Mülga 625 sayılı Özel Öğretim Kurumlan Kanunu’nun 33. maddesinde, “Özel okullarda yöneticilik ve eğitim-öğretim hizmeti yapanlara, kıdemlerine göre (emekliler hariç) dengi resmi okullarda ödenen aylık ile sosyal yardım kapsamındaki ck ödeme tutarlarından az ücret verilemez.
Sosyal yardım kapsamındaki ek ödemeler Bütçe kanunlarıyla resmi okul öğretmen ve personeline sağlanan haklara denk olarak özel okul öğretmenlerine ve personeline de ödenir. Sosyal yardım kapsamındaki ck ödemelerden vergi kesilmez” şeklinde kurala yer verilmiştir.
5580 sayılı Özel Öğretim Kurumlan Kanunu’nun 9. maddesinde de aynı yönde düzenleme bulunmaktadır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun Ek 32. maddesinde ise, “Eğitim ve öğretim Hizmetleri Sınıfına dahil öğretmen unvanlı kadrolarda görevli olup; fiilen öğretmenlik yapanlara (ilköğretim ve okul müdürleri ile yardımcıları, cezaevi okullarında çalışan öğretmenler, yönetici, eğitim uzmanı ve eğitim uzman yardımcıları dahil (Mülga ibare: 13.06.2010-5984 S.K/mad.4) her öğretim yılında bir defaya mahsus olmak üzere vc öğretim yılının başladığı ay içinde Milli Eğitim Bakanı tarafından belirlenecek tarihte Bakanlar Kurulunca belirlenecek miktarda, öğretim yılına hazırlık ödeneği ödenir.
Bu ödenek damga vergisi hariç diğer vergi ve kesintilere tabi tutulmaz” hükmü mevcuttur.
Her yıl bütçe kanunlarıyla ayrıca Bakanlar Kurlu kararma gerek olmaksızın öğretim yılına hazırlık ödenekleri belirlenmiş ve ek cetvelde miktarları yayınlanmıştır.
Öğretim yılına hazırlık ödeneği sosyal hak kapsamında olup, her yıl bütçe kanunlarıyla miktarı belirlenen bir alacak olmakla gerek mülga 625 sayılı Yasanın 33. ve gerek 5580 sayılı Yasanın 9. maddesi hükümleri gereğince işveren tarafından özel okullarda görev yapan öğretmenlere işverenler tarafından ödenmelidir. Mahkemece, öğretim yılına hazırlık tazminatı hüküm altına alınmalıdır.
Ayrıca belirtmek gerekir ki, mahkemece Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 2010/7642 esas-2012/14341 karar sayılı ilamındaki gerekçeye de dayanılmış ise de, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi işçi vekilinin maddi hata dilekçesi üzerine
07.03.2013 tarih 2012/33276 esas – 2013/8117 karar sayılı ilamı ile önceki görüşünden dönerek işçinin bahsi geçen alacağını hüküm altına alan mahkeme kararını onamıştır. Dairemizin istikrarlı görüşü de bu yöndedir.
( 15.07.2013 tarih ve 2012/16289-2013/17550 sayılı karar )
Taraflar arasında ek ders ücreti yüzde 1 fazlası alacağında indirim yapılması gerekip gerekmediği tartışmalıdır.
Somut olayda, davacının ek dersten kaynaklanan ücret alacağı için hesaplanmış olan günlük % 1 fazlasının, 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun 43. ve 44. maddesine göre indirime tabi tutulmasının gerekip gerekmediği yönünde mahkemece hiçbir değerlendirme yapılmaksızın hüküm altına alınması isabetli değildir.
22. HD. 2013/13123 E. 2014/10246 K. 29.04.2014

…a-Öğretim yılına hazırlık ödeneği sosyal hak kapsamında olup, her yıl bütçe kanunlarıyla miktarı belirlenen bir alacak olmakla gerek 625 sayılı Kanun’un 33 ve gerek 5580 sayılı Kanun’un 9. maddesi hükümleri gereğince işveren tarafından özel okullarda görev yapan öğretmenlere işverenler tarafından ödenmelidir. Sözü edilen ödeneğin sözleşmeden doğan bir alacak olmayıp yasadan doğan sosyal yardım niteliğinde bir alacak olması, dolayısı ile günlük %1 fazlaya tabi olmadığı dikkate alınmadan bu alacak için bilirkişi tarafından hesaplanan günlük %1 fazlaya hükmolunması doğru olmamıştır.
b-Diğer yandan, davacının gerçekleşen ek dersten kaynaklanan ücret alacağı için hesaplanmış olan günlük %1 fazlasının, Borçlar Kanunu’nun 43 ve 44. maddesine göre indirime tabi tutulmasının gerekip gerekmediği yönünde herhangi bir inceleme yapılmaması da isabetli bulunmamıştır.
22. HD. 2012/16289 E. 2013/17550 K. 15.07.2013

