mahkemece yapılacak iş, teknik ve hesap bilirkişiden yeniden, haftalık 45 saati aşan çalışmaları fazla mesai olarak hesaplayan, denetime elverişli rapor alarak çıkacak sonuca göre bir karar vermekten ibarettir.
O halde davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve karar bozulmalıdır.
7.HD. 2014/9770 E. 2014/17773 K. 22.09.2014

…Somut olayda, hükme esas alınan bilirkişi raporunda; takometre kayıtlarını inceleyen trafik bilirkişi tarafından düzenlenen rapor ve tanık beyanları da dikkate alarak, şoförlük işinin fazla çalışma yapılmasını gerektirdiği kanaatiyle davacının günlük mesaisinin, 15 saat olduğu kabul edilerek haftada 36 saat fazla çalışma yaptığı, dini bayramlarda 2 gün hariç, genel tatillerin tamamında çalıştığı, kabul edilerek fazla çalışma ve ulusal bayram genel tatil ücreti hesaplanmıştır.
Takoğraf kayıtları 9.6.2007- 29.6.2010 tarihleri aralığında incelenmiş ve sadece işe başlama ve işi bırakma saati olarak günde 12 saatten fazla olan günler gösterilmiştir.
Takoğraf kayıtları ve tanık beyanları değerlendirildiğinde davacının her gün ( günlük) bilirkişi tarafından kabul edilen, günlük 15 saatlik çalışma yapıldığı sonucuna varılamamaktadır. Zira kayıtlar sadece günlük çalışma süresinin 12 saati aştığı günler itibariyle gösterilmiştir. On iki saatin altındaki çalışma süreleri ve günleri tespit edilmemiştir. Tanık beyanlarıda günlük çalışma süresinin tespitine elverişli değildir.
Bu sebeple öncelikle tüm çalışma dönemine ilişkin takoğraf kayıtları getirtilmeli, bilirkişi tarafından günlük ( her gün için ) çalışma süresi belirlenmeli, teknik bilirkişiden bu yönde rapor alındıktan sonra hukukçu bilirkişiden alınacak rapor ile takoğraf kayıtları dosyadaki tüm delillerle birlikte bir değerlendirmeye tabi tutularak varsa fazla çalışma ve ulusal bayram genel tatil ücretleri hesaplanmalıdır. Yazılı şekilde eksik ve yanılgılı değerlendirme ile sonuca gidilmesi hatalıdır.
9.HD. 2012/21848 E. 2014/22960 K. 02.07.2014

…Somut olayda hükme esas bilirkişi raporunda fazla mesai alacağı dosyaya sunulan araç sürücü kitindeki başlangıç ve bitiş saatleri esas alınarak hesaplanmıştır. Bu alacak 01.09.2000-16.11.2005 ve 29.12.2006-18.05.2007 tarihleri arası dönemler için tüm yıllık dönemi mevcut olan 2006 yılı ortalama haftalık mesai süreleri esas alınarak hesaplanmış, mahkemece bu rapor esas alınarak fazla mesai ücreti karar altına alınmıştır. Ancak sözkonusu sürücü araç kitinin davacının kullandığı araç ile salt davacı tarafından kullanılan araca ait olduğu kesin olarak saptanmış değildir. Kısaca bu sürücü kili başka bir araca ait olabileceği gibi, başka bir işçiye veya birden fazla işçiye de ait olabilir. Diğer taraftan kısa bir süre için neredeyse tüm günün tamamına yakın bir şekilde araç kullanılması ve bu şekilde mesai yapılması insan takatini aşan olağanüstü bir durumdur. Bu tür bir çalışma olgusunun kabul edilmesi hayatın olağan akışına aykırı olduğu gibi günlük araç kullanımıyla ilgili trafik kurallarına ( Karayolları Trafik Kanunu ve Yönetmeliği) uygun değildir.
Bu nedenle araç sürücü kitinin kullanıldığı araca veya kendisine ait olup olmadığı soınut olarak araştırılmalı ve yürürlükteki trafik kurallarına ( Karayolları Trafik Kanunu ve Yönetmeliği ) göre adet olan çalışma şekli belirlenmeli ve buna göre belirlenecek fazla mesai ücreti hüküm altına alınmalıdır.
Yazılı şekilde fazla mesai ücretinin hüküm altına alınması hatalı olup bozmayı gerekinniştir.
9.HD. 2010/365 E. 2012/9446 K. 21.03.2012

