Bakım tazminatı – Yargıtay kararları
…Uyuşmazlık davalı işyerinde fiilen bakım işinde çalışmayan davacının toplu iş sözleşmesinde düzenlenen bakım tazminatından yararlanıp yararlanmayacağı noktasında toplanmaktadır.
Doysa içindeki bordrolara göre davacının kadro unvanının etib mesul başteknisyeni olduğu sabittir. Davalı işveren davacının bakım ve arıza işlerinde çalışmayıp Şanlıurfa İşletme Müdürlüğünde Ar-Ge Plan ve Etüd Proje tesis müdürlüğünde proje etüd kontrol mühendisi görevinde çalıştığını belirtmiştir. Doysa içindeki işçi tarafından sunulan görev kağıdında da bu görevde çalıştığı açıkça belirtilmiştir. Davacı tanığı Zeynel Atçı davacının proje etüd kontrol mesul başteknisyeni olarak çalıştığını ancak araziye arıza gidermeyedeçıktığını belirtmiş ise de kendisinin de davasının bulunduğu sabittir. Davalı işyerinde uygulanan İTİS’in 99. maddesinde %14 bakun tazminatına hak kazanacaklar arasında ETİB Başteknisyeni kadrosu açıkça belirtilmiş olup bakını onarım işinde fiilen çalışma şartı aranmaktadır. Aynı İTİS’in uygulandığı Menderes E. da çalışan işçiler tarafından açılan davalarda davacının Etib başteknisyeni olmasına karşın fiilen bakım işinde çalışmadığından ödenmeyen bakım tazminatı alacağı için açılan davada mahkemece talebi reddedilmiş olup bu karar dairemizce onanmıştır (Dairemizin 12.3.2013 gün ve 2010/50180 E. 2013/8653 K.).
Davacının kadro unvanının etib mesul başteknisyeni olmasına karşın fiilen arıza, onarım ve bakım işinde çalıştığının davacı işçi tarafından ispatlanamadığından mahkemece bakım tazminatı alacağının reddi gerekirken kabulü hatalıdır.
9. HD. 2013/4369 E. 2014/7038 K. 04.03.2014
…Somut olayda, davacı işçinin davalı işverenlik nezdinde ETİB Baş Teknisyeni unvanıyla çalıştığı iddia edilerek bakım tazminatı alacağının hüküm altına alınması talep edilmiş, mahkemece davacının, arazide yapılan bakım ve onarım işleri ile ilgili etüt ve incelemelere katıldığı, enerji nakil hatları, kesici ölçü kabinleri ve modüler hücrelerde yapılan topraklama dirençlerini ölçmek ve benzeri işlerde çalıştığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş ise de, davacının görevi ve fiilen yaptığı iş net bir şekilde belirlenmemiştir.
Bu nedenle mahkemece gerekirse mahallinde uzman bilirkişi eşliğinde keşif yapılıp, görev tanımı ve yapılan iş belirlenerek ilgili dönem TİS’in 99. maddesindeki görev tanımına girip girmediği duraksamaya yer vermeyecek şekilde araştırılıp sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
9. HD. 2010/18624 E. 2012/29259 K. 12.09.2012
…Doysa içindeki bordrolara göre davacının kadro unvanının etib teknisyeni olduğu sabittir. Davalı işveren davacının bakım ve arıza işlerinde çalışmayıp Samsun İşletme Müdürlüğünün Proje Tesis Başmühendisliğinde tesis kontrol görevinde çalıştığını belirtmiştir. Davacı tanığı davacı ile birlikte ihaleli işlerde işyerinin teslimi, yapılan işin kontrolü, teknik şartnamesine uygunluğunu denetlediklerini, fiilen bakım-onarım-arıza işinde çalışmadıklarını bildirilmiştir. Davalı işyerinde uygulanan İTİS’in 99. maddesinde %I4 bakım tazminatına hak kazanacaklar arasında ETİB Başteknisyeni kadrosu açıkça düzenlenmiş olup bakım onarım işinde fiilen çalışma şartı aranmaktadır. Ayııı İTİS’in uygulandığı Menderes E. da çalışan işçiler tarafından açılan davalarda davacının Etib başteknisyeni olmasına karşın fiilen bakım işinde çalışmadığından ödenmeyen bakım tazminatı alacağı için açılan davada mahkemece talebi reddedilmiş olup bu karar dairemizce onanmıştır (Dairemizin 12.3.2013 gün ve 2010/50180 E. 2013/8653 K.).
