Mal Ayrılığı Rejimi Nedir?

Önceki Medeni Kanunumuza (743 s. T. K. M.) göre yasal (kural) re­jim olan mal ayrılığı rejimi, yeni kanunumuzda “seçimlik rejim” olarak yerini almıştır, (md.242,243)

Eşler, yapacakları mal rejimi sözleşmesinde mal ayrılığı rejimini se­çebilirler. Ayrıca “olağanüstü mal rejimi” olarak (md. 206 v. d.) da gün­deme gelebilir.

Eşlerden herbiri bu mal rejiminde, kendi malvarlığı üzerinde yasal sınırlar içinde yönetim, yararlanma ve tasarruf hakkına sahiptir.

Paylı mülkiyetin özgülenmesi, borçlardan sorumluluk ve ispat ko­nularında paylaşmalı mal ayrılığı rejiminde geçerli olan kurallar bu mal ayrılığı rejiminde de uygulanacaktır.

Bir malın kendisine ait olduğunu ileri süren eş, bu iddiasını ispat etmekle yükümlüdür. O malın hangi eşe ait olduğu ispat edilemiyorsa, eşlerin paylı mülkiyetinde olduğu kabul edilecektir.

Mal Ayrılığı Rejimi

Seçilecek mal rejimi türü; eşlerin evlilik kurumuna bakışlarını, evli­likten beklentilerini de yansıtır. Mal ayrılığı rejimi kabaca “Senin malın sana, benim malım bana” anlayışının ifadesidir.

Evlilik akdi ile kurulan birliktelik sonucu eşler iyi günde, kötü gün­de birçok duyguyu, zorluğu paylaşırlar. Eşlerden birinin, birliğin devamı süresince emek karşılığı elde ettiği tüm malvarlığı değerleri üzerinde diğerinin de hakkı olmalıdır anlayışının sonucu ise : Edinilmiş Mallara Katılma Rejimidir.

Paylaşmalı mal ayrılığı rejiminde ise; kanunda belirtilen bazı mallar üzerinde bu mal hangi eşe ait olursa olsun, diğer eşin de hak sahibi ol­duğu ve rejimin sona ermesi halinde eşit olarak paylaşılacağı ilkesi kabul edilmiştir.

Paylaşmalı mal ayrığılı rejimi de kanunumuzda seçimlik rejimler arasında düzenlenmiştir, (md. 244 v. d.)

PAYLAŞILACAK MALLAR

Paylaşmalı mal ayrılığı rejiminin sona ermesi halinde eşler arasında eşit olarak paylaşılacak mallar şunlardır:

• Paylaşmalı mal ayrılığı rejiminin kurulmasından sonra eşlerden biri tarafından edinilmiş ve ailenin ortak kullanım ve yararlanmasına dilenmiş mallar, (Örneğin aile konutu)
• Ailenin ekonomik geleceğini güvence altına almaya yönelik yatı­ranlar,
• Bunların yerine geçen değerler.

Eşlerden birinin miras yoluyla elde ettiği mallar, manevi tazminat alıcakları, karşılıksız kazandırmada bulunanın açık iradesinden aksi aşılmadıkça, sağlararası veya ölüme bağlı tasarruflarla edinilen mallar ise paylaşıma konu olmazlar, (md. 250)

PAYLAŞTIRMA YÖNTEMİ

Mal rejiminin sona erdiği sırada mevcut olan eşlere ait paylaşılacak mallar (md. 250/1 Aileye Özgülenen Mallar) ayın olarak paylaştırılır. Eğer buna olanak yoksa bedel eklenmek suretiyle paylar denkleştirilir.

Eşlerden birinin diğerine ödeyeceği bedel neye göre belirlenecektir? paylaştırmaya konu malın, rejimin tasfiye anındaki sürüm değerine göre hesaplanacaktır. Mal rejiminin sona erdiği tarih ile, tasfiye tarihinin fark olduğu, tasfiye anı dendiğinde bunun en erken karar tarihi olarak an­laşılması gerektiği ve bu kavramların tüm mal rejimleri için geçerli oldunca (rejimin sona erme anı, tasfiye tarihi, malın sürüm değeri gibi) bunu”almamalıdır.

Paylaşım konusu olan malın edinilmesinden doğan borç varsa (ör­neğin aile konutunun edinilmesi için bankadan alınan kredi borcu gibi) hesaplama yapılırken bu indirilecektir. Hesaplama sonucu bulunacak denkleştirme bedelini ödemesi kendisi için ciddi güçlükler doğuracaksa, Memenin uygun bir süre ertelenmesini borçlu eş isteyebilir.

Eşler, mal rejimi sözleşmesinde denkleştirme bedeline faiz yürütü­lüp yürütülmeyeceği ve faiz oranını da kararlaştırabilirler. Böyle bir an­laşma yoksa, denkleştirme bedeline, tasfiyenin sona ermesinden başlayarak faiz yürütülür. Borçlu eşten, durum ve koşullar gerektiriyorsa gü­vencede istenebilir, (md. 253)

PAYLAŞTIRMA İSTEMİNİN REDDİ

Edinilmiş mallara katılma rejiminde olduğu gibi burada da kanun koyucu belirli koşulların gerçekleşmesi halinde kusurlu eşin payının azaltılabileceği veya kaldırabileceğini düzenlemiştir. Bunun için:

• Mal Rejiminin boşanma ile sona ermesi,
• Bu boşanmanında zina veya hayata kast nedenlerinden birine da­yanması gerekecektir. Hakim bu boşanmada kusurlu görülen eşin payını  azaltabileceği gibi tamamen de kaldırabilir, (md. 252)

PAYLAŞMAYA AYKIRI DAVRANIŞLAR

Eşlerden biri, mal rejiminin sona ermesinden Önce, diğer eşin rejim sona erdiğinde isteyebileceği maldaki payını azaltmak kastıyla o malı karşılıksız olarak elden çıkartabilir. Bu halde Aile Mahkemesi hakimi alacaklı eşin istemi halinde, alacaklı eşin denkleştirme bedelini hakkani­yete uygun belirleyecektir.

Genel olarak hangi tasarrufun diğer eşin payını azaltmak kastıyla yapıldığı, açılacak davada iddia sahibi tarafından ispat edilecektir. An­cak yasa koyucu burada alacaklı olabilecek eşi korumaya yönelik bir karine kabul etmiştir. Buna göre; Eşlerden biri paylaşmalı mal ayrılığı rejiminin sona ermesinden önceki bir yıl içinde, diğer eşin rızası olma­dan olağan hediyeler dışında bir başkasına karşılıksız kazandırmada bulunduysa; bunun, diğer eşin payını azaltmak kastıyla yapıldığı varsa­yılacaktır.

Karşılıksız kazandırmadan yararlanan üçüncü kişilere karşıda, dava daha önce ihbar edilmek koşuluyla, alınacak karar, ileri sürülebilecektir.

Paylaştırmaya aykırı davranışlar başlığıyla, paylaşmalı mal ayrılğı rejiminde yeralan bu kural (md. 251), edinilmiş mallara katılma rejimin­de de “Eklenecek değerler” başlığıyla (md. 229) açıklanan kuralın karşı­lığıdır.