…Davacı tarafından sunulan takografkayıtları ayrıntılı olarak çözümlenmiştir. Bilirkişi ck raporunda davacının günlük 11 saati ve gece 7,5 saati ve yılda 2047,50 saati aşan çalışması bulunmadığı gerekçesiyle fazla çalışma bulunmadığını açıklamıştır. Her ne kadar bilirkişi fazla çalışma niteliğinde bir çalışma tespit edemediğini iddia etmişse de örneğin 15.06.2010 da 17 saat, 20.04.2010 da 13,5 saat 07.01.2010 da 12 saat araç kullandığı görüldüğünden raporun hatalı olduğu kanaatine varılmıştır.
Fazla çalışma yıllık değil haftalık olarak hesaplanmalıdır. Öncelikle kayıt bulunan dönemler ayrıntılı vc denetime elverişli şekilde haftalık olarak gösterilmeli, haftalık 45 ve günlük 11 saat ile gece 7,5 saati aşan çalışmalar ayrıştırılmak ve fazla çalışma alacakları tespit edilmelidir. Haftalık ve istisnai hallerdeki günlük çalışmalar ayrıntılı değerlendirilmeden, denetime elverişli olmayan yıllık çalışma süresi üzerinden hesaplama içeren rapora itibarla eksik inceleme ile hüküm kurulması hatalı olup bozma nedenidir.
7. HD. 2013/23367 E. 2014/7174 K. 01/04/2014

… Somut olayda, davacının 20.11.2008-14.8.2009 tarihleri arasında tır şoförü olarak çalıştığı ve fazla mesai konusundaki çalışma süreleri belirlenirken takografların incelemesini yapan makine mühendisi bilirkişinin tarihleri itibariyle fazla mesai saatlerini doğrudan belirlediği ancak bu belirlemeyi yaparken nasıl bir çalışma düzenini esas aldığının anlaşılmadığı, 13.07.2008 günü fazla mesaiyi onbir saat, ertesi gün yedi saat, bunu takip eden gün sekiz saat, yine bu günü takip eden gün onbir saat olarak belirlediği, ancak bu günler için normal mesaiyi kaç saat aldığını, dinlenme saatini nasıl değerlendirdiği raporunda göstermediği, hesap bilirkişisi de makine mühendisi bilirkişinin bu rakamsal tespitlerini esas alarak fazla mesai hesaplaması yapmış olması karşısında denetime elverişli olmayan raporla sonuca gidilmesi hatalı olmuştur. Davacının kullandığı araca ait takograf kaydındaki çalışma saatlerinin dökümünün makine mühendisi tarafından yapıldıktan sonra gerçekleşen çalışma sürelerinin iş hukuku hükümlerine göre değerlendirmesi varsa fazla mesai çalışmasına dair sürelerin hesap bilirkişi tarafından değerlendirmesi ve sonucuna göre karar verilmesi gerekir.
22.HD. 2012/8267 E. 2012/28112 K. 13.12.2012

…Dosya içeriğinden, davacının davalıya ait işyerinde 17.04.2008-31.10.2008 ve 12.02.2009-04.05.2010 tarihleri arasında 1 yıl 9 ay 22 gün brüt 1.969.12 TL ücretle kamyon şoförü olarak çalıştığı, iş sözleşmesinin işverence haklı ve geçerli neden olmadan feshedildiği, davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı, dini bayramlarda çalışmadığı, genel tatillerde çalıştığı, Ekim 2009-Mayıs 2010 arası takoğraf belgelerine göre, haftanın 5-6 günü aracın sürüldüğü 00.00, 06.00, 08.00 saatlerinde hareket edildiği, varış saatinin 18.00-18.30 saatleri arasında olduğu, 17-18 saat araç kullanıldığı, aynı gün aynı saat için birden fazla takoğraf belgesi bulunduğu, bir kısım takoğraf kayıtlarında tarih, araç ve isim ile ilgili bilgilerin bulunmadığı, t.Enerji Üretim Termik Santrali A.Ş.’nin yazısında, davacının giriş saatinin değişik saatler olduğu sabit olmadığı, yüklemelerin 45-55 dk arası olduğunun bildirildiği, fazla çalışma ücreti hesabının takoğraf kayıtlarına ve davacı tanıklarının beyanlarına göre yapılarak, haftada 4 gün 00.00-18.00 arası 18 saat çalışma olduğu, taleple bağlı kalınarak 17 saat çalışıldığının kabul edilmesi gerektiği, bu 4 gün için 68 saat, kalan 2 gün için 06.00-20.00 arası 13 saatten 26 saat çalıştığı kabul edilerek toplam çalışma süresi olan 94 saatten 45 saatin düşülmesiyle haftada 49 saat fazla çalışma yapıldığının kabul edildiği, davacı tanıklarının çalışma saatlerinin sabit olmadığını 24 saat çalıştıklarını beyan ettikleri, bu tanıkları davalı işverene karşı davaları olduğu, davalı tanığının şirket çalışanı ve ortağı olduğu ve günlük 8-10 saat çalışma olduğunu beyan ettiği, takoğraf kayıtlarından çalışına saatlerinin tam olarak belli olmadığı, işe başlama ve bitiş saatlerinin farklı saatler olduğunun görüldüğü, bilirkişinin haftayı ikiye bölerek 4 ve 2 gün için ayrı ayrı hesap ayrımını neden yaptığının anlaşılamadığı, ara dinlenmesinin 1, 5 saat olarak düşülmesi gerektiği belirtilmesine rağmen hesaplamada düşülmediği, ayda 4 gün hafta tatilinde çalışma olduğunun tanık beyanlarına göre kabul edildiği, takoğraf kayıtlarına göre hafta tatillerinde çalışma olmadığı, davacı tanıklarının hafta tatillerinde çalışma olduğunu, davalı tanığının hafta tatilinin kullanıldığını beyan ettikleri anlaşılmıştır.
Somut olayda, fazla çalışma ücreti ve hafta tatili ücretlerinin davacı tanık beyanlarına vc takoğraf kayıtlarına göre hesaplandığı, davacı tanıklarının işverene karşı davası olan kişiler oldukları, takoğraf kayıtlarının aynı gün ve saat için birden fazla olması, işe başlama ve bitiş saatlerinin standart ve genel bir tesbil yapılacak nitelikte olmaması, davalı tanığının da işyeri ortağı vc çalışanı olması karşısında, günlük üç, haftalık onsekiz saat fazla çalışma yapıldığının ve ayda iki lıafta tatilinde çalışıldığının kabul edilmesinin hakkaniyete daha uygun olacağı düşünülmeden yanlış değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirir.
22.HD. 2012/8197 E. 2012/26852 K. 30.11.2012