Davacının kadro unvanının etib teknisyeni olmasına karşın fiilen arıza ve bakım-onarım işinde çalışmadığı anlaşıldığından bakım tazminatı talebinin reddi yerine yazılı gerekçe ile kabulü hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
9. HD. 2012/10420 E. 2014/15659 K. 14.05.2014
…Davalı işveren ile Tes-İş Sendikası arasındaki 14. dönem toplu iş sözleşmesinin 99. maddesinin IV. bendinde bakım tazminatı düzenlenmiştir. Anılan düzenlemede, termik ve hidroelektrik santraller iş güçlüğü tazminat cetvelinin 1. grubunda sayılan arıza, tamir ve bakım elemanları ve bacı gazı arıtma bakım elamanları ile 1 ile 2. grubunda yer alan iş makineleri ve oto onarım elemanları, mekanik atölye elemanları ve inşaat bakım servis elemanlarından vardiyalı çalışmayanlarına, bu kapsamda olup da vardiyalı çalışanlara ise vardiyalı çalıştıkları sürede ödenmemek kaydıyla çıplak yevmiyelerinin %14’ü tutarında bakım tazminatı ödenmesi kararlaştırılmıştır.
Somut olayda davacının sosyal tesislerde aşçı olarak çalıştığı anlaşılmaktadır. Garsonlar iş güçlüğü tazminatı cetvelinde 3. gurupta yer alırken, aşçılar iş güçlüğü tazminatı cetvelinde 2. grupta yer almakla birlikte bakım tazminatından yararlanan işçi grubu arasında sayılmamıştır. Bu itibarla hükme esas alınan bilirkişi raporunda bakım tazminatı alacağının hesaplanması ve buna göre hüküm oluşturulması hatalıdır.
22. HD. 2013/32972 E. 2013/30692 K. 27.12.2013
…Taraflar arasındaki uyuşmazlık davacının toplu iş sözleşmesindeki bakım tazminatı düzenlemesinden yararlanıp yararlanamayacağı noktasında toplanmaktadır.
Davacı tanıkları ifadelerinde işyerinde teknik servis olmadığını belirtmişlerdir. Ayrıca davacının arıza yaptığı bildirilen araçların tamirini sağlamak amacıyla ya aracın yanına usla götürdüğü ya da aracı tamirciye götürdüğünü, onarım işlerinin piyasadan temin edilen tamircilerin yaptığını belirtmişlerdir.
1.3.2003-28.2.2005 tarihleri arasında geçerli olan toplu iş sözleşmesinin 99 maddesinin kenar başlığı bakım tazminatıdır. Dairemizin kökleşmiş içtihatları ve ilgili maddenin genel düzenlemesi ile özellikle son fıkrasında “ İş makineleri ve oto onarım başteknisyeni, ustabaşı, usta, usla yardımcısı ve işçileri yukarıda belirtilen görev unvanlarında fiilen çalışan işçilere senelik izin ücretsiz izin ve raporlu günler dışında kalan günlerde çıplak yevmiyelerinin %14 ü tutarında bakım tazminatı ödenir.”hükmü dikkate alındığında fiilen çalışan işçilere bakım tazminatı ödeneceği açıktır.