…Taraflar arasında düzenlenen iş sözleşmesinde aylık net 11,84 TL sosyal yardım alacağı ödeneceğinin kararlaştırıldığı görülmektedir. 5580 sayılı Yasanın 9. maddesinde sosyal yardım kapsamındaki ek ödemelerin, bütçe kanunlarıyla resmi okul öğretmen ve personeline sağlanan haklara denk olarak okul öğretmenlerine ve personeline de ödeneceği bildirilmiştir. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının ücretinin 5580 sayılı Yasaya göre eksik ödendiği tespit edilerek davacının çalışma süresi içindeki Ocak ve Temmuz aylarına ilişkin zamlarının ödenmediği belirtilerek zam alacakları hesaplandığına göre davacıya iş sözleşmesinde düzenlenen 111,84 TL net sosyal yardım alacaklarının ödenmediği sabit olmakla Mahkemece davacının sosyal yardım alacaklarının kabulüne karar verilmesi gerekirken reddi isabetsiz olmuştur.
7. HD. 2013/7652 E. 2013/22870 K. 20.12.2013

…Mülga 625 Sayılı Özel Öğretim Kurumlan Kanunu’nun 33 maddesinde; “Özel okullarda yöneticilik ve eğitim – öğretim hizmeti yapanlara, kıdemlerine göre (emekliler hariç) dengi resmi okullarda ödenen aylık ile sosyal yardım kapsamındaki ek ödeme tutarlarından az ücret verilemez.” şeklinde kurala yer verilmiştir. 5580 Sayılı Özel Öğretim Kurumlan Kanunu’nun 9. maddesinde de aynı yönde düzenleme bulunmaktadır.
657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun Ek 32. maddesinde ise, “Eğitim ve öğretim Hizmetleri Sınıfına dahil öğretmen unvanlı kadrolarda görevli olup; fiilen öğretmenlik yapanlara (ilköğretim ve okul müdürleri ile yardımcıları, cezaevi okullarında çalışan öğretmenler, yönetici, eğitim uzmanı ve eğitim uzman yardımcıları dahil (Mülga ibare: 13/06/2010-5984 S.K/mad.4) ) her öğretim yılında bir defaya mahsus olmak üzere ve öğretim yılının başladığı ay içinde Milli Eğitim Bakanı tarafından belirlenecek tarihte Bakanlar Kurulunca belirlenecek miktarda, öğretim yılına hazırlık ödeneği ödenir. Bu ödenek damga vergisi hariç diğer vergi ve kesintilere tabi tutulmaz” hükmü mevcuttur.
Yukarıda değinilen yasa hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, eğitim- öğretim tazminatının özel okul öğretmenleri için ödenebileceği, ancak ilgili yasada dersaneler zikredilmediği göz önüne alındığında dersane öğretmenleri bakımından eğitim-öğretim tazminatı talep etme hakkı bulunmadığı açıktır. Bu talebin reddi gerekirken kabulü hatalıdır.
9. HD. 2012/8966 E. 2014/14159 K. 30.04.2014

…Taraflar arasında sınıf öğretmeni emeklisi olduktan sonra davalı vakfın özel ilköğretim okulunda öğretmen olarak çalışmaya başlayan davacının, Milli Eğitime bağlı olarak çalışan öğretmenlere her yıl yapılan hazırlık ve planlama ücreti, ek ders ücreti, sosyal yardım kapsamındaki ek ödemeler, öğretime hazırlık tazminatı, her yıl Ocak ve Temmuz ayında yapılan zam ödemelerinin davacıya da ödenmesi gerekip gerekmediği uyuşmazlık konusu olup, normatif dayanak mülga 625 sayılı ve halen yürürlükte olan 5580 sayılı Özel Öğretim kurumlan kanunudur.
Somut olayda; sınıf öğretmeni olan davacı emekli olduktan sonra davalı vakfa ait özel ilköğretim okulunda çalışmaya başlamıştır. Davacı ile davalı işverenlik arasında yapılan iş sözleşmelerinin tetkikinden davacının davalı işverenlikte 01.09.2006-01.07.2007 tarihleri arasında 1.450,00 TL ücret mukabilinde çalışacağı hususunda tarafların mutabık oldukları, sözleşmenin “Özel Şartlar” başlıklı 7. maddesinde aylık ücret miktarının haftalık 30 saat karşılığı olarak tespit edildiği, yöneticilik aylık ücretini, iş güçlüğü zammını, eğitim öğretim tazminatını, taban aylığını, sosyal yardım kapsamındaki ek ödemeleri ve ek ders ücretini ihtiva ettiğinin belirtildiği anlaşılmıştır.
Her ne kadar Mülga 625 sayılı Özel Öğretim Kurumlan Kanunu’nun 33. maddesinin birinci fıkrasında ve bu Kanunu ortadan kaldıran 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumlan Kanunu’nun 9. maddesinin ikinci fıkrasında özel okullarda yöneticilik ve eğitim-öğretim hizmeti yapanlara kıdemlerine göre (emekliler hariç) dengi resmi okullarda ödenen aylık ile sosyal yardım kapsamındaki ek ödeme tutarlarından az ücret verilemeyeceği belirtilmiş ise de her iki yasa da sosyal yardım kapsamındaki ek ödeme tutarlarının ödenmesi hususunda emekliler için istisna getirdiğinden davacı dava konusu alacakları talep edemez.
İlk bilirkişi raporuna göre yapılan incelemenin uyuşmazlığı aydınlatmaya yeterli olduğu açıktır. Davacının alacağı bulunmadığına yönelik usul ve yasaya uygun ilk bilirkişi raporu sonucuna göre davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulüne karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
22. HD. 2014/16553 E. 2014/23755 K. 11.09.2014