…Somut olayda davacının uzun yol şoförü olarak İzmir – İstanbul – Ankara – Bursa arasında sefer yapan otobüslerde çalıştığı anlaşılmaktadır. Bu tür çalışmalarda günlük çalışma sınırı mevcuttur. Tanık anlatımları da fazla mesai konusunda yeterli değildir. Ayrıca davacı aylık ücreti dışında yola çıktığında harcırah da almaktadır. Açıklanan bu nedenlerle fazla mesai ücret alacak isteğinin reddi gerekirken yazılı şekilde kabulü hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
9.HD. 2008/3567 E. 2009/17475 K. 22.06.2009

…Davacının şehirlerarası otobüslerde şoför olarak çalıştığı anlaşılmaktadır.
Bu tür çalışmalar belli saat sınırlamasına tabi olup takometrelerle çalışılan saatler kaydedilmektedir.
Bu takometrelere değer verilerek sonuca gidilmesi gerektiği halde lanık beyanlarına ilibar edilerek yapılan hesaplamaya göre hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
9.HD. 2006/28180 E. 2006/31617 K. 04.12.2006

…Somut olayda davacının şoför olarak belediyeye ait otobüste 6 gün boyunca ortalama 06.00-20.00 saatleri arasında çalıştığı, ancak bu sürenin tamamında araç kullanmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğu bu nedenle davanın günde 3 saat duraklama yaptığı ve sonuç olarak haftada 21 saat fazla mesai yaptığı kabul edilmiştir. Ayrıca 01.01.2006-14.10.2009 tarihleri arasında bordrolarda gösterilen fazla mesai miktarları ise hesaplanan fazla mesai alacağından mahsup edilmiştir. Ancak fazla mesai alacağının bordroda gösterilip, gösterilen miktarın banka aracılığı ile ödenmesi ve bu duruma davacının ihtirazı kayıt koymaksızın kabul etmesi durumunda işçi artık o aylar için fazla mesai alacağı talebinde bulunamayacaktır. Hal böyle olunca bordroda gösterilip banka aracılığı ile ödenen fazla mesai alacaklarına ilişkin ayların lâzla mesai alacağı hesaplamasında tamamen dışlanması gerekirken, sadece ödenen miktarların mahsubu hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
7. HD. 2013/20612 E. 2014/5505 K. 06.03.2014

…Davacı, belediyenin denetimi ve gözetim altında işletilen davalılara ait halk otobüsünde şoför olarak çalışmıştır. Davacının günlük çalışmalarının hangi saatler arasında gerçekleştiğinin belediye tarafından düzenlenmiş olan kayıt ve belgelere göre değerlendirilmesi mümkündür. Mahkemece, davacının görev yaptığı halk otobüsüne ait kayıtlar ve çalışanları gösterir belgelere dayalı olarak davacının dava konusu alacaklarına ait olduğu dönemde çalıştığı işyeri ve yaptığı işle ilgili kayıt ve belgeler, puantaj kayıtları, nöbet çizelgeleri, görev belgeleri, belediyeden sorulup tespit edilmeden ve gerektiğinde kayıt ve belgeler bilirkişi aracılığıyla araştırılıp incelenmeden salt şahit anlatımlarıyla fazla mesai alacağının belirlenmesi doğru değildir.
Yukarıda belirtilen sebeplerle mahkeme kararı usul ve kanuna aykırı bulunmuş hükmün bozulması gerekmiştir.
22.HD. 2012/16729 E. 2013/5567 K. 18.03.2013