1. 3.2001-28.2.2003 tarihleri arasında yürürlükte olan toplu iş sözleşmesinin ilgili maddesinde her ne kadar fiilen çalışma ifade edilmemişse de Dairemizin kökleşmiş içtihatlarına göre fiilen yapılan işe bağlı olarak licret ve ekleri ödenecektir. Başka bir anlatımla toplu iş sözleşmesinden doğan alacaklarda fiilen çalışmalar göz önünde tutulduğundan davacının isteğinin reddi gerekirken yazılı şekilde kabulü hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
9. HD. 2008/22926 E. 2010/9137 K. 01.04.2010
…Taraflarca dosyaya sunulan deliller; davacının görevi ile ilgili davalı yazıları, ücret bordroları, bilirkişi incelemesidir.
Toplu İş Sözleşmesinin “Ek Ödeıne ve Sosyal Yardımlar” a ilişkin VI. Bölümü içinde 99. maddede “Ağır Vasıta ve İş Güçlüğü Zammı” başlığı altında, Ağır Vasıta Tazminatı, İş Güçlüğü Tazminatı ve başlıkta yer almamakla birlikte Bakım Tazminatı ayrı maddeler halinde düzenlenmiş ve bu tazminatları alacak işçilerin çalıştığı bölüm, grup, ünvanlar belirtilmiştir.
Davacı, 99/5. maddede düzenlenen Bakım Tazminatına, “İletim Tesis ve İşletme Grup Müdürlüğümde Bölge Başteknisyeni olarak çalışması nedeniyle hak kazandığını ileri sürmektedir.
Anılan madde davacının iddiasına uygun olarak çalışılan bölüm ve ünvanı kapsamaktadır.
Ancak, 99/5 maddesinin başlığı “Bakım Tazminatı” olup “Bakım” görev ve işi ile ilgili olduğu da açıktır.
Davalı, cevap dilekçesinde davacının Bölge Başteknisyeni değil,
Teknik Büro Başteknisyeni olduğunu, büroda çalıştığını, fiilen arazide çalışmadığını, Bölge başteknisyeni kabul edilse bile arazide geçici ekiplerle fiilen çalışmadığından söz konusu tazminatı almaya hak kazanmadığını savunmaktadır.
Davacının çalıştığı 14.İletim Tesis ve İşletme Grup Müdürlüğü’nün yazısında, davacının Bölge Başteknisyeni olduğu belirtilmiştir.
Davalının cevabı ile davacının çalıştığı Grup Müdürlüğü’ııün yazısı, davacının ünvanı bakımından çelişmişim.
Öncelikle davacının görev ünvanı hakkındaki çelişki giderilmelidir. Davacının ünvanı kesin olarak saptandıktan sonra, bu görev ve Unvandaki işçinin yaptığı iş ve görevleri gösteren “Görev Tanımı” “Yönetmelik” gibi bir düzenleme varsa getirtilmeli, davacının fiilen yaptığı görev de tereddüde yer bırakmayacak şekilde belirlenmeli sonucuna göre bir karar verilmelidir. Eksik soruşturma ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalıdır.
9. HD. 2007/20528 E. 2008/11826 K. 08.05.2008
…Somut olayda, uyuşmazlığa konu tarihlerde yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmelerinde ortak şekilde düzenlendiği üzere, bakım tazminatı ve iş güçlüğü tazminatının hesaplanmasında, yıllık izin ve ücretsiz izin süreleri ile raporlu olunan günlerin nazara alınmaması gereklidir. Hükme esas alınan
02.07.2012 havale tarihli bilirkişi raporunda, sözkonusu hükmün dikkate alındığı belirtilmiş ise de, 13.08.2008-17.09.2008 tarihleri arasında yıllık izin kullanılmasına ilişkin belgede belirtili süre hesaptan dışlanmamıştır.
11.02.2009- 28.03.2009 tarihleri arasında yıllık izin kullanılmasına ilişkin belgede belirtili sürenin ise kısmen hesaptan dışlandığı anlaşılmaktadır. Anılan sebeple, gerekirse ek bilirkişi raporu alınarak, belirtili yönlerden hatanın giderilmesiyle alacakların miktarlarının yeniden değerlendirilmesi gerekirken, yazılı şekilde hatalı bilirkişi raporuna itibarla karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
22. HD. 2014/8150 E. 2014/7413 K. 08.04.2014