Eski hale getirme nedir?
CMK 274‟de; sanığın yokluğunda aleyhine verilen hükümlere karşı eski hale getirme isteminde bulunabileceği, eski hale getirme süresi içinde de istinaf süresinin işleyeceği, sanığın eski hale getirme isteminde bulunduğu hallerde, ayrıca istinaf isteminde bulunması gerektiği, bu durumda istinaf istemiyle ilgili işlerin, eski hale getirme istemi hakkında karar verilinceye kadar erteleneceği belirtilmiştir.
Bu düzenlemenin sadece “sanık yokluğunda aleyhine verilen hükümler” için geçerli olduğu, katılan bakımından uygulanamayacağına dikkat edilmelidir.
Bu hükmün, CMK 40 ila 42‟de düzenlenen eski hale getirmeye ilişkin hükümlerden farklı olduğu görülmektedir: sadece mücbir sebeple süreye riayet etmeme halinde değil, ayrıca yokluğunda verilen hükme karşı sanığa eski hale getirme ve aynı zamanda istinaf başvurusunda bulunma imkanı sağlanmıştır.
Yoklukta verilen hükümlere karşı eski hale getirme istemi, aynı zamanda geniş anlamda bir hukuki çare özelliği de taşır.
Yokluğunda karar verilen sanık için müdafii, eski hale getirme başvurusunda ve aynı zamanda istinaf başvurusunda da bulunması gerekir. Sanık hakkındaki hükmün infazının ertelenmesi için ayrıca karar alınmasına gerek olup olmadığı sorun olarak karşımıza çıkmaktadır (CMK 274, 42/3).
Başvuru Usulü
istinaf başvurusu, hükmü veren mahkemeye dilekçeyle veya zabıt katibine beyanda bulunulması suretiyle yapılır. Beyan tutanağa geçirilir ve tutanak hakime onaylatılır.
Tutuklu sanıklar istinaf başvurusunda CMK 263 hükmüne göre bulunabilir. Buna göre tutuklu sanık, zabıt katibine veya bulunduğu ceza infaz kurumu veya tutukevi müdürüne beyanda bulunmak suretiyle veya bu hususta dilekçe vererek başvurusunu yapabilir. Başvuru ilgili deftere kaydedildikten sonra başvuruya ait bir tutanak tutulur ve örneği tutukluya verilir. Kurum müdürüne başvuruda da aynı işlem yapılarak tutanak ve dilekçe mahkemeye gönderilir. Deftere kaydetme ve tutanak düzenlenmesi ile başvuru süresi kesilmiş olur.
Bu hükümler karşısında müdafi dilekçe veya zabıt katibine tutanak düzenletmek ve hakime onaylatmak suretiyle geçerli bir istinaf başvurusu yapabilecektir.
